Матфейла ГIяхI хабар
ГЬАЛАГЪАЙ
ХІурматла учІан!
ХІела гьалабси – Матфейла Инжил саби, сабира Сагаси ВягІзала ца жузли сабси. Сагаси ВягІзали Эски ВягІзаличил бархли Библия бетарахъуси саби – ил Жузала жуз. Библия биалли даршдусмала бухІнаб дунъяличиб бегІлара бучІуси жузли бирусири ва илгъунали кавлулира саби.
«Инжил» ибси грек мезли «ГІяхІ хабар» ибси саби. Илгъуна у бедибсири ГІиса МасихІли Сунела белчІудилис. Сагаси ВягІзализир авал Инжил лер, сарира авал декІар-декІарти адамтани (Маркли, Лукани, Матфейли, Югьанни) делкІунти. Илди лерилра ГІиса МасихІла гІямруличила, Илала балга-дугІяличила, Илала белчІуди-динничила, Илини чедаахъибти гІяламатуначила, Ил вебкІниличила ва мицІириъниличила гъайдикІули сари.
Инжиллизир чедаахъибти анцІбукьуни кадиркули сари Палестинализир нушала манзилла І даршдуслизир. ИтхІели Палестина Римла императортала арилиуб сабри. Амма Палестинализиб хІербирути жугьутІунани чула диннис мардеш калахъулри. Ил динна хьулчи – «Таврат» – илдас Муса идбагличибад Аллагьли бедибсири.
Муса идбаглис гІергъити бахъал идбагунани гьалахили бурусири Сунени адамтас бунагьла ва бебкІала арилизибад берцуди лебхуси МасихІ – Аллагьли чевикІибил – лявкьян или. Ва, хІера, нушала манзилла бехІбихьудлизив Палестинала Вифлеем бикІуси биштІаси шагьарлизив Сунечи бахъхІи хІерси ГІиса МасихІ акІуб. Ил вакІибсири Ванзаличиб хІербирути лебилра адамти берцахъес. Илбагьандан уцахъниличила ГІяхІ хабар, сабира, Аллагьла Уршиличибли, гІяламлис бедибси, ил цазаманализиб гьарил адамлисра ГІяхІ хабар саби, сай чинав хІерирули ва чидил мезли гъайикІули виалра.
Инжил грек мезли белкІунси саби, амма христиан дин бузуси 20 даршдусла бухІнаб ил дунъяла даршани мезаначи шурбатурсири. Гьанна Матфейла Инжил (ГІяхІ хабар) бегІгьалаб дарган мезли дурабулхъули саби.
Дарган мезличил Маркла Инжил (2002, 2008) ва Лукала Инжил (2010) дурадухъун. Илди шурдатес ва гьунчидикахъес багьандан гІяхІцад хІянчи бариб Ш. ХІясановли, И. ХІясановли, М.-Ш. ГІисаевли.
Матфейла Инжил дарган мезличи Х. Юсуповли шурбатурси саби. Жузла текст редактироватбариб Р. Булатовани. Динна гІилмула шайчиб ил балкьаахъур филологияла гІилмуртала доктор, профессор М.Е. Алексеевли.
Библия шурбалтуси Институтли Матфейла Инжил шурбатурти тилмажунас, редактортас ва ил балкьаахъесра, дурабухъахъесра икьалабиубти лебтасалра баркалла балахъули саби. Нуша разилира Библияла ца гьатІи табтар нешла мезли белчІес хІушаб имкан бакІниличи.
Библия шурбалтуси Институт
МАТФЕЙЛИЧИБАДСИ ИНЖИЛ (ГІяхІ хабар)
1
ГІиса МасихІла акІуди
1Даудла Урши сайси, Ибрагьимла Урши ГІиса МасихІла акІуди. 2Ибрагьимличивад ГІисакь акІуб, ГІисакьличивад Якьуб акІуб, Якьубличивад биалли Ягьуда ва илала узби акІуб. 3Ягьудачибад Фаресра, Фамарилизирадси Зарара акІуб, Фаресличивад биалли Есром акІуб, Есромличивад Арам акІуб. 4Арамличивад – Аминадав, Аминадавличивад – Наассон, Наасcонничивад – Салман. 5Салманничивад – Рахавилизивадси Ваэз, Ваэзличивад – Руфилизивадси Явид, Явидличивад – Яссей. 6Яссейличивад биалли, пача акІуб, Даудличивад ва гьалар Урияла хьунул рирурсилизивад Сулайбан акІуб. 7Сулайбайчивад Раваам акІуб, Раваамличивад – Авия, Авиядличивад Асап акІуб. 8Асапличивад – Ясапат, Ясапатличивад – Ярам, Ярамличивад ГІузия акІуб. 9ГІузияличивад – Яапам, Яапамличивад – Ахаз, Ахазличивад Язекия акІуб. 10Язекияличивад – Манассия, Манассияличивад – Амос, Амосличивад Ясия акІуб. 11Вавилоннизи жугьутІуни гужли гечбарес гьалаб Ясияличибад Ягьун ва илала узби акІуб.
12Вавилоннизи гечбиубхІели биалли, Ягьунничивад Салафаил акІуб. Салафаилличивад Зарабабел акІуб. 13Зарабабелличивад Авиут акІуб, Авиутличивад – ЯлихІяким, ЯлихІякимличивад ГІязур акІуб. 14ГІязурличивад Садокь акІуб, Садокьличивад – ГІяхІим, ГІяхІимличивад Ялиут акІуб. 15Ялиутличивад Ялазар акІуб, Ялазарличивад – Матпан, Матпанличивад Якьуб акІуб. 16Якьубличивад, сунес бикІуси, ГІиса варкьибси Марияла мурул Юсуп акІуб.
17Илкьяйда, Ибрагьимличирад Даудличи бикайчи лерилра наслуби вецІнуавра сари: Даудличирад Вавилоннизи гечбиайчира вецІнуавра наслу сари, Вавилоннизи гечбиубхІейчирад МасихІличи бикайчира вецІнуавра наслу сари.
ГІиса МасихІ дунъяличи вакІни
18ГІиса МасихІ акІуб ишкьяйда: илала неш Мария Юсуплис ураркьибси замана, хъайчикариэс гьаларал, Дурхъати РухІлизирад дурхІялисраили уррухъун. 19Илала мурул Юсупли биалли, сай виъни багьандан, Иличила багьахъес хІейрули, дигІянали ил раткаэс кьасбариб. 20Ил барес пикрибарибхІели, Аричила малаик муэрлизив иличи вакІили, иб: «Даудла урши Юсуп! Мария хьунулрарес урухмакІуд, илизиб акІубси Дурхъати РухІлизибадси сабину. 21Илини Урши виркьу ва Илис хІуни ГІиса ибси у бирхьид. ИлиникІун Сунела халкь чула бунагьуназибад уцахъу. 22Ил секІал бетаурси саби Аричини бурибси бетерхахъес багьандан. Аричини сунела идбагла гъайличибли бурибсири: 23„Иш Рурси дурхІялисриур ва Урши виркьу, сунесра Еммануил – Аллагь нушачил сай – ибси ура бедлуга“». 24ГьанкІлизивад чеваргъибси Юсупли Аричила малаикли бурибсиван бариб: ил рурси сунела хьунулли кьабулрариб. 25Урши варкьили, илис ГІиса ибси у бихьайчи, Мариячил варххІеркули калун.
2
1Иудеяла Вифлеемлизив Ирод пачали вируси замана, ГІиса акІубхІели, машрикьлизибад Ярусалимлизи пасихІкарти бакІили, бикІар: 2«Чинава акІубси Пача? НушаникІун машрикьлизиб Илала зубари чебаира ва Илис икрамбарес дакІилра». 3Иличила бакьили, Ирод пачара, иличил бархли лебилра Ярусалимра зигарбухъун. 4Лебилра хала кашишунира, Низамла гІялимтира бучили, илдази суравбариб: « чинав алкІуси?» 5Илдани илизи иб: «Иудеяла Вифлеемлизив, сенкІун идбагла жузлизиб ишкьяйда белкІи саби: 6„ХІура, Вифлеем, Иудала ванза, Иудала мер-мусаличиб сецадалра биштІали ахІенри, сенкІун хІезивад дакІуулхъан Гьавкьяна, Суненира Дила Израилла халкь уцахъуси“». 7ИлхІели Иродли, дигІянали, пасихІкарти жибарили, ва, илдазибад зубари дакІубулхъуси заманаличила багьурли, 8илди Вифлеемлизи гьунибатурли, иб: «Дукьеная, ВиштІасиличила дурусли багьирая ва, Ил ВаргибхІели, набзира багьахъирая, нура Илис икрамбарес укьес багьандан». 9Илди, пачачи лехІахъили, арбякьун. Машрикьлизиб абулхъули чебаибси зубари, илдас гьалаб башули, ВиштІаси левси мерличи баили, ил мерла чедиб тІашбизур. 10Зубари чебаили, илди хІекьли дебали разибиуб. 11Хъули абацІили, Марияличил ВиштІаси чеиб ва, кьукьмусбикили, Илис икрамбариб. ГІур, чула кьунби гьаргдарили, Илис савгьутуни кадихьиб: мургьи, тІемла секІли ва гІявадеш. 12Муэрлизиб саби Иродличи чархІебухъахъес лишан бакІили, илди цархІил гьуникад бикили, чула улкализи арбякьун.
Юсупра Мариямра Мисрилизи бебшни
13Илди арбякьунхІели, Аричила малаик муэрлизив Юсупличи лявкьули сай ва викІули сай: «ВиштІасира, илала нешра касили, Мисрилизи вебши ва, нуни хІези бурайчи, илав уэн. СенкІун Ирод ВиштІасилигІив умцІес дигули сай – Ил вебкІахъес багьандан». 14Ил айзурли, ВиштІасира, Илала нешра касили, дуги-дугели Мисрилизи арякьун 15ва, Ирод вебкІайчи, илав калун – Аричини бурибси бетерхахъес багьандан, сайра идбагла гъайличил викІуси: «Мисрилизивад Нуни Дила Урши живарира».
БиштІати кабушни
16ИлхІели Иродли, пасихІкарти сунечибад чебдукарбяхІни чебаили, хІекьли гІясииубли ва бургъанти бархьили, пасихІкартазибад багьурси замана акІубти кІел дусла ва илала удибти Вифлеемлизибти ва ил-алавла мер-мусаличибти дурхІни кабушахъиб. 17ИлхІели Еремия идбагла гъайличил бурибси бетерхур, суненира ибси: 18«ЦІакьти бисала ва чІярла тІама дакьибтири Рама шагьарлизир; Рахил, сунела дурхІнала черкад рисули, паргъатриэс рирули ахІен, сенкІун илди агарли».
Мисрилизибад чарбухъни
19Ирод вебкІибхІели, Аричила малаик муэрлизив Мисрилизивси Юсупличи лявкьули сай. 20Ил викІули сай: «Айзину, ВиштІасира, Илала нешра касили, Израилла ванзаличи арукьен, сенкІун ВиштІаси кавшес умцІути бебкІили сабину». 21Ил, айзурли, ВиштІасира, Илала нешра касили, Израилла ванзаличи вакІиб. 22Иудеялизив сунела дудеш Иродла мерличив Архелай пача виъниличила бакьили, ила укьес урухиуб, амма, муэрлизиб багьахъурли кьяйда, Галилеялизи арякьун. 23Илаб, идбагуначибли бурибси – Илис Назорейлан бикІар ибси – бетерхахъес багьандан, Назарет бикІуси шагьарлизи мерлайуб.
3
Шиннизиб бизахъан ЯхІъяла вягІза
1Замана арбякьунхІели, шизиб бизахъан ЯхІъя лявкьули сай ва, Иудеяла чІянкІ авлахъличив вягІзуртаиркьули, викІули сай: 2«МукІурдакІирая, сенкІун гъамбиубли сабину». 3ЯхІъячилагу ГІисайя идбагли бурибси: «ЧІянкІ авлахъличив чІярикІусила тІама: „Аричис гьуни хІядурбарая, Илис гьундури дархьтили детаахъая“». 4ЯхІъяла палтар валрила балализирадти сарри, кьякьяличиб кабцла ирира лебри, илала беркала цІурцІби ва дугІла варъа сарри. 5ИтхІели Ярусалимлизибадра, лебилра Иудеялизибадра, Иорданна лебилра алавла мер-мусаличибадра иличи башутири. 6Илди, чула бунагьуначи мукІурбикІули, Иорданнизиб бизахъутири. 7Сунечи шизиб базахъес бакІибти бахъал фарисейтира, саддукейтира чебаили, илдази иб: «ЧІичІлумазирад кадикибти! Чили бурибсив хІушази челябкьуси Аллагьла гьимилизирад дебшахъес? 8ХІуша мукІурдакІнила лайикьси даража чебаахъая. 9УркІикад мадикІудая: „Нушала дудеш Ибрагьим сай“, сенкІун, хІушази викІулра: Аллагьли ишди къаркъубазибадра Ибрагьимлис дурхІни барес вирар. 10Галгубала мякьла барда кабихьили саби: гІяхІна цІедеш хІелугуси гьарилра галга, бяхъили, цІаличи чебилкьа. 11Нуни кьалли, хІушала тавба кьабулбарили, хІуша шизир дизахъулра. Наб гІергъи Лявкьуси биалли, набчив цІакьси сай. Илала дабри гІергъидихесалра ну лайикьикибси ахІенра. Илини хІуша Дурхъати РухІлизир ва цІализир дизахъурая. 12Илала кура Сунела някълизиб саби. Илини Сунела дургІела умубиру, Сунела анкІи усилизидурцу, нег биалли хІебилшуси цІали игу».
ГІиса шиннизив вазахъни
13ИлхІели Галилеялизивадли ГІисара Иорданничи вакІили сай, ЯхІъязи Сай шиннизив вазахъес. 14ЯхІъяни ил тІашиусири ва викІусири: «Ну ХІуни вазахъес гІягІнисира, ХІу набчи лявкьусирив гьатІи?» 15Амма ГІисани, илис жаваблибиахъубли, иб: «Илкьяйда биаб. Илкьяйда бетурхахъес гІягІнибирур нушаб Аллагьла амру». ИлхІели ЯхІъяни Ил ватур. 16Вазибси ГІиса бусягІят шиннизивад дуравхъун ва, хІера, Илис зубри гьаргдиуб ва ЯхІъяни Аллагьла РухІ чедаиб, лагьаван гІяшдикІули, ГІисачи кадицІути. 17ХІера, тІамара зубразибадли бикІуси: «Ил сай Дила дигуси Урши. Дила харидешра Иличи саби».
4
ГІиса илбисли хІярамсиличи хьулварни
1ГІурхІели РухІли ГІиса чІянкІ авлахъличи арукиб, Илбислизи хІярамсиличи хьулварахъес. 2Ил авцІали бархІи дубурцули калун ва, бегІла гІергъира, гушиуб. 3Сай хІярамсиличи хьулирахъуси Илбис Иличи гъамбиуб ва иб: «Эгер ХІу Аллагьла Урши виадли, илди къаркъуби кьуцІри детаахъес бура». 4Илини биалли жаваблис иб: «БелкІи саби: „Адам кьацІличивлицун ахІенну хІерируси, Аллагьличибадси гъайличивли сай“». 5ГІур Илбисли Ил дурхъаси шагьарлизи арукиб ва Аллагьла хъалила хъалчла дубличи тІашатур. 6Илбисли Илизи иб: «Эгер ХІу Аллагьла Урши виадли, уди тІяхІухъен, сенкІун белкІи саби: „Аллагьли Сунела малаикуначи ХІу хъарирури. Илдани ХІу някъбачив аркури ва ХІела кьяшалра къаркъализи чехІейгур“». 7ГІисани илизи иб: «БелкІи саби: „ХІела Аричи Аллагьла хІялумцІесра валмалзад“». 8ГІурра Илбисли Ил хІекьли ахъси дубурличи аркули сай ва дунъяла лерилра пачалихъунира, Илдала черяхІдешра чедиахъули сари, 9ва бикІули саби: «Илди лерилра ХІед лугас, эгер, кьукьмусикили, наб икрамбарадли». 10ИлхІели ГІиса илизи викІули сай: «Гьарахъбики Набчибад, илбис. БелкІи саби: „ХІела Аричи Аллагьлис икрамбирен, Илалацун хІурматра бирен“». 11ИлхІели илбисли Ил уввалтули сай, малаикуни гъамбиубли Илала хІурматбирули саби.
Галилеялизир ГІисала вягІза-насихІят
12ЯхІъя уцниличила бакьили, ГІиса Галилеялизи арякьун. 13Назарет батурли, Завулонна ва Неффалимла мер-мусаличибси урхьу-дублабси Капернаумлизи хьурайуб 14Илини илкьяйда бариб ГІисайя идбагли бурибси бетерхахъес багьандан. Ил идбаг викІули сай: 15«Урхьула дубкадси Завулонна ванзали ва Неффалимла ванзали, Иорданна гІелабси ахІенси Галилеяли, 16цІябдешлизиб кабиибти халкьли чебяхІси шала чебаиб ва, бебкІала дяхІцІилиу кабиибтас, шала пархбухъун». 17ИлхІейчивад ГІиса, вягІзуртаиркьули, гъайикІесвяхІиб: «МукІурдакІирая, сенкІун гъамбиубли саби».
Симонра, Андрейра, Якьубра, Юнра жибарни
18Галилеяла урхьу-дублавад шалгІевулхъули, ГІисани кІел узи чебаиб: Петр бикІуси Симонра, илала узи Андрейра. Бялихъчиби сабхІели, илдани урхьулизи тур лайбикІулри. 19Илдази Илини иб: «Наб гІергъи даширая, ХІуша нуни адамти бурцантили детарахъурая». 20Туранира датурли, илди бусягІятал Илис гІелабад арбякьун. 21Илад аркьули, Илини кІел цархІил узира чебаиб: Заведейла уршби Якьубра, ЯхІъяра. Чула дудешличил къаякъличирти турани далиути илдира Илини жибариб. 22Илдира, бусягІятал къаякъра батурли, дудешра ватурли, Илис гІергъи арбякьун.
Галилеялизиб вягІза ва сагъбарни
23ГІиса лебилра Галилеякад вашулри: Аллагьла ПачяхІдешличила жугьутІунала киласабазив вягІзуртаиркьули, гІевугьули, ва, адамтазибси гьарилра изалара, хилипдешра сагъдирули. 24Иличила хабар лебилра Сириялизиб тІинтІбиуб. Лебилра хилиптира, декІар-декІарти излумани буцибтира, хІял чебашутира, жиндралабиубтира, бусули башутира Иличи бикулри. Илди лебилра Илини сагъбирутири. 25Галилеялизибадти, ВецІшагьарлизибадти, Ярусалимлизибадти, Иудеялизибадти ва Иордан хІеркІла гІелабадти бахъал халкь Илис гІергъи башулри.
5
НигІматуни: дубурличибси ГІисала вягІза
1Халкь чебаили, Ил дубурличи ацІиб: кайибхІели, Иличи мутагІялимти гъамбиуб. 2Илди руркъули, Ил викІусири:
3«ИрхІилибти саби рухІлашал къарцинти, сенкІун илдала саби .
4ИрхІилибти саби бисути, сенкІун илди харибиру.
5ИрхІилибти саби гІясили ахІенти, сенкІун илдани ванза букьурлибурцу.
6ИрхІилибти саби бархьдешличи гъаргъти, сенкІун илди лукъан.
7ИрхІилибти саби уркІецІичебти, сенкІун илди уркІецІили бургу.
8ИрхІилибти саби уркІби умути, сенкІун илдани Аллагь чейу.
9ИрхІилибти саби даршудешгІебти, сенкІун илдас Аллагьла дурхІни или, бикІар.
10ИрхІилибти саби бархьдеш багьандан дугІаибти, сенкІун илдала саби Аллагьла ПачяхІдеш.
11ИрхІилиртирая хІуша, хІушаб биргухІели ва Ну багьандан вайта бугьухІели.
12Шаддиирая ва разидиирая, сенкІун халаси саби зубрачибси хІушала шабагъат: илкьяйда дугІиутири хІушаб гьалаб биубти идбагунира.
«ХІуша – ванзала зе»; «ХІуша – дунъяла шала»
13ХІуша – ванзала зе сарра. Зела цІакь беткахъалли, селичил вирара илди зукьидиахъес? Илди селисалра манпагІятхІедирар, адамтази ганздарахъес лайдакІалли ахІенси.
14ХІуша – дунъяла шала сарра. Дубурла бекІличибси шагьар дигІянбиэс хІебирар. 15Шям, абалкахъи, тІалхІянала уди кахІебирхьуну, кьасиличи кабирхьу ва хъулибти лебтасалра ил шалабикІар. 16Илкьяйда хІушала шалара адамтала гьалаб ухесбиаб, илдани хІушала гІяхІти баркьудлумира чедиэсли, хІушала Зубрала Дудешлис дезара бикІесли.
«Ну дуэс вакІибси ахІенрану, детерхахъес вакІибсира»
17ХІуша пикримадикІудая, Ну яра идбагуни буэс вакІибси сай или: буэс вакІибси ахІенрану, бетерхахъес вакІибсира Ну. 18СенкІун хІекьли бурулра хІушази: зубри ва мусни лералли, Низамлизибси ца къелалра бетхІейхъур – гьар секІал детерхайчи. 19ХІера, ишди кьяйдуртазибадли бегІлара камси буи, адамти илкьяйда бурсибаралли, Аллагьла ПачяхІдешлизив бегІлара виштІасилизи вейгІи вирар, сунени дузра дузахъули, бурсира барибси биалли Зубрала ПачяхІдешлизив бегІлара чевяхІсилизи вейгІи вирар. 20СенкІун, хІушази викІулра, эгер хІушала бунагьагардеш Низамла гІялимталайчирра, фарисейталайчирра чедихІедухъалли, хІуша Аллагьла ПачяхІдешлизи ахІедицІудая.
Гьимиличила ва каршниличила; «ХІела узичил даршукайи»
21ХІушани бакьира гьалабла адамтази бурибси: „Камаршид, чи-биалра кавшибси судличи лайикьси сай“. 22Ну викІулра хІушази: гьарилра дугІлашал cунела узичи гьимуркІусира судличи лайикьси сай, ахІедаибси викІуси судличи лайикьли сай. Абдал викІуси биалли, цІала жагьаннабличи лайикьли сай. 23Кьурбунти дируси мерличи кьурбан хибхІели, хІед гьанбикалли узила хІечил кьидадеш лерниличила, 24кьурбан илаб батурли, узичи укьенну даршукайи ва, гІур чарухъи, хІела кьурбан бара. 25ХІела къаршикарличил гьуйчив левалли, къалаба-къалабали даршукайрен – илизи хІу судлизи хІеведахъес багьанданра, суд барили, къараултази ведили, туснакълизира дебахІерахъес багьанданра. 26Марли викІулра хІези: хІу илавад дурахІелхъад – бегІла гІергъисигъуна гІяббасира балли хІебедили.
Гъаргъси хьулличилси хІер
27ХІушани бакьира гьалабла адамтази бурибси: „КъехІбадеш мадиридая“. 28Ну хІушази викІулра: хьунул адамличи гъаргъси хьулличил хІерикІуси гьарилра сунела уркІилизив иличил къехІбадеш дарибси сай. 29Эгер хІела балуй хІуй хІу бунагьличи хьулирахъули виадли, дурабитІенну ил лайбакІа, сенкІун хІела лебилра кьаркьала жагьаннаблизи бухІнабушахъесичиб, ца биркІан бебкІили хІед гІяхІил саби. 30Эгер хІела балуй някъли бунагьличи хьулирахъули виадли, чеббяхъяну, хІечибад гьарахъбара, сенкІун хІела лебилра чарх жагьаннаблизи лайбакІахъесичиб, ца биркІан бебкІили хІед гІяхІил саби.
Магьар кабуршниличила
31Бурили саби: сунела хьунуйчил чи декІарикаллира, магьар кабушнила кагъар бедаб, или. 32Ну викІулра хІушази: чи, хиянат агарли, сунела хьунуйчил декІариркаллира, илини илис къехІбадеш дирахъес сабабра лугули сай; декІаррикибсиличи чи хъайчикайалра, илинира къехІбадеш дирули сай.
Хъяличила
33ГІурра хІушани бакьибси саби гьалабла адамтази бурибси: хъялис къянамайруд, Аричила гьалар хІела хъями тамандирен. 34Ну биалли викІулра хІушази: хъямамаркьуд бекІлил: я закличира или, сенкІун ил Аллагьла тах саби; 35я ванзаличира или, сенкІун ил Илала кьяшмала удила саби, я Ярусалимличира или, сенкІун ил чевяхІси Пачала шагьар саби, 36я хІела бекІличира или, сенкІун цалра гъез я цІуба, я цІудара бетаахъес хІейрухІели. 37ХІушала девли биаб: бархьсилис – гІе; балкІсилис – юх; илала дурарадти – илди илбислизирадти сари.
«Вайсилис къаршидеш мадирид»
38ХІушани бакьирая бурибси: „ХІуйс хІули ва цулалис цула“. 39Ну биалли викІулра хІушази: вайдешлис къаршидеш мадиридая. ХІела балуй ляжилизи бяхъялли, иличи итилилра шурбара; 40хІела хІева кебасес дигули, чи судлизиахъалра, илис чедила палтарра деда. 41Чили хІези гуждан сунечил ца ерс ахъахъалра, хІуни иличил кІел ахъа. 42ХІези гаикІусилис беда, хІезибад чеблалис сасес дигусилизивадра гІелуммалзад.
«ХІушала душманти дигахъеная»
43ХІушани бакьира бурибси: „ХІела гъамси дигахъен ва хІела душмайчи гьимичевли вии“. 44Ну биалли викІулра хІушази: хІушала душманти дигахъеная; хІушаб уркъути, баркатлабиреная; хІушачи гьимикартас гІяхІбаркь биреная ва хІушаб децІигахъутасра, хІуша дугІиутасра дулгеная, 45хІушала Зубрала Дудешла дурхІни детаэс багьандан, сенкІун Илини саби Сунела берхІи гІясикартачира, малхІямтачира абухъахъес амру бируси ва бунагьагартачира, бунагькартачира заб-марка дурхьуси. 46СенкІун хІуша чус дигахъути хІушанира дигахъадалли, илаб хІушаб сегъуна шабагъат леба? Ил ахІену бируси хІекь бурчантанира? 47Эгер хІуша хІушала узбасцун саламдикІули диадалли, се хасси бирулрая? Ил бирули ахІену аллагьагартанира?
48ХІебиалли бегІлара ункътили диирая, хІушала Зубрала Дудеш ункъсили виубси кьяйдали.
6
Садакьала хІекьлизибси белчІуди
1Адамтази чебаахъес или садакьа мабиридая, сенкІун иличибли хІушаб хІушала Зубрала Дудешлизибад шабагъат хІебирар. 2ХІебиалли, садакьа бирухІели, киласабазибти ва кьакьурбазибти, чус адамти дезабикІахъес бузути, кІибяхІянтиван хІу вявмайкІуд. ХІекьли бурулра хІушази: илдани гьаннадал чула шабагъат касили саби. 3ХІела биалли, садакьа бирухІели, балуй някъли бируси алгъай някъли мабагьаб, 4садакьа дигІянали бетаахъес багьандан ва дигІянаси чебиуси хІела Дудешли хІед дакІули луга.
Балга-дугІяличила
5УлгухІелира, киласабазиб ва кьакьурбала хІябкьяйтачиб тІашбизурли, адамтази саби булгули чебаахъес дигахъути, кІибяхІянтиван майруд хІу. ХІекьли викІулра хІушази: илдани гьаннадал чула шабагъат касили саби. 6ХІу улгухІели, хІела хъули ацІи, унзара гІекІили, хІела Дудешлис балга бара ва дигІянатира чедиуси хІела Дудешли хІед дакІули луга. 7ДулгухІели, аллагьагартаниван имцІати мадуридая, илди пикрибикІути саби дахъал дурниличибли чула гІяхІил бикьу, или. 8Илдачи мешумадиркудая, сенкІун хІушала Дудешли хІушани тиладибарайчира хІушала агри селизиб сабил балуси сабину.
«Нушала Дудеш…»
9Дулгеная ишкьяйда: „Зубрачивси нушала Дудеш! ХІела у дурхъабираб; 10ХІела ПачяхІдешра бакІаб; Ванзаличибра, зубрачибра ХІела ари бетерхаб; 11ишбархІи хІялалси кьацІра биха нушаб; 12хасардати нушаб нушала чеблуми, нушаб чеблалиубтас нушани хасардалтуливан; 13хІярамсиличи хьулмадирахъаба, илбислизирад дерцахъаба[1]“.
14СенкІун хІуша адамтала бунагьуначирад черкадурхадалли, хІушачивад хІушала Зубрала Дудешра чевкархар, 15амма хІуша адамтала бунагьуначирад черкахІедурхадалли, хІушачивад хІушала Зубрала Дудешра чевкахІерхар.
Дубурцниличила
16Илкьяйда хІуша дубдурцухІелира кІибяхІянтиван душкьубли камадилзадая, илдани дирар дамкьурти дяхІ кадурцути – дуббурцути саби или адамтас гьанбикахъес. ХІекьли викІулра хІушази: илдани чула шабагъат гьаннадал кайсули саби. 17ХІу дубуцибхІели, бекІра гІявабакили, дяхІра дирцили кайи, 18адамтала гьалав ахІи, дигІянси хІела Дудешла гьалав дакІуухъес багьандан; дигІянатира чедиути хІела Дудешли хІед дакІули луга.
Хазналичила
19Ванзаличир хІушани хазнурби цаламадирхъидая, сарира имсли яра сигли заядирахъути, яра хъулкнани дигІянали дилгІути, 20амма зубразир хазнурби цаладирхъеная, илар илди я имсли, я сигли заяхІедиру, я хъулкнани дигІянали хІедилгІя, 21сенкІун хІела хазна лебихІиб хІела уркІира бирар.
ХІули – чирагъ
22ХІули – чархла чирагъ саби. ХІела хІули умули биалли, лебилра чархра шалали бирар; 23амма хІули вайтІа биалли, лебилра чархра цІябли бирар. ХІезибси шала цІябдеш биалли, цІябдеш сегъуна бирара гьатІи?
КІел хужаимлис къуллукъбирни
24Чилилра кІел хужаимлис къуллукъбарес хІейрар: ил цаличи гьимичевли вирар, цархІил – дигахъу; яра цаличила къайгъилизииркур, цархІилличила авараагаркайрар. Аллагьлис ва давлалис къуллукъбирес хІедирудая.
Къайгъначила
25Илбагьандан викІулра хІушази: се букусив, се бужусив яра се челгьусив или, хІушала жайчила къайгъилизимадиркудая. ХІушала жан беркайчир ва чархла палтарличир бекІти ахІену гьатІи? 26Зубрала арцантачи хІердизирая: илдани я делгІули ахІен, я иршули ахІен, я усурбази дурчули ахІен; хІушала Зубрала Дудешли илди далхули сай. ХІуша илдачир гьатІиралра гІяхІти ахІенрав гьатІи? 27Яра хІушазивадли къайгъилизиикибси цалинра вирару ца сягІяталра сунела гІямру гІеркъадиахъес? 28Палтар-кьяшличилара сен къайгъназиртирая? ХІеръая авлахъла вавначи – лилиябачи: я дузхІедузули, я душхІедушули секьяйда халадикІулил; 29викІулра хІушази: сай бегІлара чевяхІси манзиллизив Сулайбанра валли, илдазибадли цалраван вегІируси ахІенри; 30эгер ишбархІи лебси, амма жягІял печлизи лайбикІуси авлахъла кьар Аллагьли илкьяйда бегІбирули биалли, хІуша дегІдарес хІейрулив, камли дирханти?
31ХІебиалли къайгъилизимадиркудая ва мадикІудая: нушани се букуси? яра се бужуси? яра се челгьуси? 32Аллагьагартира илдагІиб умцІули саби. ХІушала Зубрала Дудешли балуси сабигу илдала шайчирти хІушала хІяжатуни лерти диъниличила.
33ХІуша гьаланачи умцІеная Аллагьла ПачяхІдешлигІир ва Илала бархьдешлигІир – гІурилти секІал хІушаб кадихьили дирар. 34ЖягІялла бархІиличила пикримадикІудая, сенкІун жягІялла сунечила саби къайгъилизибиркур: гьарил ца бархІилис сунела къайгънира даибти сари.
7
УцІала ва зехни
1Чилра гІяйиблизи марцид, хІура хІерцури, 2сенкІун, хІушани сегъунти гІяйибти дарадалра, илдигъунти хІушабра диру; сегъуна умцлаличил умцадалра, илгъуна умцлаличил хІушабра умцу. 3Сен хІу хІела узила хІуйзибси уцІалаличи хІерикІулрив, хІела хІуйзибси зехни хІясибхІебирули? 4Яра секьяйда бурида хІела узизи: „биха, хІела хІуйзибси уцІала дурайсис“, хІелайзиб зехни лебли биалли? 5КІибяхІян! Гьаланачи хІела хІуйзибси зехни дураса, илхІели чебиид хІела узила хІуйзибси уцІала сен дурасес вирарал.
Цурмала гьалар жавгьар духури
6Хурас хІялалсира малугадая, хІушачи ласдиубли хІуша гъярхІедердахъес, цурмала гьала жавгьар духурира маргьидая – илдази ганзхІедарахъес.
Аллагьла гІяхІти савгъатуначила балга-дугІя
7Тиладибиреная, ва хІушаб луга; умцІеная, ва хІушани бургидая; кьутІдирхъеная, ва хІушаб гьаргдиру: 8гьарил тиладиикІусини кайсуси саби, умцІусини бургуси саби ва кьутІикІусилис гьаргбируси саби.
9ХІушала ургав адам леву, суненира уршили кьацІ тиладибарибхІели, къаркъа бедес вируси? 10Яра, бялихъ тиладибарибхІели, чІичІала бедесси?
11ХІера, хІуша сецад вайти диадалра, хІушала дурхІнас гІяхІти дарес балулра, хІебиалли хІушала Зубрала Дудешлира Сунези тиладибарибтас гІяхІдешуни луга.
ХІед цархІилтани барили дигуси, хІуни цархІилтасра бирен
12Илкьяйда гьарил секІайзиб: адамти хІушачил секьяйда биубли дигулрал, илкьяйда адамтачил хІушара диреная, сенкІун Низамра идбагунира илкьяйда бикІули саби.
ГІямруличи аркути кьакьати къапу
13Кьакьати къапулизирад адацІирая, дягІути къапулабад ва гьарзаси гьуйчибад аркьути бахъал биалра, улхниличи аркьути саби. 14ГІямруличи викути кьакьати къапура, гъярцІа гьунира камтани сари дургути.
Къалпти идбагуни; «илди чула цІедеш хІясибли баладая хІушани»
15Мазалагъуна куцличил хІушачи башути, амма бухІнабад буцІи сабти къалпти идбагуназирад мяхІкамдиирая. 16Чула баркьудлумачибли баладая илди. Занзбачирад тІутІи яра хІякулличирад инжир дурчув? 17Гьарилра гІяхІси галгали гІяхІти цІедеш луга, вайси галгали биалли вайти цІедеш луга. 18ГІяхІси галгали вайти цІедеш гес хІебирар я вайси галгали гІяхІти цІедеш гес хІебирар. 19ГІяхІти цІедеш хІелугуси гьарилра галга бяхъили, цІаличи чебилкьа. 20ХІера, чула цІедешличибли баладая илди.
«Аричи! Аричи! викІуси Набзи гьарил…»
21Набзи „Аричи! Аричи!“ викІусицун, Аллагьла ПачяхІдешлизи ахІейцІур, амма Зубрачивси Дила Дудешла амру таманбируси айцІур. 22ИтбархІи Набзи бахъалтани иру: „Аричи! Аричи! ХІела уличирли ахІенрив нуша идбагуниван гъайдикІути? ХІела уличирли ахІенрив жиндрира дугІиути? ХІела уличирли ахІенрив дахъалгъунти мугІжизатунира дирути?“ 23ИлхІели илдази бурисра: „Нуни хІуша бекІлил далути ахІенра; набчирад гьарахъдикирая, далхІедикибти диранти“.
ГІякьлукар ва гІякьлуагар юртани лушанти
24Гьарилра дила гъайличи лехІра ихъули, илди таманра дирути Нуни мешубурцисра шурла хьулчиличиб юрт белшунси духуси адамличил. 25ХІера, заб-марка дариб, хІуркІби чедидерхур, бурямти духъун ва лерилра ил юртличи чедухъун, амма юрт гъятІхІебиуб – шурличиб тІашбатни багьандан. 26Гьарилра дила гъайличи лехІихъуси, амма илди таманхІедируси, сунела юрт гъумличиб тІашбатурси, гІякьлуагар адамличи мешуиркур; 27ХІера, заб-марка дариб, хІуркІби чедидерхур, бурямти духъун ва лерилра ил юртличи чедухъун, ил юрт гъятІбиуб – илала гъятІбиънира халасири».
Ари лебсиливан ГІисани руркъули сай
28ГІисани илди гъай тамандарибхІели, халкь Илала белчІудиличи тамашабирутири, 29сенкІун Ил Низамла гІялимтираван, фарисейтираван ахІи, арила вегІ бучІахъан сайри.
8
Кьявгала изайзивси сагъварни
1Ил дубурличивад кацІибхІели, Илис гІергъи бахъал халкь арбякьун. 2ХІера, Иличи кьявгала изай уцибси адам гъамиуб ва, Илис икрамра бирули, иб: «Аричи! ХІед дигадли ну умуиахъес вируд». 3ГІисани някъ гьабатурли, иличи гачикиб ва иб: «Дигулрану умуии». Ил адам бусягІятал изайзивад умуиуб. 4Илизи ГІиса викІар: «Вари, чизилра мабурид, амма чеахъес кашишличи укьен ва, бикьридешлис, Мусани хъарбарибси, садакьара бара».
Даршла бекІла къараваш сагъварни
5ГІиса Капернаумлизи вакІибхІели, Иличи даршла бекІ гъамиуб ва хьарбаиб: 6«Аричи! Дила къараваш лев хъулив кайхьи, биркІанти дуцили ва кахли гІязабуркІули». 7ГІиса илизи викІар: «Ну вакІили, ил сагъирис». 8Даршла бекІли биалли, жаваблибиахъубли, иб: «Аричи! ХІу дила юртлизи ацІили, дила хІурматбарес ну лайикьлира хІергус. Амма ХІуни ца гъайадли – дила къараваш сагъкайрар. 9СенкІун нура цархІилла арилиувси адам сайра, амма дила арилиубти бургъантира леб. Илдазивад цализи „Укьен“ или, бурасли, ил аркьян, цархІиллизи „Иша ваши“ или, бурасли, лявкьян. Къаравашлизира „Ит секІал бара“ или, хъарбарасли, илинира бирули сай». 10Илди гъай дакьили, ГІиса тамашакайуб ва, Сунес гІелабадли лябкьути халкьличи дугьайзурли, иб: «Нуни хІушази бурулра: Набчи ишабсигъуна бирхауди Израиллизибра хІебаргира. 11ВикІулра хІушази: бахъал лябкьян магъриблизибад ва машрикьлизибад, ва Аллагьла ПачяхІдешлизиб Ибрагьимличил, ГІисакьличил, Якьубличил хъарбилхьан; 12Аллагьла ПачяхІдешлизи диэхІе бикІути биалли, дурала цІябдешлизи лайбакІили бирар: илар бисара, цулбала кьяржарра дирар». 13ГІисани даршла бекІлизи иб: «Укьен, хІу вирхусиван хІед бетра бетарар». Илала къараваш илхІяйзив сагъкайуб.
Петрла хъубеш неш ва цархІилти сагъбарни
14ГІиса Петрла юртлизи ацІиб ва илзамана, цІакьти дуцІари чедухъи карихьунси, илала хъубеш неш чераиб. 15ГІиса илала някъличи гачикиб ва изала беткахъиб. Илмадан аризурли, ил илдас къуллукъбиресряхІиб.
16БархІи ахъибхІели Иличи гьар журала излумани буцибти бахъал адамти киб, ва Илини, гъайличил жиндри дугІиули, лебилра сагъбариб. 17ГІисайя идбагличибадли багьахъурси бетерхур. Ил викІусири: «Илини нушала гьунарагардеш ва излуми касиб ва духиб».
«БекІ хъарбихьес мер агара»; «БебкІибти бебкІибтази хІярибихьахъес бати»
18Сай-алав бахъал халкь чебаили, ГІисани сунела мутагІялимтази къаякъличиб итилил дубличи арбукьяхъес хъарбариб. 19ИлхІели ца Низамла гІялимли, Иличи гъамиубли, иб: «МугІяллим! ХІу чина укьядлира хІед гІергъи лявкьяс». 20ГІиса илизи викІар: «Гурднала пукьни лер, зубрала арцанталара лер, амма Инсаниятла Уршила агара, бекІ хъарбихьахъесалра мер агара». 21Илала мутагІялимтазивад цархІилли Илизи иб: «Аричи! Ихтияр бара гьаланачи вякьи дила дудеш хІяриихьахъес». 22Амма ГІисани илизи иб: «Наб гІергъи ваши, бебкІибти бебкІибтази хІярибихьахъес бати».
ГІисани бурям паргъатбиахъни
23Ил къаякъличи ацІибхІели, Илала мутагІялимтира Илис гІергъи гьайбиуб. 24ХІера, урхьуличиб хІекьли цІакьси бурям ахъбиуб ва къаякъ ругертани кІапІбирескабииб, амма Ил усулри. 25ИлхІели мутагІялимтани, Иличи гъамбиубли, чеваргъахъиб ва иб: «Аричи! Дерцахъаба, нуша улхулира». 26Илдази викІар: «Сен хІуша илцад урухкІутирав, камли дирханти?» ГІур, айзурли, бурямлис ва урхьулис къадагъабариб, ва хІекьли халаси лехІдеш чебихьун. 27Адамти биалли, тамашабирули, бикІутири: «Чи саяра Ил – сунечи бурямтира урхьнира лехІихъути?»
Гергесинна улкализиб жиндралабиубти кІел сагъбарни
28ЦархІил дубличи саили, Гадаринна улкализи вакІибхІели, Илис жиндрани буцибти, хІекьли кьяркьти ва алавти гьундурачиб чилра шулумухъахъес хІелтути кІел адам гьунибаиб. Илди адамти хІярибирхьути инкъурбазиб хІербирулри. 29ХІера, илди вявбикІесбииб: «ХІед нушазибад се хІяжатлив, ГІиса, Аллагьла Урши? ХІу иша заманалис гьалар нуша гІязабдеркІес вакІилри». 30Илдачибад гьарахъли цурмала халаси хІенкь гІяйбикІулри. 31Жиндрани Илизи тиладибариб: «Нуша дугІаибхІели, цурмала хІенкьлизи дархьаба». 32Илини илдази иб: «Дукьеная». Илди, дурадухъи, цурмала хІенкьлизи ардякьун. Жиндралабиубси цурмала хІенкь шурмачибад урхьулизи тІяхІкабухъун ва алхун. 33ХІенкьулаби шагьарлизи дуцІли бакІиб ва гьар секІайчила буриб, жиндралабиубтас бетаурсиличилара. 34ХІера, лебилра шагьарла халкь ГІисас гьалабакІиб ва, чула мер-муса датурли арукьяхъес Илизи тиладибухъун.
9
БиркІанти дуцибси сагъварни
1ИлхІели ГІиса, къаякъличи ацІили, гІелавяхІ Сунела шагьарлизи чарухъун. 2ХІера, Иличи, бурушличи кайхьили, биркІанти дуцибси хиб. Илдала бирхни чебаили, ГІисани зягІипсилизи иб: «ЧІумайкІен, дурхІя! ХІела бунагьуни хасардатурти сари». 3ИлхІели цабехІти Низамла гІялимтани чузи чули иб: «Ил Аллагьличи къаршили сай». 4ГІисани, илдала пикруми дагьурли, иб: «Сен хІушани хІушала уркІбазиб вайси пикрибирулрая? 5Се гьамадлив гьатІи бурес: „ХІела бунагьуни хасардатурти сари“ или, яра „Айзину вашен“ или? 6Амма хІушани багьирая: ванзаличир бунагьуни хасардалтес Инсаниятла Уршила ари лебси саби». ИлхІели зягІипсилизи викІар: «Айзину, бурушра касили, хІела хъули арукьен».
7Ил, айзурли, сунела бурушра касили, хъули арякьун. 8Халкьли биалли, ил чебаили, тамашара биубли, адамтас илгъуна ари бедибси Аллагьлис деза бариб.
Матфей живарни
9Илад аркьули, ГІисани хІекь бурчуси мерличи кайибси Матфей бикІуси адам чеиб ва илизи викІар: «Наб гІергъи ваши». Ил, айзурли, Илис гІергъи арякьун. 10ГІиса хъулив хъарихьунхІели, бакІили гІяхІцад хІекь бурчантира, бунагькартира Иличил ва Илала мутагІялимтачил барх хъарбихьун. 11Ил чебаили, Илала мутагІялимтази фарисейтани иб: «Сен хІушала мугІяллим хІекь бурчантачил ва бунагькартачил укра укули, ужра ужусив?» 12ГІисани ил бакьили, илдази иб: «Арати хІебирарну тухтурличи хІяжатбиркути, зягІипти бирар. 13„Кьурбан ахІи, уркІецІи дигулра“ се ибсил, дякьи, багьирая. Ну гІябидуни жибарес вакІибси ахІенрану, бунагькарти пашманбиахъес вакІибсира».
Дубурцниличила
14ИлхІели иличи ЯхІъяла мутагІялимти бакІиб ва бикІар: «Сен нушара, фарисейтира имцІали дубдурцухІели, хІела мутагІялимти дубхІебурцутив?» 15Илдази ГІисани иб: «Мекъла хъулибти хумарбиэс бирару, эгер гелешмеш чучил виалли? Амма бурхІни ляркьян, чузивад гелешмеш къябируси – илхІели илди дубра бурцар.
16Чилилра дуркьа палтарличи сагаси чІянкІила декІа кахІебалта, сенкІун сагали чебирбубси чебкавду ва тІярхъи гьатІира халабиур. 17Чилилра сагати чягъирра дуркьа тІагьнази кахІертІу, сенкІун илдира тІярхъубаддирар, чягъирра дурааркьян. Сагати чягъир сагати тІагьнази картІу – кІидехІалра калахъес багьандан».
ХІякимла рурси мицІиррарни ва гачрикниличирли хьунул адам сагъриъни
18Илдази илди дурухІели, Иличи ца хІяким гъамиуб ва, Илис икрамбирули, викІар: «Дила рурси рубкІули сари. ХІу вакІили, иличи някъ чебуцадли мицІирли кавлан». 19Айзурли, ГІиса илис гІелавад арякьун, Иличил бархли Илала мутагІялимтира.
20ХІера, вецІнукІира дус хІи дашули зягІипси хьунул адам гІеларад гъамриубли, Илала чебуцалала дубличи гачрикиб, 21сенкІун ил сунези сари рикІулри: «Илала палтарличи гачрикаслира ну арарирус». 22ГІисани, шуряхъили, ил чераили, иб: «ЧІумарии, рурси! ХІела рирхнили хІу рерцахъири». ИлсягІятличирадал хьунул адам сагъкариуб.
23ХІякимла хъули вакІибхІели, ГІисани дяднучІабира, гъузгъалдибиубти адамтира чебаиб 24ва илдази иб: «Дурадухъеная ишад, рурси ребкІили ахІенну, русули сари». Илди лебилра Иличибад дукалкІутири. 25Адамти дураибхІели, Илини, ацІили, рурсила някъ буциб ва рурси мицІирриуб. 26Иличила хабар лебилра мусначи тІинтІбиуб.
ГІисани кІел сукъур сагъбарни
27Илавад аркьухІели кІел сукъур ГІисас гІелабадбикиб ва вявбикІесбииб: «Нушачи уркІецІи бара, ГІиса, Даудла урши!» 28Хъули ацІибхІели, сукъурти Иличи гъамбиуб. ГІиса илдази викІар: «ХІуша дирхулрав Нуни ил барес вирниличи?» Илди Илизи бикІар: «ГІе, Аричи!» 29ИлхІели Ил илдала хІулбачи гачикиб ва иб: «ХІуша дирхусиван бетааб хІушаб». 30Илдала хІулби гьаргдиуб. ГІисани кьяркьли буриб: «ХІердикІеная, чизилра мабалахъадая». 31Илдани биалли, дурабухъи, лерилра мусначиб Иличила хабар тІинтІбиахъуб.
Жиндралаиубси тилхъавси сагъварни
32Илди дурабухъунхІели, Иличи киб жиндралаиубси тилхъавси адам. 33Жинд дугІаибхІели, ил адам гъайикІесвяхІиб. Адамти, тамашабиубли, бикІулри: «Илгъуна анцІбукь гьалаб Израиллизиб биубси ахІенри». 34 биалли бикІулри: «Илини жиндри дурайули сай жиндрала талхъа кумекличирли».
35ГІиса лерилра шагьурти-шимикад чедиверхур, киласабазиб адамти бучІахъули, Аллагьла ПачяхІдешличила гІяхІ хабар тІинтІбирули ва адамтазирти излумира, хъябшдешлумира сагъдирахъули.
«БекІнадли халкь чебиули, Илини илдачи уркІецІибариб…»
36ХІенкьулаагар мазаван тІутІути ва хІялагарбиубти адамтала бекІни чедиули, Илини илдачи уркІецІибариб. 37ИлхІели Сунела мутагІялимтази иб: «Арши дахъал сари, амма хІянчизарти камли саби». 38ХІебиалли аршила Хужаимлизи тиладидикІеная, хІянчизарти аршиличи дураахъес багьандан.
10
ВецІнукІира чеббикІни
1Сунела вецІнукІира мутагІялим жибарили, Илини жиндри дугІиахъес ва сегъуна-дигара изалара, хъябшдешра сагъдирахъес ари бедиб. 2ВецІнукІира мутагІялимла уми ишди сари: цаибил Симон, сунесра Петр бихьибси, илала узи Андрей, Заведейла Якьуб ва илала узи Югьан, 3Филипп ва Варфоломей, Фома ва хІекь бурчан Матфей, Алфейла Якьуб ва Фаддей, 4Ургъан Симон ва Кариотлан Ягьуда, суненира Ил уведибси.
ГІисани вецІнукІира руркъни
5Илди вецІнукІира бархьили, ГІисани илдази хъарбариб: «Аллагьагартала мер-мусаличи армякьяда ва самаритянтала шагьарлизира духІнамайхъуда. 6ИмцІали дукьеная Израилла хъулразибти чебкабалкІунти мукьрачи. 7АрдякьунхІели Зубрала ПачяхІдеш гъамбиъниличила вягІзурти диреная. 8ЗягІипти сагъбиреная, кьявгала изайзибти умубиреная, бебкІибти мицІирбиреная, жиндри дугІиэная, матъал касибси, матъал бедлугеная.
9ХІушачил дархли кисназир я мургьи, я арц, я дубси камайсидая; 10гьуйчи я тавра, я кІидехІ палтар, я дабри, я гІяйса камайсидая, сенкІун зяхІматчи беркайчи лайикьси сай. 11Чидил шагьарлизи яра шилизи дакІадалра, илав чи лайикьси левал ахтардибарили, илар тІашдилзеная – ардукьяйчи. 12Хъули адицІухІели, салам лугеная: „Иш хъайс даршудеш“ дикІули. 13Эгер хъали иличи лайикьли биалли, хІушала даршудеш илизи лябкьян; эгер лайикьли хІебиалли, хІушала даршудеш хІушачи чарбулхъан». 14Рахли чили-биалра хІуша кьабулхІедарадалли, яра хІушала гъайличи лехІхІехъалли, хъулирад яра шагьарлизирад аркьухІели, хІушала кьяшмачи илар чеакунти хясара далли пяхІдарая. 15ХІекьли викІулра хІушази: кьиямала бархІи ил шагьарлисичиб Содомла ва Гоморрала ванзалис гьамадли бирар.
«Тяп буцІази мазаван»; «Дила у багьандан»
16ХІера, Нуни хІуша дурхьулра буцІази мазаван: пасихІтили диирая, тяп чІичІлумиван ва умутили – тяп лагьниван. 17Адамтазирад мяхІкамдиирая: илдани хІуша суданази дедлугара, чула киласабазир итра итура, 18Ну багьандан хІуша бургачи ва пачначи аркура, илдала ва аллагьагартала гьалар бикьридеш дарахъес. 19ХІуша удедлугухІели пикримадикІудая секьяйда ва се бурусил, сенкІун ил сягІятлизиб хІушани бурес гІягІниси багьахъурли бирар. 20ИлхІели хІуша хІедирудану гъайдикІути, хІушала Дудешла РухІ дирар хІушазир гъайдикІути. 21Узини узи вебкІахъес уведлуга, дудешли – урши; дурхІни бегІтачи къаршили пунтбирар ва илди кабуршу. 22Дила у багьандан лебтанилра хІейгидирурая, илди лерилра чекасибси верцили вирар. 23Ца шагьарлизирад хІуша дугІиухІели, цархІиллизи къалабадикІеная. ХІекьли бурулра: вакІайчи Израилла лерилра шагьурти чедидяхъесра бажардихІедиркудая. 24МутагІялим мугІяллимличив чевси ахІен, я лагъ сунела хужаимличив чевси ахІен. 25МутагІялимлис сунела мугІяллимгъуна виънира, лагълис сунела хужаимгъуна виънира баибси саби. Хъа вегІ Белзибуллизи вейгІи виалли, ил сецад чевлив илала хъулибтачив? 26Илбагьандан урухмакІудая илдазирад, сенкІун гьаргхІебиэси селра кІапІсира лебси ахІен, хІебагьурли калеси дигІянсира лебси ахІен. 27ХІушази цІябдешлизиб буруси, хІушани шалахІели буреная, лихІили бикьусира хъулчрачибад вягІзалис буреная.
«УрухмакІудая…»
28РухІ кадушес хІебирули, кьаркьала кабуршутазирад урухмакІудая; имцІали урухкІеная рухІра кьаркьалара жагьаннаблизир заядарес Вирусилизирад. 29КІел диштІати арцан къарапуллис ахІену дирцути? Илдазибад цалра ванзаличи кахІебиркур хІушала Дудешла ари агарли. 30ХІушала бургачирти гъезра далли лерилра дейгІунти сари. 31УрухмакІудая: хІуша диштІати арцантачирра гІяхІти сарра.
ГІиса марварни ва Иличибад гІелумбиъни; РухІ мяхІкамдарни ва детахъахъни
32Адамтала гьалав Ну чили марвараслира, Дила Зубрала Дудешла гьалав Нуни сайра маририс. 33Адамтала гьалав Ну чили мархІераслира, Дила Зубрала Дудешла гьалав Нуни сайра мархІейрис. 34Ну ванзаличи даршудеш хили вакІибсилизи халмайраба. Даршудеш хили вакІибси ахІенрану, тур хили вакІибсира. 35Ну вакІибсира адам сунела дудешличи, рурси нешличи, уршила хьунул хъубеш нешличи къаршили каэс. 36Адамлис душмантира – илала хъулибти саби. 37Чис дудеш яра неш Набчиб цІакьли дигахъалра, Набчи лайикьли ахІен. Чис урши яра рурси Набчиб цІакьли дигахъалра, Набчи лайикьли ахІен. 38Чи, сунени сай хъумкартурли, Наб гІергъи хІекІалра, ил Набчи лайикьли ахІен. 39Сунела рухІ мяхІкамдарибсини илди детихъахъу, Ну багьандан илди детахъахъибсини мяхІкамдиру.
«Ну кьабулирусини…»
40ХІуша кьабулдирусини Нура кьабулирулра, Ну кьабулирусини Ну Вархьибсира кьабулирули сай. 41Идбаг виъни багьандан, идбаг кьабулирусини идбагла шабагъат кайсу, виъни багьандан, гІябид кьабулирусини, гІябидла шабагъат кайсу. 42Ишди биштІалтазивад цалра, мутагІялим виъни багьандан или, дяргІиб шинна хъабализивад чили вахаллира, илинира сунела шабагъат бетхІейхъахъу».
11
«ХІу сайрив Ит, вакІес гІягІниси?..»
1Сунела вецІнукІира мутагІялимлис насихІятуни дедибхІели, руркъули ва вягІзурти дирули, ГІиса Галилеяла шагьуртикад арякьун. 2Туснакълизивси ЯхІъяни ГІисала баркьудлумачила бакьили, сунела мутагІялимтазибад кІел ГІисачи бархьиб 3Илизи ишкьяйда бурахъес: «ВакІес гІягІниси Баягъи ХІу сайрив, яра нуша цархІил вакІахъес хІердикІес гІягІнилив?» 4Илдас жаваблис ГІисани иб: «Дукьеная, хІушани ЯхІъязи чедаибтачилара, дакьибтачилара бурая: 5сукъурти чебианбирулри, гІяргаби башанбирулри, кьявгала изайзибти умубирулри, гІянцІаби бикьанбирулри, бебкІибти мицІирбирулри, мискинтачи ГІяхІ Хабар биулри. 6Набчи васвасхІейубси ирхІиливси сай».
ЯхІъячила ГІисала гъай
7Илди арбякьунхІели, ГІиса халкьлизи ЯхІъячила гъайикІесвяхІиб: «ЧІянкІ авлахъличи хІуша селичи хІердикІес дякьунрая, дягІли лавшарбируси чигІяличив? 8Гьу, селичи хІердикІес дякьунрая? КІантІити палтарла вегІ адам чейэхІе или гьанбикибу? Амма кІантІити палтар дихути пачнала тавхунтазиб саби бирути. 9ХІуша чичи хІерэс дякьунрая? Идбагличи? ГІе, хІушази бурулра: ЯхІъя идбагличивра халал сай. 10Иличила ишкьяйда белкІи саби: „ХІера, Нуни ХІечив гьалав Дила урхьулра, илини ХІед гьалаб ХІела гьуни хІядурбиру“. 11Нуни хІекьли бурулра: хьунул адамтани баркьибтазивад шиннизиб бизахъан ЯхІъяличив чевяхІил ахІекІуб. Амма Аллагьла ПачяхІдешлизив виштІалра иличив чевяхІси сай». 12Шизиб бизахъан ЯхІъяла бурхІначибад гьанналичи бикайчи Зубрала ПачяхІдеш къайгъиличил сархули саби, къайгъи халаси бирутани бурцра бурцули саби. 13Лебилра идбагунани ва Низамли ЯхІъячила гьалахили бурибсири. 14Кьабулварес дигадалли, ил Илияс сай, вакІес гІягІниси. 15Бакьес лихІби лертани бакьаб! 16Амма гьаннала кьам Нуни чичил цугбуциша? Ил мешули саби кьакьализи кабиибти ва чула уртахъунази ишкьяйда 17бикІути дурхІначи: „Нушани зирняв бяхъилихьалли, хІушани делхъ хІедарра, нушани марайти далуйти делчІихьалли, хІуша дисихІедиирая“. 18ЯхІъя вакІиб, ил я укули ахІен, я ужули ахІен, амма хІуша иличила дикІулра: „Илизиб жинд леб!“. 19 вакІиб. Ил укра укули сай, ужра ужули сай – Иличила дикІулра: „ХІера, ил укес ва ужес дигахъуси адам – хІекь бурчантала ва бунагькартала вархкья“. Амма Аллагьла пасихІдеш лебилра илала дурхІнани марбирули саби».
Хоразиннис, Випсаидас ва Капернаумлис балагьуни
20ИлхІели, Ил Сай вякьи, бегІлара халати гьунарти чедаахъибти шагьурти далтІес вехІихьиб, илабти халкь мукІурхІебакІни багьандан. 21«Балагьуни хІед, Хоразин! Балагьуни хІед, Випсаида! Нуни хІушазир чедаахъибтигъунти итди гІяламатла анцІбукьуни Тирлизирра, Сидоннизирра чедаахъибти диаллири, зибкьнира чекагьурли, палдара чекьурли, илди жявлил Аллагьлис мукІурбикІи. 22Амма викІулра хІушази: кьиямала бархІи Тирлисра, Сидоннисра хІушаблисичиб къулайли бирар. 23ХІура, Капернаум, зубрачи ахъбиублира или, гьанбиркулив?
Юх, хІу жагьаннабла бухІна кабиудра, сенкІун хІезир дакІударибти итди гІяламатла анцІбукьуни Содомлизир дакІударибти диалри, ил гьанналичи бикайчи кавлусири. 24Амма викІулра хІушази: кьиямала бархІи Содомла ванзалис хІушаблисичиб къулайли бирар».
ПасихІкартас дигІянбарибси ва хІехартас гьаргбарибси
25Сунела гъай даимдирули, ГІисани иб: «ХІед деза бирулра, Дудеш, зубрала ва ванзала Аричи, сенкІун ХІуни ил секІал пасихІкартазибад ва духутазибад дигІянбарили, хІехартас гьаргбарири. 26ГІе, Дудеш! Илгъуна сабри ХІела гІяхІбаркьла кьас.
Дудеш ва Урши; «Набчи даширая…»
27Лерилра Набзи гибти Дила Дудешли сари, Урши чилилра валхІела – Сунела Дудешли ахІенси; Дудешра чилилра хІела, Уршили ахІенси, ва Уршили Сай чис гьаргварес дигулил – илини ахІенси. 28Лерилра къиянтазирти ва гІузруртазирти Набчи дакІирая, Нуни хІушаб паргъатдеш лугасра; 29Набчибси дукІ хІушаб касая ва Набзирадли бурсикадиирая, сенкІун Ну уркІилизив ряхІятси ва бушинси сайра – илхІели хІушала рухІлисра паргъатдеш бургидая. 30Дила дукІ гІяхІдеш саби, дила махра кункси саби».
12
Сут бархІи лугни авдни ва беръубси някъла вегІ сагъварни
1Илала гІергъи бархІи ГІиса анкІила хъу байбяхъили аркьухІели, Илала мутагІялимти гушкабиубли, дердили лугни, някъба суркдарили, дукулри. 2Фарисейтани илди чебаили, Илизи иб: «ХІела мутагІялимтани сут бархІи бирес асухІебируси бирулигу!» 3ГІисани илдас жаваб бедиб: «ХІушани хІебелчІунраяв гьатІи, Даудли сайра, сунела адамтира гушбиубхІели се барибал? 4Ил, Аллагьла юртлизи ацІили, кашишуна ахІи, цархІил адамли деркес асухІебирусилизи халдирути кьуцІри, суненира дерки, сунела адамтасра дедибал? 5Яра хІебелчІунраяв сут бархІи Аллагьла хъулиб кашишунанира сут бархІила тяхІяр-кьяйда дулъниличила ва саби гІяйибагарли калниличила? 6Амма хІушази викІулра: Аллагьла юртличивра халал ишав сай; 7эгер хІушани балули диадалри „кьурбан ахІи, уркІецІи дигулра“ ибси, гІяйибагартачи гІяйибта хІедиркьада. 8 – сут бархІилара хужаим сай».
9Илавад арякьи, Ил илдала киласализи ацІиб. 10Илав сунела някъ беръубси ца адамра леври. ГІиса гІяйиблаварес багьандан, Илизи хьарбаиб: «Сут бархІи адамти сагъбирес асубирару?» 11Илини илдази иб: «ХІушазивад чили, сунела лебси ца маза сут бархІи курлизи кабикалли, дураадхІесили балтав? 12Адам сецад ункълив мазаличив! ХІебиалли сут бархІира гІяхІдеш бирес асубирули саби». 13ИлхІели ГІиса ил чулахълизи викІар: «ХІела някъ гьабати, гьари». Илини някъ гьабатур, ил цархІил някъван сагъсили бетаур.
14, дурабухъи, саби-ургаб гъайбухъун, Ил кавшес багьандан. Иличила багьурси ГІиса илавадли арякьун.
ГІисайя идбагли гьалахили бурибси бетерхни
15Бахъал адамти Илис гІергъи арбякьун, илди лебилра Илини сагъбариб. 16Сунечила бурахъес Илини къадагъабариб. 17Илкьяйда ГІисайя идбагличибли бурибси бетерхур. ИлхІели викІусири: 18«Иш Дила ДурхІя сай, Нуни чевикІибси сай, Наб дигахъуси сай, Дила РухІлис гІяхІилзуси сай. Дила РухІ иличи чедирхьис ва халкьанас Илини суд балахъа. 19я жалхІелхъан, я чІярхІелхъан, я кьакьурбазиб Илала тІама чилилра хІебикьу. 20Бархьдеш чедибдешличи кайчи я кьячІаурси чІигІя хІябялча, я гавбикІуси къама хІебилша. 21Илала уличи халкьанани умутбирхьу».
Белзибулла цІакьличил вяшикІнилизив фарисейтани ГІиса гІяйиблаварни
22ИлхІели Иличи жиндра уцибси сукъурси ва тилхъавси адам киб. Илини ил сагъвариб – сукъурси ва тилхъавси чедианиуб ва гъайикІаниуб. 23Халкь, тамашабирули, бикІулри: «Ил ахІенара, Даудла урши?» 24Фарисейтани биалли, иличила бакьили, иб: «Илини жиндри дугІиули сай Белзибулла – жиндрала талхъа – кумекличил».
ГІисани фарисейти пужбирули сай
25ГІисани илдала пикруми далули, илдази иб: «Гьарил саби-ургаб бутІибси пачалихъ бацІбулхъан, гьарил саби-ургаб бутІибси шагьар ва хъали кахІевлан. 26Илбисли илбис дугІиули биалли, ил саби-бухІнаб бутІили саби, секьяйда кавлана илала пачалихъ? 27Нуни илди Белзибулла цІакьличил дугІиули виасли, хІушала уршбани чила цІакьличил дугІиулив илди? Илбагьандан илдани хІушала балкІдеш кабилзахъа. 28Эгер Нуни Аллагьла кумекличил жиндри дугІиули виасли, гьайгьайра, Зубрала ПачяхІдеш хІушачи баили саби. 29Яра секьяйда вирара цІакьсила хъули ацІили, илала секІал дигІес, эгер хъа вегІ вигьхІейгьалли?
Дурхъаси РухІличи къаршиси хІулбуцІличила
30Набчил ахІенси, Набчи къаршиси сай; Набчил урчхІерчуси, ил пулкІуцІдируси сай. 31Илбагьандан хІушази викІулра: адамтала гьарилра бунагьличибад ва хІулбуцІличибад чебкабурхар, амма Дурхъал РухІличи къаршиси адамтала хІулбуцІличибад чебкахІебурхар. 32Инсаниятла Уршиличи къаршили чили гъай буралра, иличибад чебкабурхар, амма Дурхъал РухІличи къаршили бурибсиличибад я иш даршдуслизиб, я челябкьлализиб чебберхни хІебирар.
ГІяхІлис гІяхІличил ва вайлис вайличил черихъниличила
33Яра галгара илала цІедешра гІяхІти диъни марбарая, яра галгара илала цІедешра вайти диъни марбарая, сенкІун галга багьес вируси сай илала цІедеш хІясибли. 34ЧІичІлумазирад кадикибти! Секьяйда хІушани гІяхІси бурес дирутирая, вайти диубхІели? УркІила халадешли бирар мухІли гъайбикІахъуси. 35ГІяхІси адамли гІяхІсила хазнализибад гІяхІси кайсу, вайси адамли биалли, вайдешла хазнализибад вайдеш кайсу. 36ВикІулра хІушази: адамтани бурибси гьарилра дугІла гъайлис, кьиямала бархІи жаваб луга. 37ВегІла гъайличивли марра варили вирар, вегІла гъайличивли танбихІлара варили вирар».
Юн идбагла гІяламат
38ИлхІели цацабехІти Низамла гІялимтани ва фарисейтани иб: «МугІяллим! ХІезибадси гІяламат нушаб чебаэс дигахъахІери». 39Амма Илини илдази иб: «ГІямултарси ва пасадси кьамлис гІяламат гІягІнили саби. Илис Юн идбагла гІяламат ахІенси, цархІил сегъуналра гІяламат бирхІебирар. 40КІасла варглав хІябал бархІира, хІябал дугира Юн кали кьяйда, Инсаниятла Уршира ванзала уркІилизив хІябал бархІира, хІябал дугира кавлан. 41Кьиямала бархІи Ниневияла халкьра, ишхІелла наслуличи къаршили бирар ва илди гІяйиблабиру. Юнни барибси бакьили, илди чула бунагьличи пашманбиуб. ХІушачил вархси Юнничив халал сай! 42Югла шайчибтала пача хьунул Кьиямала бархІи ишхІелла наслуличи къаршили рирар ва илди гІяйиблабиру. Ил Сулайбанна пасихІти гъайличи лехІахъес дунъяла дубларад ракІибси сарри. ХІушачил вархси Сулайбанничив имцІали чевяхІси сай!
Илбис ва бушкибси хъали
43Адамлизибад жинд дурабухъунхІели, паргъатдеш баргес шинагар мер-мусаличи башар ва хІебургу. 44ИлхІели бикІар: «Ну сунезибад дурабухъунси дила хъули чарбулхъас». БакІибхІели ил чилилра хІебуцили, умубарили ва ибгили бургу. 45Илини, бякьи, верхІел гьатІира вайти жиндра кили, илаб хІеркабирар. Адамлис биалли илхІели гьалабричибра вайтІа бирар. Илкьяйда бирар иш вайси кьамличилра».
ГІисала «Неш ва узби»
46Ил халкьличил гъайикІухІели, Илала нешра, узбира, Иличил гъайбухъес дигули, хъа дураб тІашлири. 47Чилирил, вакІили, Илизи иб: «ХІела нешра, ХІела узбира, ХІечил гъайбухъес дигули, дураб тІашли саби». 48Илкьяйда викІусилизи Илини иб: «Дила неш чи сари? Чихъали саби Дила узби?» 49Сунела мутагІялимти някъли чебаахъили, иб: «ХІера, ихди Дила неш ва Дила узби. 50Чили таманбиралра Дила Зубрала Дудешла ари – ит Наб узира, рузира, нешра сай».
13
ВелгІусиличила бурала
1ИлбархІи дуравхъи, ГІиса урхьула дубла кайиб. 2Илаб хІекьли бахъал халкь цалабикиб. Ил къаякъличи ацІили, кайиб. Лебилра халкь урхьудублаб тІашбизур. 3Илини илди руркъулри, дахъал буралабира дурули, ва викІули: «Гье дегІес хъубзар дуравхъун. 4Илди делгІухІели цацадехІти гье гьунила дубла кадикиб ва, арцурли дакІили, арцанта дергун. 5ЦархІилти гье – къаркъубарси ванзаличи кадикиб, гІянжи камси сабхІели, чедакІиб. 6БархІи ахъбиубхІели илди сусделхун ва, хІячми агни багьандан, деръуб. 7ЦархІилти занзубала урга кадикили, эркинни дерхъибти занзубани илди гІянддакІиб. 8ЦархІилти биалли, тухъси ванзаличи кадикили, чедакІиб ва цадехІтани даршнали имцІаси, цархІилтани урегцІайнали, итилтани хІябцІайнали имцІаси сабухъ гиб. 9Бакьес лихІби лерсини бакьаб!»
Сен Ил буралабачил гъайикІусири?
10Гъамбиубти мутагІялимтани Илизи хьарбаиб: «Сен илдази буралабачил гъайикІулрив?» 11Илдас жаваблибиахъубли, Илини иб: «Аллагьла ПачяхІдешла дигІяндешуни дагьахъес хІушаб имкан гибси саби, амма илдас гибси ахІен, 12Лебсилис гили бирар, агарсила лебсира кебасили бирар. 13Илдази буралабачил гъайикІулра, сенкІун илдани хІербикІули чехІебиули саби, лехІихъули хІебикьули ва иргъхІергъули саби. 14Илдала черкадти ГІисайя идбагла гьалахили дурибтира детурхули сари: „ЛихІбани бикьидая – иргъхІергъидая, хІулбани хІердикІудая, амма чехІебиидая, 15сенкІун уркІби чурхдиубли, лихІбанира къиянни бикьули саби, хІулбира чекадихьили сари. Илдани хІулбани чемабааб, лихІбани мабакьаб, уркІилира маргъаб, сагъбарахъес Набчира мабакІаб“. 16ХІушала биалли, ирхІилирти сари хІулби, чунира чедиути, ирхІилирти сари лихІби, чулира дикьути. 17ХІекьли викІулра хІушази: бахъал идбагуни ва гІябидуни хьулбикІутири хІушани дикьути дикьесра, хІушани чедиути чедиэсра, амма я хІедакьиб, я чехІедаиб.
ВелгІусиличила бурала баянбарни
18ХІуша лехІдизирая хъубзарличила буралала мягІналичи: 19Гьунила дубла кадикибти ибси – илди гъайла бакьибти адамти саби, амма, илбис бакІили, бакьибси гъай илдала уркІбазибад бигІи арбухибти адамти саби. 20Къаркъубар ванзаличи кадикибти ибси – бакьибси гъай чули разидешличил кьабулбирути, 21амма чІумаси кабизалачебдеш агарти адамти саби, къияндешлизиб яра гъай багьандан саби хІебалтухІели илдани гьандуцес хІебирар ибси саби. 22Занзбази кадикибти гье ибси – илди чузи бурибси гъай бакьибти адамти саби; амма чула къайгъназира, арцлизира, гІямрула лазатуназира ахъили – илдала лугнира дикьхІедикьурли кавлули сари ибси саби. 23Тухъси ванзаличи кадикибти ибси – бакьибси гъай чула хІялалси, умуси уркІилизиб бихІути, кабизалачебдешличибли цабехІтани даршнали имцІаси, цархІилтани урегцІайнали, итилтани хІябцІайнали имцІаси сабухъ бурчути адамти саби».
АнкІиличила ва хъалталичила бурала
24ЦархІил бурала гьалабихьиб илдас, викІули: «Зубрала ПачяхІдеш мешуси саби сунела хъучи гІяхІти гье дегІунси адамличи. 25Адамти бусаунхІели, илала душман вакІили, анкІила урга хъалта дегІун ва арякьун. 26Гье шинишли чедакІибхІели, хъалтара дурадухъун. 27Ила бакІибти хІянчизартани хъа вегІлизи иб: „Хужаим! ГІяхІти гье ахІенрив хІуни дегІунти? Илар хъалта чинарад дакІибти?“ 28Илини илдази иб: „Душман адамли барибси саби“. ХІянчизартани илизи иб: „Дигалли, нушани илди луцІехІе“. 29Амма илини иб: „Юх, хъалталичил дархли хІушани анкІира къябдиридая, 30кІидехІалра дакІахъес датирая, иршухІели нуни аршикьянабази бурисра гьаланачи хъалта дучахъес ва цІали дигахъес, гІур биалли анкІи усурбази дучахъес“».
Ризкьила кьякьличила
31ЦархІил буралара буриб Илини, викІули: «Зубрала ПачяхІдеш мешули саби адамли касили сунела хъучи бегІунси гьела кьякьличи, 32сабира гье хІясибли бегІлара биштІаси биалра, лерилра ризкьиличиб халаси – галгацад бухъала башуси, ва сунела кьялубачи закла арцанти кадируси».
БерхетІличила
33ЦархІилра бурала буриб Илини илдас: «Зубрала ПачяхІдеш мешули саби берхетІличи, сабира хьунул адамли касили, бетІу чебакІахъес или, декьла хІябал бархализи кабихьибси».
34Илди лерилра ГІисани буралабачил дуриб, бурала агарли селра хІебуриб. 35Илкьяйда идбагли гьалахили бурибси бетерхур. Ил викІусири: «Буралабачил Дила дубша гьаргбирисра, дунъя биубла дигІянаси бурисра».
36ИлхІели, ГІисани халкь баткаиб ва хъули ацІиб. Иличи мутагІялимти гъамбиуб ва иб: «Хъучирти хъалталичила бурала нушаб баянбара».
АнкІиличила ва хъалталичила бурала баянбарни
37Илини, жаваблибиахъубли, иб: «ГІяхІси гье белгІуси – ил сай, 38хъу – дунъя саби, гІяхІти гье – илди Аллагьла ПачяхІдешла дурхІни саби, хъалта – илбисла дурхІни саби. 39Илди дегІунси душман – илбис саби. Арши садаъни – дунъяла ахират саби, аршикьянаби биалли, малаикуни саби. 40Хъалта дучили цІали игули кьяйда, дунъяла ахиратлизибра илкьяйда бирар: 41Инсаниятла Уршили Сунела малаикуни бурхьу ва Сунела ПачяхІдешлизибти лебилра булъанти бурчу, 42ва илди лебилра ухуси печлизи бухІнабуршу. Илар бисара, цулбала кьяржарра дирар. 43ИлхІели чула Дудешла ПачяхІдешлизиб гІябидуни берхІиван ухар. Бакьес лихІби лерсини бакьаб!
Хъучибси хазналичила ва дурхъаси жавгьар духуриличила
44ГьатІира Зубрала ПачяхІдеш мешуси саби авлахъличиб дигІянбарибси хазналичи, сабира адамли баргили, чизилра хІебурили, ва, иличибси разидешли, лерилра секІал дирцуси, ва баягъи хъу исуси.
45ГІурра Зубрала мешуси саби жавгьар духури даргес умцІуси базригайчи, 46суненира илгъуна ца кьякь баргили, лебилра сунела лебдеш бицили, ил асибси.
Бетакьурси турличила
47ГІурра Зубрала ПачяхІдеш мешуси саби урхьнази лайбакІибси ва жура-журала бялихъуна бицІибси турличи, 48дурасили, кабиили, гІяхІти уркасили, вайти лайдакІибси. 49Илкьяйда бирар дунъяла ахиратлизибра: гІябидуназибад малаикунани вайти декІаркабиру, 50ва илди ухуси печлизи бухІнабуршу: илар бисара, цулбала кьяржарра дирар».
51ГІисани илдази хьарбаиб: «Аргъирав хІушани илди лерилра?» Илди Илизи бикІар: «ГІе, Аричи!» 52Илини биалли илдази иб: «Илбагьандан Зубрала ПачяхІдешличи вяркъурси гьарил Низамла гІялим мешули сай сунела хазнализирад дуркьабира сагатира дихуси хужаимличи».
«ВегІла ватІайзив ахІи, хІурмат агарси идбаг вирхІейрар».
53Илди буралабира дурили, ГІиса илавад арякьун. 54Сунела ватІайзи вакІили, Илини киласабазиб бучІахъухІели, лебилра тамашакабирутири ва бикІутири: «Чинарадтив Илала илдигъунти пасихІдеш ва цІакь? 55Кьисла устала урши ахІену Ил? Сунес Мария бикІуси – Илала неш ахІену? Якьубра, Юсийра, Симонра, Ягьудара – Илала узби ахІену? 56Лебилра илала рузбира нуша-ургабти ахІену? Чинарадти сарив илди лерилра Илала?» 57Илди Иличи бирххІебирханбирулри. ГІисани илдази иб: «Идбагла хІурмат бирар – вегІла ватІайзиб ва вегІла хъулиб ахІенси». 58Дахъал гІяламатуни илар Илини чехІедаахъиб – илди бирххІебирхни сабабли.
14
Шиннизиб бизахъан ЯхІъя кавшни
1Илзамана вилаятла халал бекІ Гьирадли ГІисачила хабурти дакьиб. 2Илини сунела къуллукъчибази иб: «Ил – шизиб бизахъан ЯхІъя сай, мицІиркайубси, илбагьандан сари илини гІяламатуни чедиахъути». 3Илис гьалав Гьирадли, ЯхІъя уцили, вигьи, туснакълизи катур – сунела узи Филиппла хьунул Гьирадиада багьандан. 4ЯхІъя викІулри Гьирадли ил кариэс асухІебирар или. 5Гьирадлис ЯхІъя кавшес дигулри, амма, ил идбаглизи халирни багьандан, халкьлизивад урухкІулри. 6Гьирадла акІубси бархІила байрам дурабуркІухІели, Гьирадиадала рурсили делхъ дариб, илди Гьирадлис гІяхІдизур, 7илбагьандан илини хъяличил чесиб рурсилис дигуси бедес. 8Рурсили биалли, нешли гьиррарни хІясибли, иб: «Наб ишаб кІабатІлизиб шизиб бизахъан ЯхІъяла бекІ биха». 9Пача пашманиуб, амма сунечил кабиибтала гьалаб барибси хъя багьандан, ил рикІуси бедахъес хъарбариб ва 10туснакълизивси ЯхІъяла бекІ чеббяхъяхъес бархьиб. 11Илала бекІ кІабатІлизиб хиб ва рурсилизи бедиб, илини биалли сунела нешличи арбухиб. 12ЯхІъяла мутагІялимтани кьаркьала арбухили, хІярибихьиб ва бетаурсиличила ГІисази багьахъур.
ГІисани шел азир белкъахъни
13Ил хабар бакьили, ГІиса, къаякъличи айили, бацІси мерличи сайцун арякьун. Адамти биалли, иличила бакьили, шагьуртазибад хьурали Илис гІергъи бакІиб. 14ДуравхъунхІели ГІисани хІекьли бахъал халкь чебаиб ва, илдачи ряхІмубарили, илдазибад зягІипти сагъбариб. 15БархІи ахъибхІели, Иличи мутагІялимти гъамбиуб: «Ишди халкь чус хьурабиэси мерра, сегъуна-биалра беркалара баргахъес алавчарти шимази бархьагу. Иш адам хІерхІейруси мер сабину». 16Амма ГІисани илдази иб: «Илдас чиналра букьес гІягІнили ахІен, хІушани бахеная». 17Илдани Илизи иб: «Нушала лерти шел кьацІра, кІел бялихъра сари». 18Илини иб: «Илди иша Набчи дихая». 19ГІур халкьлизи кьарличи кабиахъес хъарбарили, шел кьацІра, кІел бялихъра касили, ГІисани, закибяхІ хІеръили, баркатладарили, бутІнаддариб ва илабти адамтас дутІахъес Сунела мутагІялимтази дедиб. 20Лебилра, букули, белкъун. Калунти бутІнани вецІнукІира чІап дицІахъиб. 21Илаб букунти, хьунул адамтира, дурхІнира халхІебарили, шел азирцад адам лебри.
ГІиса шинничивад вашни
22ГІисани, адамти баткаайчи, сунес гьалаб, мутагІялимти къаякъличи абацІахъиб ва итилил дубличи бархьиб. 23Халкь баткаили, хашли балга барес багьандан, Ил дубурличи ацІиб ва бархІехъ илав сайцун калун. 24Къаякъ биалли, шарала байлизи баилри ва ил ругертани бирхъулри, сенкІун жяргаси бурям ахъбиублири. 25Авъибил дуги ГІиса илдачи арякьун, шараличивад вашули. 26Шараличив вашуси ГІиса чеили, Илала мутагІялимти, гъузгъалдибиубли, бикІулри: «Ил къаралди саби», ва урехбиубли вявбикІесбииб. 27Амма ГІиса, илдачил гъайикІескайили, иб: «Ну сайра, урухмакІудая». 28Петрли жаваблис иб: «Аричи! Ил ХІу виадли, шинничивад ну ХІечи вакІахъес хъарбара». 29Илини иб: «Ваши». Къаякъличивад кацІили, Петр шинничивад ватихьиб, ГІисачи гъамиэс багьандан, 30амма, цІакьси дягІ чебаили, урухиуб ва, кяйгІули, вявикІесииб: «Аричи! Ну верцахъаба». 31ГІисани някъ гьабатурли ил уциб ва викІар: «Камси бирхаудила вегІ! Сен хІу васвасухъунри?» 32Илди къаякъличи абацІибхІели, дягІ багьлабиуб. 33Къаякъличибти иличи гъамбиуб ва, икрамбарили, иб: «ХІекьли ХІу Аллагьла Урши сайри».
Геннисаретлизиб адамти сагъбарни
34Бетахъбикили, илди Геннисаретла ванзаличи бакІиб. 35Илди мер- адамтани, Ил вагьурли, лебилра мер-мусаличи бархьили, лебилра зягІипти Иличи кахъиб. 36Илди тиладибикІутири, Илала палтарла дубличи гачбикахъесалра батахъес, гачбикибти сагъкабирутири.
15
Бухънабала гІядат ва Аллагьла Дев
1Илаб ГІисачи Ярусалимла ва бакІиб ва бикІар: 2«Сен хІела мутагІялимтани, кьацІли букухІели някъби хІейцули, гьалабла адамтала гІядатуни дулъути?» 3Илини жаваблибиахъубли иб: «Сен гьатІи хІушани Аллагьла булъулра, хІушала гІядат багьандан? 4Аллагьли хъарбариб: „Дудешла ва нешла хІурматбара. Дудешлис ва нешлис виргуси, бебкІали сай вебкІаб“. 5ХІуша биалли дикІулра: „Чили-биалра дудешлис яра нешлис буралли: нушазибад пайдаласи Аллагьлис савгъатбара, 6илини сай дудешла яра нешла хІурматбирнилизивад азадвалтули сай“. Илкьяйда хІушани Аллагьла хъарбаркь хІушала гІядатличил барсбарилра. 7КІибяхІянти! Ункъли хІушачила гьалахили буриб ГІисайя идбагли, викІули: 8„Ишди адамтани Дила хІурмат мухІлили бирули саби, уркІи биалли набчибад гьарахъли саби. 9ДугІла илдани Наб икрамбирули саби, инсантала белчІуди-насихІятличи адамти руркъули“». 10Халкь жибарили, ГІисани иб: «ЛехІдизирая ва аргъая! 11Адам хІярамирахъуси мухІлилизи аркьусини ахІенну, мухІлилизибад дурабулхъусини сай». 12ИлхІели мутагІялимтани, гъамбиубли, Илизи иб: «ХІуни балулрив илди гъай дакьибхІели фарисейтас хІейгибизниличила?» 13Илини жаваблис иб: «Дила Зубрала Дудешли ухІебатурси гьарилра бухъала къирбарили бирар. 14Илди батирая: илди сукъуртала сукъурти гьабкьяби саби. Сукъурли сукъур викалли, кІелра курлизи кабиркур». 15Петрли Илизи иб: «Баянбара ил бурала нушаб».
«УркІилизирад дурадулхъан…»
16ГІисани иб: «Марлира, хІушани гьаннара хІергъилрав? 17ХІушани хІебалулрав мухІлилизирад аркьути лерилра варглизи диъни ва дурааркьни? 18МухІлилизибад дурабиркуси – уркІилизибадси саби ва илини сай адам жярга-хІярамирахъуси. 19Кабуршнила, къехІбадешла, тамяхІкардешла, хъулкидешла, къалпти бикьридешла, хІулбуцІла пикруми алкІути уркІилизир сари. 20Илдани сай адам жяргаирахъуси, хІедирцибти някъбачил укнили ахІенну».
Хананейланна рурси сагърарни
21Илавад арякьи, ГІиса Тирла ва Сидонна улкнази вакІиб. 22ХІера, хананейлан хьунул адам иларад дурарухъи, Илизи вяврикІесрииб: «УркІецІи бара набчи, Аричи, Даудла урши, дила рурси цІакьли жиндралариубли сари». 23Амма Илини илизи дубалра хІехъиб. Гъамбиубли, мутагІялимти Илизи тиладибухъун: «Раткаа ил, сенкІун нушаб гІергъи вявкарикІули сари». 24Илини биалли, илдази иб: «Ну вархьибсира Израилла чердалкІунти мазаличи». 25Ил биалли, гъамриубли, Илис икрамрикІули, рикІулри: «Аричи! Кумекбара наб». 26Илини жаваблис буриб: «ДурхІназибад кебасили кьацІ хялис иргьни гІяхІси ахІен». 27Хьунул адамли иб: «Аричи! Чула хужаимтала кьумурларад кадикибти хъимихъули хуранира дугагу». 28ИлхІели жаваблис ГІисани иб: «Агь, хьунул адам! Халаси саби хІела рирхни, илбагьандан хІу хьулрикІусиван биаб». ИлхІяйзир илала рурси сагъкариуб.
Бахъал сагъбарни ва авал азир адам белкъахъни
29Илавад дуравхъи, ГІиса Галилеяла шараличи вакІиб ва, дубурличи ацІили, кайиб. 30Илаб Иличи бахъал халкь бакІиб, илдала ургаб балкІабира, сукъуртира, тилхъавтира, гІяргабира ва цархІилти зягІиптира лебри. Илди ГІисала кьяшмала гьала киб. ГІисани илди лебилра сагъбариб. 31Илбагьандан халкь тамашакабирутири, тилхъавти гъайбикІули, гІяргаби ара-сагъли, сукъурти чебианбиубли, балкІаби бархьбиубли чебиухІели, Аллагьлис дезни дирулри.
32ГІисани биалли, Сунела мутагІялимти жибарили, иб: «ХІябал бархІи набчил барх лебти халкь Наб язихъбилзули саби, илдала беркеси агара, гушли бархьесра дигули ахІенра, гьуйчиб гьатІира усалбикес асубирарну». 33МутагІялимти Илизи бикІар: «Илдицад халкь бахес чІянкІ авлахъличир кьуцІри чинар кайсути нушани?» 34ГІиса илдази викІар: «Нушала чум кьацІ лера?» Илдани Илизи иб: «ВерхІел кьацІра, чумал бялихъра сари лерти». 35ИлхІели адамтази ванзаличи кабиахъес хъарбариб. 36Касили верхІел кьацІра, чумал бялихъра, ГІисани баркатладариб, бутІнаддариб ва илабти адамтас дутІахъес Сунела мутагІялимтази дедиб. 37Лебилра, букули, белкъун. Калунти бутІнани верхІел чІап дицІахъиб. 38Илаб букунти биалли, хьунул адамтира, дурхІнира халхІебарили, авал азир адам лебри.
39Халкьра баткаили, Ил къаякъличи айиб ва Магадан мер-мусаличи вакІиб.
16
Замунтала лишанти дални
1Фарисейтира, саддукейтира Иличи гъамбиубли, хІялумцІули, закибадси гІяламат чебаахъни тиладибариб. 2Илдас жаваблис Илини буриб: «БархІехъ, зак хІунтІенбиъни хІисаббарили, хІуша дикІулра: „ГІяхІси аргъ бирар“; 3ва савлира, гъуршбиубси зак чебаили, дикІулра: „ИшбархІи вайси аргъ бирар“. КІибяхІянти! Закла дяхІ декІардирес балулра, амма заманала гІяламатуни декІардирес хІебалулра. 4ГІямултар ва пасадси наслу гІяламатунагІиб умцІули саби, амма илис гІяламатуни дедхІелуга, Юнна гІяламатуни ахІенти». Илди батурли, ГІиса гьарахъикиб.
Фарисейтала берхетІ
5Итилил дубличи бетахъбикили, Илала мутагІялимтани кьуцІри асес хъумартур. 6ГІисани илдази иб: «ХІердикІеная, фарисейтала ва саддукейтала берхетІлизирад мяхІкамдиирая». 7Илди биалли, саби-ургаб пикрикабикІулри: «КьуцІри кахІесира кьалли нушани». 8Иличила багьурли, ГІисани иб: «Сен хІуша кьуцІри кахІесира или пикрикадикІулра, камли дирханти? 9Яра хІергъирав, яра гьанхІебиркулив шел азир адамлис даибти шел кьацІличила ва сецад имцІалира калунал? 10Авал азирлис даибти верхІел кьацІличилара, ва чум чІап имцІара духъунал гьанхІебиркулив? 11„Фарисейталара, саддукейталара берхетІлизирад мяхІкамдиирая!“ или, ибти дила гъай кьацІличила хІедиъни сен хІергъулра?» 12Саби мяхІкамбиэс гІягІниси бетІула берхетІ ахІи, фарисейталара, саддукейталара белчІуди биъни илхІели илдани аргъиб.
Аллагьла Урши ГІиса МасихІличи Петр вирхули сай
13Филиппла Къайсариятлизи вакІибхІели, ГІисани мутагІялимтази хьарбаиб: « чи сай бикІулив адамти?» 14Илдани иб: «ЦабехІти ЯхІъя сай, цархІилти Илияс, итилти Еремия яра ца цархІил идбаг сай бикІули саби». 15Ил илдази викІар: «ХІуша чи сай дикІулра Наб?» 16Симон Петрли, жаваб лугули, иб: «ХІу – сайри, МицІирси Аллагьла Урши». 17ИлхІели ГІисани илис жаваблис иб: «ИрхІилибси сайри хІу, Юнна урши Симон, сенкІун чархли яра хІили ахІен хІед ил гьаргбарибси – Дила Дудешли саби, зубрачивси. 18Ну хІези викІулра: ХІу Петр[2] сайри ва ил къаркъаличиб Нуни Дила уммат алкІахъас, жагьаннабла къапулира илис селра барес хІедирар. 19Зубрала ПачяхІдешла умхьни хІези лугасра: ванзаличиб асухІебиахъубси зубрачибра асухІебирар, ванзаличиб асубиахъубси зубрачибра асубирар». 20ИлхІели Илини Сай ГІиса МасихІ виъниличила чизилра хІебурахъес Сунела мутагІялимтази хъарбариб.
21Ил заманаличивад вехІихьили, ГІисани Сунела мутагІялимтази гъамли Сунес детарутачила балахъескайиб: Сай Ярусалимлизи аркьниличила, хала тямадабазирад, хала кашишуназирад ва Низамла гІялимтазирад дахъал къиян-жапа чекасес чевкъниличила, каршниличила ва хІябъибил бархІи мицІирирниличила. 22Сунечи ГІиса витІакІахъили, Петр кьабулагарли гъайухъун: «Аллагьли ХІечи уркІецІибиру, Аричи! Илгъуна ХІечил хІебирар!» 23Петрличи дугьайзурли, Илини иб: «ГІелумии набчивад, Илбис! ХІуни Ну чевулкІахъулра, сенкІун хІу Аллагьлайчила пикриикІули ахІенрину, адамталайчила пикриикІулри».
Сунес гІелабад башниличила ва чебуркъибси дех бихниличила
24ИлхІели ГІисани Сунела мутагІялимтази буриб: «Наб гІергъи вакІес дигусини, сунела жайчивадра чевверхурли, ва, сунечи чебуркъибси дехра бихули, вакІаб. 25Сунела гІямру дерцахъес дигусини илди детихъахъу. Амма Ну багьандан сунела жайзивад ухъунсини биалли, илди уцахъу. 26Лебил дунъя сунела бетааллира, адамлис се гІяхІдеша, эгер сунела рухІлис заралбиралли? Яра се бедес вирара адамли сунела рухІ калахъес? 27Сунела Дудешла ва дурхъати малаикунала чебяхІдешла рурхІнилизив Инсаниятла Урши лявкьян ва илхІели гьарилра сунела баркьудлуми хІясибли кьиматлаиру. 28ХІекьдеш бурулра хІушази: ишаб тІаштазибад цацабехІли бебкІала хІял багьес гьалавал Сунела ПачяхІдешлизи лявкьуси Инсаниятла Урши чейу».
17
ГІиса варсиъни
1Урегал бархІи дикибхІели, Петрра, Якьубра, илала узи Югьанра касили, ГІиса ахъси дубурличи ацІиб. 2УлгухІели, илдала гьалав варсиуб: Илала дяхІ берхІиван ухесдииб, палтар шалаван цІубдиуб. 3Илдани Иличил ихтилатбикІути Мусара Илиясра чебаиб. 4ИлхІели Петрли Илизи иб: «Аричи, нушаб ишаб лебгІеб гІяхІил саби! Дигалли, ишар хІябал чятир дирехІе, ца ХІед, ца Мусас, Ца Илияслис». 5Илини ил бурухІели, шаласи гъагул багьарбиубли, илди сунела дяхІцІили кІапІбариб ва гъагуллизибад тІама бакьиб: «Ил сай Дила дигуси Урши, Дила харидешра Иличи саби. Иличи лехІдилзеная!» 6Ил бакьибмад, мутагІялимти бяхІудибикиб ва хІекьли урухбиуб. 7Амма ГІиса, гъамиубли, илдачи гачикили, иб: «Адизирая ва урухмакІудая». 8Илдани чула хІулби ахъдуцибхІели, ца ГІиса ахІенси чилра чехІеиб. 9Дубурличибад кабицІухІели, ГІисани илдази хъарбариб: « вебкІили мицІириайчи, Ишаб хІушани чебаибсиличила чизилра мабуридая». 10МутагІялимтани Илизи хьарбаиб: «Илияс гьалав вакІес гІягІниси сай или, сен бикІутив ?» 11ГІисани илдас жаваблис иб: «Бархьси саби, Илияс, гьалав вакІили, гьар секІал цугдушес гІягІнити сари. 12Нуни бурулра хІушази: Илияс вакІиб, амма ил вагьхІегьур ва адамтани илис чус дигуси бариб. Илкьяйда илдазирад Инсаниятла Уршилира гІязабти чекайсу». 13ИлхІели мутагІялимтани аргъиб Илини дурибти шизиб бизахъан ЯхІъячила диъни.
Жиндралаиубси сагъварни
14Илди халкьличи бакІибхІели, Иличи ца адам гъамиуб ва, кьукьмусикили, 15иб: «Аричи! Дила уршиличи уркІецІибара. Бац цІибухъунхІели, ил жиндралаирули сай, ва цІакьли инжитирули сай: гьачам цІализи, гьачам шиннизи тІяхІикІули сай. 16Нуни ил ХІела мутагІялимтачи кира, амма илдани сагъварес хІебиуб». 17Илис жаваблис ГІисани иб: «Агь, хІебирхуси ва пасадси кьам! Ну сецадхІи хІушачил варх виэс ва хІушани дирутачи Нуни гІурра сецадхІи сабурбарес вирусира? Гьари, ил урши иша кая!» 18ГІисани жинд дугІаиб ва урши бусягІят сагъиуб. 19ИлхІели мутагІялимтани ГІисази хьарбаиб: «Сен нушани ил дугІаэс хІедиубра?» 20-21ГІисани Илдази иб: «Камли дирхни багьандан. ВикІулрагу хІушази: эгер мучила кьякьцадалра хІушала дирхни биубли, иш дубурлизи бурадалли: „Ишадли ита арбукьен“, ил аркьян ва хІушани хІебареси селра хІебирар».[3]
Сай убкІниличила ГІисани гьалахили бурни
22Саби ГалилеялизибхІели, ГІисани илдази иб: «Инсаниятла Урши адамтала някъбази ведлуга, 23Ил каршу ва хІябъибил бархІи мицІирирар». Илди цІакьли пашманбиуб.
Аллагьла хъайс хІекь бедни
24Капернаумлизи бакІибхІели, Аллагьла хъайс кІи-кІел шагьи дурчанти гьачам Петрличи гъамбиуб ва иб: «ХІушала МугІяллимли кІел шагьи хІелугав?» 25Ил викІар: «ГІе». Ил хъули ацІибхІели, ГІиса гьалаикили, иб: «ХІед секьяйда гьанбиркулив, Симон, ванзала пачнани хІекьра, налогунира чизирад кайсув? Чула дурхІназирад яра урхІлизирад?» 26Петр Илизи викІар: «УрхІлизирад». ГІисани Илизи иб: «ХІебиалли, дурхІни азадли саби, 27амма илдас хІейгихІебизахъес, урхьуличи бялихъуни дуцес укьен ва, цаибил бялихъла мухІли абхьили, иларад авал шагьи касану, хІела ва Дила шайзирад деда».
18
«Тяп дурхІниван…»
1Ит замана мутагІялимти ГІисачи гъамбиуб ва иб: «Зубрала ПачяхІдешлизив чи халасив?» 2ГІисани, виштІаси дурхІя живарили, илдала урга катурли, 3иб: «ХІекьли бурулра хІушази: эгер ласхІедухъадалли ва дурхІнигъунтили хІедиадалли, Зубрала ПачяхІдешлизи ахІедицІудая. 4Иш дурхІяван сунени сай виштІаварибси Зубрала ПачяхІдешлизив халаси вирар. 5Ну багьандан ца ишгъуна дурхІя кьабулварибсини, Нура кьабулирулра. 6Амма илдазивад, Набчи бирхутазивад, цалра вирхнилизивад сунени гІелумаибсилис, хъябличи урхамра бигьи, урхьула лутІилизи тІяхІухъни бегІлара гІяхІсири.
7Чараагарти бунагьуни дихуси дунъялисра балагь, амма цархІил вирхнилизивад улхъахъуси адамлисра балагь. 8Эгер хІела някъли яра кьяшли чевулкІахъули виадли, чердяхъяну лайдакІа: гІямрулизи ацІес кьяш яра някъ агарли къулайли бирар, кІелра кьяшличил ва кІелра някъличил даимси цІализи лайвакІниличиб. 9Эгер хІела хІуй чевулкІахъули виадли, дураабитІенну лайбакІа: гІямрулизи ацІес хІули агарли къулайли бирар, кІелра хІуйчил жагьаннабла цІализи лайвакІниличиб.
10-11ХІердикІеная, ишди биштІатазибад цалра мучлаагармабиридая, сенкІун хІушази викІулра: зубрачибти илдала малаикунани Зубрачивси Дила Дудешла дяхІ мурталра чедиути сари[4].
ЧеббалкІунси маза
12ХІушаб секьяйда гьанбиркулив? Даршал маза лерси хІушазивадли цала, ца чебкабалкІи бетахъили саби. Ил сунела гІелар калунти урчІемцІанну урчІемра мазара датурли, илигІив умцІес архІякьяну, гьатІи? 13БаргибхІели, хІекьли викІулра хІушази, калунти урчІемцІанну рчІемраличив имцІали разиирар. 14Илкьяйда хІушала Зубрала Дудешла амру агара ишди биштІатазивад цалра алхахъес.
Бунагьуни дируси узи
15Эгер хІечи къаршили хІела узини бунагь баралли, укьенну сунелара хІелара ургабцун пужбара. ЛехІахъалли хІечи, хІела узи варгири. 16Эгер хІечи лехІхІехъалли, хІечил барх ца яра кІел адам каса, кІел яра хІябал бикьрили гьарил дев марбаресли. 17Илдачи лехІхІехъалли, бирхантази бура. Бирхантачира лехІхІехъалли, хІед сай аллагьагарсиван яра хІекь бурчанван виаб. 18ХІекьли бурулра хІушази: ванзаличиб асухІебиахъубси зубрачибра асухІебирар, ванзаличиб асубиахъубси зубрачибра асубирар.
«Дила у багьандан кІел яра хІябал учибикибхІели…»
19ГІурра хІекьли бурулра хІушази: эгер хІушазибад кІел кьабулбикалли, ванзаличиб сегъуна-биалра секІайчила тиладибарес, се тиладибараллира Дила Зубрала Дудешли луга. 20Ну багьандан кІел яра хІябал учибикибихІив илдала ургав Нура вирусира.
10 азирла мургьила умцлала ва 100 динарла чебла хІялалбалтниличила
21ИлхІели Петр Иличи гъамиуб ва иб: «Аричи! Чуйна чевурхусирав набчи къаршили бунагь барибси узичивад? ВерхІнара-сера?» 22ГІиса викІар илизи: «ВерхІна викІули ахІенра хІези, верхІна верхІцІайна викІулра.
23Илбагьандан Зубрала ПачяхІдеш мешуси саби сунела лугърачил бетиркуси хІисаббарес вализурси пачачи. 24ХІисаббирес вехІихьибхІели, иличи ца пулан кибсири, сунелара арцла вецІал азир умцлала чебла лебси[5]. 25Илала дедес арц агархІели, пачани буйрухъбариб сайра, илала хьунулра, дурхІнира, лерилра илала лертира дицахъили чебла чарбарахъес. 26ИлхІели лагъ кьукьмусикиб ва викІар: „Пача! Гьиматчевиубли, ну ватаба, хІела арц нуни чардирис“. 27Пачани, уркІецІибарили, чеблаличивад чевкерхур ва лагъ ваткаиб. 28Ил лагъ биалли, дуравхъи, сунела ца уртахъ варгиб, даршал динарла чеблалиувси ва, уцили, гІяндуршесвяхІиб: „Дила чебла чарбара“, – викІули. 29ИлхІели уртахъ илала кьяшмала гьала кьукьмусикиб ва бусравухъун: „Сабурбарили, ватаба, лерилра чардирис“. 30Амма ил хьулхІевхъун ва, вякьи, чебла чарбарайчи ил туснакълизи катур. 31Бетаурси чебаили, уртахъуни хІекьли пашманбиуб ва, пачачи бакІили, лерилра детаурти дуриб. 32Пачани ил живариб ва иб: „УвяхІси лагъ! ХІела лебилра чеблаличивад ну чевкерхурра, хІуни тиладибарибхІели. 33ХІура хІела уртахъличивад чевкерхес гІягІниси ахІенрив, ну чевкерхурси кьяйда?“ 34ГІясииубли, сунела лебилра чебла чарбарайчи, пачани ил къараултази ведиб. 35Дила Зубрала Дудешра хІушачил илкьяйда вирар, эгер хІушазивад гьарил уркІи-уркІилавад узила бунагьуначивад чевкахІерхалли».
19
Магьар кабуршуси сабаб
1ГІисани илди гъай тамандарибхІели, Галилеялизивад дуравхъи, Иордан хІеркІла итил шайчирти Иудеяла мер-мусаличи вакІиб. 2Илис гІергъи бахъал адамтира бакІиб, илди Илини илаб сагъбариб.
3Иличи гъамбиубли ва, Илала хІялумцІули, бикІулри: «Ихтияр лебсив адамлизиб гьарил сабабличивли сунела хьунуйчил декІаркаркес?» 4Илдас жаваблис Илини иб: «ХІушани хІебелчІунраяв, гьаланачи мурул адам АкІахъубсини хьунул адамра акІахъниличила?» 5Илини чебатур: «Илбагьандан адамли балта неш-дудеш ва сунела хьунуйчи цІапалкан, ва кІел цали бетарар. 6Илбагьандан гьанна илди кІел ахІенну, ца чарх саби. Аллагьли бархбяхъибси адамли декІарбируси ахІен». 7Илди Илизи бикІар: «Сен гьатІи Мусани магьар бушнила кагъарра бедили, декІариркахъес хъарбарибсив?» 8Ил илдази викІар: «Мусани хІушала хьунразирад декІардиркахъес пурбанбарибсири, хІушала абздеш пикрилизи касили, амма гьаланачи илкьяйда бируси ахІенри. 9Ну викІулра хІушази: хаинхІериубкъи хьунуйчил декІарикибси ва цархІилличи хъайчикайибси сайра хаинирули сай». 10Илизи мутагІялимти бикІар: «Адамла чебла илгъуна биалли, бекІлил хьунул кахІериъни гІяхІси саби». 11Илини биалли илдази иб: «Иличил гьарил кьабуликес хІейрар, чедибад сунес ил бедибси ахІенси. 12Нешла канилабал илкьяйда акІубти бурхъаби леб, адамтани бурхъибтира леб, Зубрала ПачяхІдешлис чули саби бурхъаби барибтира леб. Кьабулбарес вирусини кьабулбараб».
ГІисани дурхІни баркатлабирули сай
13ГІиса гачикахъес ва баркатлабарахъес, халкьли Иличи биштІати дурхІни киб. МутагІялимтани биалли къадагъабирулри. 14ГІисани иб: «ДурхІни Набчи бакІахъес батирая ва илди Набчи башахъес диргаламадулхъадая, Зубрала ПачяхІдеш илдигъунтас саби кьадарси». 15Илдачи някъбира гачдикахъили, илавад арякьун.
Даимти гІямру; давлачевси гІулухъа
16ХІера, ца пулан Иличи гъамиубли, иб: «ГІяхІси мугІяллим, даимти гІямру диахъес се гІяхІбаркь баришал бурагу?» 17ГІисани илизи иб: «ХІу Набзи „ГІяхІси“или сен викІусири? ХІуни багьи, цайли ца Аллагь ахІи, цархІил чилра „гІяхІси“ левси ахІен. Даимти гІямру сархес дигадли, Аллагьла амрурти тамандирен». 18Ил викІар: «Сегъунти?» ГІисани биалли, иб: «Инсан камаршид, хаинмайруд, хъулкидеш мадирид, къянати бикьридеш мадирид; 19хІела неш-дудешла хІурмат бирен ва гъамси хІед хІуван дигахъен». 20Жагьил адам Илизи викІар: «Нуни илди дурхІяхІейчирадал дузахъулра, гІур се камлив наб?» 21ГІисани илизи иб: «Ахъси даражаличиикес дигадли, хІела лебилра лебсигъуна секІал бицану, мискинтас бутІа. ИлхІели зубрачибра хІела давла бирар. Илала гІергъи хІу Наб гІелавад вакІи». 22Амма илди гъай дакьили, жагьил хумарли гІелумиуб, сенкІун ил халаси давлала вегІ адам сайри.
«Аллагьла ПачяхІдешлизи ацІес давлачевлис къиянни саби»
23ГІисани Сунела мутагІялимтази иб: «ХІекьли викІулра хІушази: къиянни саби давлала вегІлис ПачяхІдешлизи ацІес. 24ГІурра викІулра хІушази: давлачевсилис Зубрала ПачяхІдешлизи ацІесичиб, валрилис буребала тІярхъилабад бетацІес гьамадли саби». 25Ил бакьили, мутагІялимти хІекьли тамашабиуб ва иб: «Чи верцес вируси гьатІи?» 26ГІисани илдас жаваб бедиб: «Адамтас ахърихІебикІуси Аллагьли барес вирар».
27Петрли жаваблис Илизи иб: «ХІера, нушала лебсигъунара бархькабатурли, нуша ХІед гІеларадли дакІира, нушаб се бирара?» 28ГІисани илдази иб: «Нуни бархьли бурулра, наб гІергъи дакІибти, Сунела чебяхІдешла тахличи кайибхІели, вецІнукІира тахличи хІушара кадирудая ва Израилла вецІнукІира кьамлис суд бирида. 29Дила у багьандан сунени сай вегІси юрт, яра узби, яра бегІти, яра дурхІни бархьбатурси гьарилли даршнали имцІали кайсу ва даимти гІямрула букьурра ветарар. 30Бахъал цаибти бегІла гІергъитили бирар, бегІла гІергъитира цаибтили бирар.
20
ТІутІила анхълизибти хІянчизартачила бурала
1Зубрала ПачяхІдеш тІутІила анхълизи хІянчизарти буцес савли жявли дуравхъунси хъа вегІличи мешуси саби. 2БархІилис ца динар бедлугесли хІянчизартачил вягІда барили, илди сунела анхълизи бархьиб. 3СягІят хІябал диркухІели, дуравхъунси илини базарла майдайчиб тІашти цархІилтира чебаиб. 4Илдазира анхълизи букьяхъес буриб, чус бетиркуси бедес чесили. 5ГІурра урегличив ва урчІемличив дуравхъи, баягъи илкьяйда бариб. 6Ахирра, сягІят вецІнуцара диркухІели, гІурра дуравхъун ва цархІилтира баргили, илдази викІар: „Сен абзур бархІи бируси агарли ишар тІаштира?“ 7Илди бикІар Илизи: „Нуша чилилра жихІедарира“. Ил илдази викІар: „ХІушара дукьеная дила тІутІила анхълизи, хІушаб сабиркусира лугас“. 8БархІи ахъибхІели, хъа вегІ сунела къуллукъчизи викІар: „ХІянчизарти жибарили, чус бетиркуси багьа беда, бегІла гІергъитачивад вехІихьили цаибтачи бикайчи“. 9ВецІнуцара диркухІели бакІибтанира ца-ца динар касиб. 10БегІгьалаб бакІибтас гьанбикиб чули имцІали кайсу или, амма илданира ца-ца динар касиб. 11Касили, илди хъа вегІличи жункъурбикІесбииб, 12ишкьяйда бикІули: „БегІла гІергъити ца сягІят сабри бузибти, илди хІуни нушачил цугбушири, нушаникІун бархІила къияндеш ва буцІардеш чекасира“. 13Илини биалли, жаваблис, илдазивад цализи иб: „Гьалмагъ! Нуни хІед вайси бирули ахІенра. Ца динарлис ахІенрив гьатІи хІу набчил вягІдалаиубси? 14ХІед сабиркуси касили, арукьен; наб биалли, бегІла гІергъисилисра хІедгъуна хІекь бедес дигулра. 15Наб дигуси барес набзиб ихтияр агарав гьатІи? Яра хІела хІули кьясбиублив ну гІяхІверхурхІели?“ 16Илбагьандан бегІла гІергъити цаибтили ва цаибти бегІла гІергъитили бирар».
ГІисани Сай убкІниличила гьалахили бурни
17Ярусалимлизи аркьули, Сунела вецІнукІира мутагІялим ца шайчибяхІ букили, ГІисани илдази иб: 18«ХІера, гьанна нуша Ярусалимлизи аркьулра. киласала халалтази ва Низамла гІялимтази ведлуга ва кавшес суд биру. 19ГІур аллагьагартази ведили, илдани Иличир къугъни диру, витра витили, гІур каршу. ХІябэсил бархІи Ил мицІиркайрар».
Заведейла уршбала нешла тилади; «хІушазивад чидил халалли виэс дигаллира, хІушаб къаравашли виаб»
20ИлхІели сунела уршбачил Иличи Заведейхъала неш гъамриуб, се-сабил тиладибирули. 21Илини илизи иб: «ХІед се дигулрив?» Ил Илизи рикІар: «ХІела ПачяхІдешлизиб дила уршби ХІела мякьла ца балуй шайчи, ца алгъай шайчи кабатахъес бура». 22ГІисани жаваблис иб: «Се тиладибирулрал балули ахІенра. Нуни бужуси умегІ бержес дирудаяв?» Илди Илизи бикІар: «ДирехІе». 23Илдази викІар: «Дила умегІ бужидая, амма балуй ва алгъай шайчи кадиъни Набзибад дигахъуси ахІен. Дила Дудешли хІядурбарибтала сари илди мусни». 24Иличила бакьили, калунти вецІал мутагІялим кІелра узичи гІясибиуб. 25ГІисани, илди жибарили, иб: «ХІушани балулра цархІил халкьанала талхъунти адамтачи буюрбикІули биъни, хІякимтира буюрбикІули саби. 26Амма хІушала ургаб илкьяйда мабиаб: хІушала ургав халал ветаэс дигуси, хІушаб лагъли виаб. 27ХІушала ургав цаибил ветаэс дигусира, хІушаб лагъли виаб. 28Инсаниятла Урши сунес къуллукъбирахъес вакІибси ахІенну, сай къуллукъбарес ва бахъал берцахъни асес жан дедес вакІибси сай».
КІел сукъур сагъбарни
29Саби Ерихоннизибад дурабулхъухІели, илдас гІергъи бахъал халкь башулри. 30Гьунила дубла кабиибти кІел сукъурли, ГІиса лявкьниличила бакьили, вявбикІесбииб: «Аричи! Даудла урши, уркІецІибара нушачи!» 31Халкьли илди лехІихъахъулри, амма илди гьатІира ахъли вявбикІесбииб: «Аричи! Даудла урши!» 32ГІисани, тІашизурли, илди жибарили, иб: «ХІушаб се дигулрав Набзибад?» 33Илди Илизи бикІар: «Аричи! ХІулби гьаргдиубли дигулра!» 34ГІиса, уркІецІибарили, илдала хІулбачи гачикиб ва илхІяйзир илдала хІулби чедиандиуб. Илди кІелра ГІисас гІергъи арбякьун.
21
ГІиса Ярусалимлизи ухІнаахъни; халкь хІулбукІни
1Ярусалимличи гъамбиубли, Виффагиялизибси Елеон дубурличи бакІибхІели, ГІисани кІел мутагІялим бархьиб, 2илдази или: «Ит бяхІчиси шилизи дукьеная. Илаб хІушани гьаялизи бигьунси къарира, жагьил эмхІера чедиидая. Гьаялизирад арзили, илди иша кая. 3Эгер чили-биалра хІушази хьарбаалли, „ишди Аричис гІягІнидикили сари“ или, бурая». 4Ил секІал бетаурси саби Аричини бурибси бетерхахъес багьандан. Идбагла гъайличил бурибсири: 5„Бурая Сионна рурсилизи: хІера, хІела Пача лявкьули, къариличив ва жагьил эмхІечив – дукІлиубсила дурхІяличив“». 6Аричини бархьибти мутагІялимтани, арбякьи, гьар секІал Илини чучи хъарбарибси тяхІярли дариб. 7Илдани къарира, жагьил эмхІера ГІисачи киб ва илдачи чула палтар чедушили, ГІиса мурдайахъиб. 8Ил ватихьибхІели, цабехІли чула палтар, цархІилтани галгала кьялуби ГІиса аркьуси гьуйчи удуршутири. 9Гьалаб башути халкь дезабикІескабииб: «Берцуди Даудла Уршилис! Аричила уличил Лявкьуси баракатла сай! Чихъ зубрас деза!» 10Ил Ярусалимлизи ухІнаухъунхІели, лебилра шагьар жургъбикІескабииб, адамти бикІулри: «Чи сая Ил?» 11Халкь бикІулри: «Ил ГІиса сай, Галилеяла Назаретлизивадси идбаг».
Вачуртазиахъибти Аллагьла хъайзибад дугІаъни; сукъурти ва гІяргаби сагъбарни
12ГІиса Аллагьла хъули ацІиб ва илабти лебилра бирцути ва исути дугІаиб, арц дарсдирутала кьасурбира, лагьни дирцутала утнира гераиб 13ва илдази иб: «БелкІи саби: „Дила хъали – балгала хъалили бирар“ или. ХІушани биалли ил къачагъунала къехІбаханаличи шурбатурлира». 14Илаб Иличи сукъурти ва гІяргаби гъамбиуб, Илини илди сагъбариб. 15Хала кашишунани ва Низамла гІялимтани Илини чедиахъути гІяламатунира чедиули, «Даудла Уршилис деза!» или, вявбикІути дурхІнира чебиули, гІясибиуб 16ва Илизи иб: «Бикьулрив илди се бикІулил?» ГІиса илдази викІар: «ГІе! ХІушани гьачамалра „ХІехартала кІунтІбачил ХІуни деза тІашбатурри“ или, хІебелчІунраяв?» 17Илди батурли, шагьарлизивад Вифаниялизи арякьун ва илаб дуги беркІиб.
Инжирла беръубси галга; вирхниличила
18Савли, шагьарлизи чарулхъухІели, гушкайуб. 19Гьунила дублаб инжирла ца галга чебаили, иличи гъамиуб, амма кІари ахІенси селра хІебаргили, илизи викІар: «ХІечибад гІурра муртлисалра цІедеш мадакІаб!» Инжир илхІяйзиб беръуб. 20МутагІялимтани ил чебаили, тамашабиуб ва иб: «Секьяйда инжир бусягІят берэс биубсив?» 21ГІисани илдас жаваблис иб: «ХІекьли бурулра хІушази, эгер хІушала дирхни биалли, ва васвасхІедикІадалли, инжирличил барибсицун ахІи, их дубурлизи адалли: „Ахъбиину, урхьулизи кабики“ или, илра бетарар. 22Дирхули, балгализиб се тиладибарадалра ил бетарар».
«Сегъуна ариличил ХІуни илди дирулрив?»
23Ил Аллагьла хъули вакІили, гІякьлума угьухІели, хала кашишунира, халкьла тямадабира бакІиб, ва иб: «ХІуни илди лерилра секІал чила ихтиярличил дирусири? ХІед илгъуна ихтияр чили гибси?» 24ГІисани илдас жаваблис иб: «Гьари, Нунира хІушази ца суал хьарбиисну, хІушани Набзира бурая, иличила хІушани бурадалли, Нунира бурисра сегъуна ихтиярличил илди дирулрал. 25ЯхІъяни шиннизиб бизахъни чинадсири? Зубразибадсирив яра адамтазибадсирив?» Илди чузиб-саби пикрибухъун: «Эгер нушани „зубразибадли“ или, бурахІелли, Илини нушази иру: „ХІуша иличи сен дирххІеуррая, гьатІи?“ 26Амма нушани „адамли“ или, бурахІелли, халкьлизирад урухкІулра, сенкІун лебтанилра ЯхІъя идбаглизи халирули сай». 27ГІур илдани ГІисас жаваб чарбатур: «Нушани хІебалехІе». Илдази Илини иб: «ХІебиалли, чила ариличи хъарахъили дирулрал хІушази Нунира хІебурис.
КІел уршиличила бурала
28ХІушаб се гьанбиркулив? Ца адамла кІел урши лебри: ил цаибилличи гъамиубли, иб: „Урши! ИшбархІи вякьи дила тІутІила анхълизиб хІянчи бара“. 29Амма илини иб: „Дигули ахІенра“. ГІур биалли, сунела пикри барсбарили, анхълизи арякьун. 30ЦархІилличира дудеш гъамиубли, илкьяйда буриб. Уршили жаваблис иб: „Аркьясра“, амма архІявкьун. 31Илдазивад чидилли дудешла амру таманбариба?» Илизи бикІар: «Цаибилли». ГІиса илдази викІар: «ХІекьли викІулра хІушази: хІекь бурчантира, къехІбунира хІушаб гьалаб Аллагьла ПачяхІдешлизи аркьули саби, 32сенкІун гІябиддешла гьуйчивад хІушачи ЯхІъя вакІиб, амма хІуша иличи дирххІеуррая; хІекь бурчантира, къехІбунира биалли бирхаур. ХІушани, ил чебаибкъи, гІурхІелира я пашманхІедиубра, я иличи дирххІеурра.
Вайти тІутІи дашахъантачила; «юрт лушантани мучлахІебарибси къаркъаличила»
33ЛехІдизирая цархІил буралаличи: ца адамли, тІутІира удатурли, анхълис хІярира дяхъили, тІутІидялчра барили, хІерудибарахъес анхъчибази бедили, сай вахъхІилис дура арякьун. 34ТІутІи дилкьуси замана сабаибхІели, илини анхъчибачи сунес биркуси сабухъ сасахъес къаравашуни бархьиб. 35Амма анхъчибани ца витиб, цархІил кавшиб. 36Илини гІурра цархІилти къаравашуни бархьиб. Илдасра ил бариб. 37Ахирра, илдачи сунела урши вархьиб: „Белики, илала хІурматбарес“, – викІули. 38Амма анхъчиба, ил чеили, цализи цали иб: „Даширая ит кавшили, илала масла букьурти детарехІе!“ 39Анхъчибани ил, анхъла дура арукили, кавшиб. 40ТІутІила анхъла вегІли илдас се бирув гьатІи?» 41Илизи бикІар: «Анхъла вегІ чарухъунхІели, анхъчибира, гІязабберкІили, кабуршу, сунела заманаличир тІутІи дучили, сунес лугести, цархІилти анхъчибази анхъра бедлуга». 42ГІиса илдази викІар: «Марлира, хІушани гьачамалра хІебелчІунсив Дурхъати жузази белкІунси: „Лац лушантани хІейгибарибси къаркъа музализиб бегІлара хІяжатсили бетаур“ или? Аричини барибхІели саби ил секІал нушала хІулбазиб тамаша бетаурси. 43Илбагьандан бурулра хІушази: хІушазибад кебасили, цІедеш лугути халкьлис бедили бирар. 44Ил къаркъализи чегибсира, кайкили, тІутІуирар, ил къаркъа сунечи кабикибси адамра пІянчІкайу». 45Илала буралаби дакьили, хала кашишунанира, фарисейтанира аргъиб Ил чучила гъайикІули виъни. 46Илди къайгъилизибри Ил уцес, амма халкьлигІиб урухбиуб, сенкІун Ил идбаглизи халирулри.
22
Мекъла сяхІбатличила бурала
1ГІиса, буралабачил гъайикІес даимиубли, иб: 2«Зубрала ПачяхІдеш сунела уршилис мекъ барибси пачачи мешули саби. 3ХІера, илини сунела лугъри бархьиб мекъла сяхІбатличи жибарахъес, амма жибарибти бакІес хьулхІебухъун. 4ГІурра бархьиб цархІил лугъри, ишкьяйда или: „Жибарибтази бурая, хІерикун хІядурли саби, цІерхьдарибти бугъни делгьи сари, гьар секІал хІядурли сари, мекъла сяхІбатличи даширая“ или. 5Амма илдани, ил жи мучлахІебарили, цабехІ чула хъумачи, цархІилти вачурта биркьес арбякьун, 6цархІилтани илала лугъри батІун ва кабушиб. 7Иличила бакьибси пача гьимукІиб ва, сунела гІяскурти дархьили, лугъри кабушибтира къирбариб, шагьарра цІали бигуб. 8ИлхІели ил сунела лугърази викІар: „Мекъла сяхІбат хІядурли саби, амма жибарибти лайикьти ахІенри; 9дукьеная хІябкьяйтачи ва чихъали къаршибикалра мекъла сяхІбатличи жибарая“. 10Илди лугъри, гьундурачи дурабухъи, лебилра къаршибикибти жибариб – вайтира, гІяхІтира. Мекъла хъали жибарибтани бицІиб. 11Илдачи хІеризес ацІибси пачани мекъла палтар агарли кайибси ца адам чеиб 12ва илизи иб: „Юлдаш! ХІу сен ацІибсирив иша мекъла палтар агарли?“ Ил лехІкахъиб. 13ИлхІели пачани къаравашунази иб: „Някъбира, кьяшмира дигьи, дурала цІябдешлизи лайвакІая, илар бисара, цулбала кьяржарра дирар. 14Жибарибти бахъал саби, амма чеббикІибти камти саби“».
«Пачас – пачала, Аллагьлис – Аллагьла»
15ИлхІели , бякьи, вягІдалакабиуб Ил гъайлизив уцес багьандан. 16Илдани Иличи чула мутагІялимтира, Ирод гІевурцантира бархьиб. Илди бакІили, бикІар: «МугІяллим! Нушани балулра бархьдеш бирахъес ва чисалра гІяхІулахІейрули, лебтазилра дакІу-гьаргли Аллагьла бархьси гьуникад башахъес ХІу гІевугьни, 17бурагу, ХІед секьяйда билзулив, Римла пачас хІекь бедлугес нушачиб чебсив, яра ахІену?» 18Илдала суалла вайси мягІналичи шакикили, ГІисани илдази иб: «Сен Дила хІялумцІулрая, кІибяхІянти? 19Чебаахъая Набзи хІекьлис бедлугуси арц». Илдани илис динарий хиб. 20Илдази Ил викІар: «Чила сарив иличирти суратра, белкІра?» 21Илизи бикІар: «Пачала». ИлхІели викІар илдази: «ХІебиалли, пачас пачала бедая, Аллагьлис – Аллагьла». 22Ил бакьили, илди тамашабиуб ва, Ил ватурли, арбякьун.
МицІирирниличила
23Ил бархІи Иличи саддукейти гъамбиуб, сабира бебкІибти гІур мицІирбирниличи бирххІерути ва Илизи хьарбаиб: 24«МугІяллим, Мусани иб: „ДурхІни ахІекІубли, чи-биалра вебкІалли, илала хьунул цархІил узини сунес кариаб ва узис дурхІни абикьаб“. 25ХІера, лебри нушала верхІел узи: цаибил, хьунулра кариили, сунезивад дурхІя ахІекІубли вебкІиб. 26Илкьяйда кІиэсиллира, хІябэсиллира, хІятта верхІэсиллира кариили сари. 27Илди верхІелра узи бебкІили гІергъи ил хьунулра ребкІиб. 28Илди мицІирбиубхІели, ил чидил узила хьунулли риэсара? Ил верхІелра узичир хьунулли калунси риалли?!» 29ГІисани илдас жаваблис иб: «Дурхъати жузира, Аллагьла цІакьра хІебалули, чердулкІулрая. 30МицІирбиубхІели я хъайчикабирути ахІен, я шери башути ахІен, илди Аллагьла малаикунигъунтили бирар. 31БебкІибти мицІирбирниличила Аллагьли хІушаб дурибтазирад хІебелчІунраяв: „Ну Ибрагьимлара, ГІисакьлара, Якьублара Аллагь сайра“. 32Амма Аллагь – ил алхунтас ахІенну Аллагьли сайси, мицІиртас сай». 33Халкьли илди дикьули, Илала белчІуди-динничи дебали тамашабирутири.
Халасигъуна вягІза
34Илини саддукейти лехІкахъахъниличила бакьили, фарисейти цалабикиб. 35Илдазивад цали сайси Низамла гІялимли, Илала хІялумцІули, хьарбаиб: 36«МугІяллим! Низамлизиб бегІлара халаси амру чидил саби?»
37ГІисани илизи иб: «ХІела Аричи Аллагь лебилра уркІила цІакьличил, жайчил ва дагьриличил дигахъен: 38ил саби цаибил ва бегІлара халал амру. 39КІиибилра иличи мешуси саби: „ХІед хІу кьяйдали, хІела гъамсира дигахъен“. 40Илди кІелра амру Низамла ва идбагунала хьулчни сари».
Фарисейтази ГІисала суалти
41Фарисейти цалабикибхІели ГІисани илдази хьарбаиб: 42«ХІушаб чи сай или гьанбиркулив? Ил чила урши сая?» Илизи бикІар: «Даудла урши сай». 43Илдази иб: «Сен гьатІи Илис Аричи викІулив, ишкьяйда бурухІели: 44„Аллагьли дила Аричизи иб: ‘Дила балуй шайчи кайъи, ХІела душманти ХІела кьяшмала удиб багьарбиахъайчи’“». 45Дауд Илис Аричи викІули виалли, секьяйда вирара Ил илис уршили виэс?» 46Чилилра жаваблис Илизи гъайэс хІебиуб, ил бархІила гІергъи чилилра хьарбаэсра хІебиуб.
23
Фарисейтачила ГІисала насихІятуни
1ИлхІели ГІиса халкьлизи ва Сунела мутагІялимтази гъайикІесиили, 2иб: « мер Низамла гІялимтанира, фарисейтанира буцили саби. 3Илдани дирахъес хъардирути диреная, амма чули дирутиван мадиридая, сенкІун илдани дурули сари, амма дирули ахІен. 4Адамтала хъуцІрумачи декІти ва дихесагарти мухри чедирхьули сари, амма кумек акІахъес тІулалра вяшбарес дигули ахІен. 5Лерилра чула баркьудлуми адамтази чедаахъес дирули сари: андаличирти ва някъбачирти белкІаначилти хІябнира, палтарла сурмира дягІудирахъули сари. 6СяхІбатуначир ва киласабазир цаибти мерани дигахъу 7ва халкьла цахІнабикуначиб чузи саламбикІули дигахъу, илхІелира адамти чузи бикІули: „МугІяллим! МугІяллим!“ 8ХІуша биалли, хІушаб мугІяллимти сарра или мадикІудая, сенкІун хІушала МугІяллим ца сай – , хІуша лерилра узби сарра; 9ванзаличир чисалра дудеш илира мадикІудая, сенкІун хІушала Дудеш ца сай, сайра зубрачивси. 10НасихІятчи илира чисалра мадикІудая, сенкІун хІушала насихІятчира ца сай – МасихІ. 11ХІушазивад халал хІушаб къаравашли виаб: 12сунени сай чевяхІируси, увяхІварили вирар, сунени сай увяхІируси – чевяхІирар.
13Балагь-кьадар хІушаб, кІибяхІянти ва ! Зубрала ПачяхІдеш гІекІили, я хІуша духІна ахІедицІули, я абацІес дигути абацІахъес хІебалтантас. 14Балагь-кьадар хІушаб, кІибяхІянти Низамла гІялимти ва фарисейти! Гамъабала мас букни багьандан ва кІибяхІяндешличил дахъхІи дулгни багьандан, ил шайчиб танбихІ имцІали кайсидая.
ВерхІкаси «балагь хІушаб»
15Балагь-кьадар хІушаб, кІибяхІянти Низамла гІялимти ва фарисейти! ХІушани ца адамалра динничи шурухъахъес урхьнира, дегъра къунздирулра, амма ил бетаурхІели, хІушачивра вайси жагьаннабла уршили ветарахъулрая. 16Балагь-кьадар хІушаб, сукъурти хала : „Аллагьла хъайчи чили хъя баралра, селра ахІен, амма Аллагьла хъа мургьиличи баралли, гІяйибла вегІ сай“ или, дикІулра. 17Абдулти ва сукъурти! Се халалив: мургьив, яра илди мургьи дурхъадируси Аллагьла хъалив? 18ГІурра: „Кьурбанханаличи чили хъя баралра селра ахІен, амма илизибси савгъатличи хъя барибси гІяйибла вегІ сай“ дикІулра. 19Абдулти ва сукъурти! Се халалив: савгъату, яра ил савгъат дурхъабирахъуси кьурбанханав? 20Илбагьандан кьурбанханаличи хъя бирусини, иларти лерилра секІайчира хъя бирули сай. 21Илкьяйда Аллагьла хъайчи хъя бирусини илизив ХІерирусиличира хъя бирули сай. 22Зубрачи хъя бирусинира, Аллагьла Тахличира, иличи Кайибсиличира хъя бирули сай. 23Балагь-кьадар хІушаб, кІибяхІянти Низамла гІялимти ва фарисейти! Шумерилара, хъалталара, гьар журала духълумалара вецІал бутІала ца бутІа закатлис лугули, Низамлизирти бегІлара мягІничерти: судра, ряхІмура, дирхнира датнилис. ХІушани ца бирухІели, итилра хъумхІертес чебсири. 24Сукъурти тямадаби, жибин кьяраэс мяхІкамдикІути, амма валри кьяриути! 25Балагь-кьадар хІушаб, кІибяхІянти Низамла гІялимти ва фарисейти! ХІушани кьямла чедила ицулра, бухІнала биалли хъям-кьацІлира, къалплира бицІили саби. 26Сукъур фарисей! Гьаланачи кьямла бухІнала умубара, чедилара умули баахъес. 27Балагь-кьадар хІушаб, кІибяхІянти Низамла гІялимти ва фарисейти! ХІуша мешудиркулра хІябла дерхьурти тІакьначи, чедила куц хІясибли илди жагадизести сари, амма духІнала бебкІибтала лигубани ва нясдешунани дицІили сари. 28Илкьяйда хІушара чедирадли адамтас хІялалтили кадилзулрая, амма духІнарадли кІибяхІяндешли ва ламусагардешли дицІилрая. 29Балагь-кьадар хІушаб, кІибяхІянти Низамла гІялимти ва фарисейти! ХІушани идбагунас хІябри дирулрая ва гІябидунала цІелдуби жагадирулрая, 30ва дикІулрая: „Эгер нушала дудешунала замана нуша диубти диахІелри, идбагунала хІи картІнилизир нуша илдала дархкьябили детхІерехІери“. 31Илкьяйда хІушани хІушачи къаршили бикьридеш дирулрая ва хІуша идбагуни кабушибтала дурхІни диъни марбирулрая. 32ХІушала дудешунала умцла чебирцІахъидая. 33ЧІичІлумазирад кадикибти чІичІлуми! Илала гІергъи секьяйда хІуша уцутирая жагьаннабла танбихІлизирад?
Идбагуни хІебалтниличила
34Аллагьли бурили саби: „Илбагьандан Нуни хІушачи идбагунира, пасихІтира, гІялимтира бурхьулра. ХІушани цабехІ кабуршидая ва хІябтІерхьаличи бетирхъидая, цархІилти киласабазиб итидая ва шагьуртазибад шагьуртази дугІиидая. 35Илбагьандан иш дунъя акІубхІейчирадли, Гьабилла хІиличирад дехІдихьили, Аллагьла хъалила дурхъаси мерлара кьурбанханалара ургав кавшибси Варахинна урши Закарияличи бикайчи, кертІибти лебилра идбагунала хІила жавабкардешра хІушачир дирар“. 36Нуни хІушази хІекьли бурулра: илди лерилра иш гьаннала кьамличи чевкъар.
Ярусалимличи гІяйибти
37Ярусалим, Ярусалим, идбагунира кабуршуси, хІечи бархьибтира къаркъуба итули кабуркІуси! ГІяргІянира сунела жибхІни дуклумау дурчуливан, хІела дурхІни бучес Нуни чуйнара кьасбарили хьалли, хІу кьабулхІебикири! 38ХІера, гьанна хІушала юрт бацІкабухъи саби! 39Нуни хІушази бурулра: „‘Аричи багьандан Лявкьуси Аллагьли мубаракварибси сай!’“ или, дикІуси замана сабаайчи, хІушани Ну чехІейура!»
24
Аллагьла хъали гъятІбирниличила, дявти дирниличила ва гІелабадкабиркниличила ГІисани гьалахили бурули сай
1Дуравхъи, Аллагьла хъуливад аркьухІели, Иличи мутагІялимти гъамбиуб Аллагьла хъа юрт Илизи чебаахъес или. 2ГІисани биалли, илдази иб: «Илди лерилра чедиулрав? ХІекьли бурулра хІушази: ишаб къаркъаличиб къаркъа кахІевлан, лерилра гъятІаили дирар».
3Ил Елеон дубурличив кайибхІели, Иличи сабицун мутагІялимти музабухъун ва хьарбаиб: «Бура нушази мурт ил бетарара? Сегъуна лишан бирара ХІу лявкьнила ва ахират гъамбирнила?» 4ГІисани илдас жаваблис иб: «Сахъли диирая хІуша чизи-биалра диргІяхІедиргахъес. 5Бахъал лябкьян Дила уличил ва бикІар: „Ну сайра“. Илдани бахъал чеббулкІахъа. 6Дургъбачила бикьидая, дургъбачила хабурти дирар. ИлхІели хІуша кахмадирудая, сенкІун илди детаэс гІягІнити сари, амма ил гьачамлис ахир ахІен. 7Халкь халкьличи пунтбирар, ца пачяхІдеш – итилличи; мер-мерличир гашира дирар, мерсра далкьан. 8Илди лерилра – виштІаси виркьуси хьунул адамла гІязабтачи мешули сари. 9ИлхІели хІуша гІязабтази диркахъурая, ва кадуршурая, Дила у багьандан лебилра халкьанани хІуша хІейгидирура. 10Илбагьандан бахъал чеббулкІан ва цали ца убедлуга, ва цаличи цали гьимидулхъахъа. 11Бахъал къалпти идбагуни дакІубухъи, бахъал чеббулкІахъа. 12Ламусагардеш имцІабикІни багьандан, бахъла диги камдирар. 13Лерилра чекасес виубси верцили вирар. 14-зегъала дунъяла иш лебилра гІяламлис, лебилра халкьанас бикьридешлис багьахъурли бирар. ИлхІели ахирра лябкьян. 15ХІера, Даниял идбагличибад багьахъурси бетаурли, дурхъаси мерличиб жяргабиънила нажасдеш чебаибхІели, белчІес вирусини багьаб, 16илхІели Иудеялизибти дубуртази бебшаб; 17хъалчличивсира, се-биалра касес или, хъули камацІаб; 18авлахъличивсира, палтар касес или, хъули чармайаб. 19Балагь саби илди бурхІназиб дурхІялис баибтас ва михъиртачиб дурхІни бухъахъутас! 20Дулгеная янилизиб яра бархІи ил хІебиахъес. 21ИлхІели дунъя биубхІейчибад хІебиубси ва гІур хІебируси бахъ халаси балагь бирар. 22Илди бурхІни къантІхІедарибти диалри, цалра мицІирси жан берцес хІебириб, амма чеббикІибти багьандан илди бурхІни къантІдарили дирар.
Инсаниятла Урши лявкьни: ил бархІиличила чилилра балуси ахІен; «мадусадая»
23ИлхІели хІушази буралли: „Иш ишав МасихІ“, яра „Ит итав“ – дирхмарудая. 24СенкІун къалпти масихІуни ва идбагуни дакІубулхъан. Илдани, хІушара, имканбакІалли чеббикІибтира чердалкІахъес или, халати гІяламатуни ва мугІжизатуни чедиахъу. 25ХІера, Нуни хІушази гьалахили дурира. 26Эгер хІушази буралли: „ХІера, Ит чІянкІ авлахъличив“ или, дурамадулхъадая; эгер буралли: „ХІера, Ит духІнарти хъулразив“ или, дирхмарудая. 27Машрикьлизиб багьарбиубси лямцІ магъриблизиб чебиули кьяйда, Инсаниятла Уршила вакІнира илгъунали бирар. 28Жаназа лебси мерличи чІакни цаладиркур. 29Илди бурхІнала балагь-кьадарлис гІергъи хапли берхІи билшан, бацлира сунела шала хІелуга, зубартира зубрачирад кадиркур, зубрира гардардулхъан. 30ИлхІели заклизиб Инсаниятла Уршила гІяламат дакІубирар; дунъяла лебилра халкьани бисибирар ва зубрала гъагултачи айили лявкьуси, чебяхІси цІакьличилси ва чевяхІдешличилси чейу. 31Дунъя бучІахъуси дядличил Сунела малаикуни бурхъу ва, закла ца дубличибад итил дубличи бикайчи, Сунела чеббикІибти бурчу. 32Инжирла галгализибад гІякьлу касая: илала кьялуби кІантІидиубли, кІинчІбазирад кІари дуралкьес дехІдихьибхІели, дуцІрум гъамли диъни баладая. 33Илкьяйда хІушани илди лерилра секІал чедаибхІели, унзаличи гъамли ахир бакІили биъни багьирая. 34ХІекьли бурулра хІушази, иш кьам бетхІехъили лебалли илди лерилра детарар. 35Закра ванзара детихъур, амма Дила дугьби детхІейхъур. 36Ил бархІиличила ва сягІятличила чилилра балуси ахІен, я малаикунани, я Уршили, чІянкІли Дила Дудешли ахІенси. 37Инсаниятла Урши лявкьути бурхІназиб НухІ идбагла замана биубси кьяйда бетарар. 38Шин чедидерхес гьалабра букутири, бужутири, хъайчикабирутири ва шери башутири – НухІ идбаг гамиличи ацІайчи, 39ва илдани балуси ахІенри тІурпан бакІили, лебилра гъаркькабарайчи. Илгъуна бирар Инсаниятла Урши вакІнира. 40ИлхІели кІел бирар авлахъличиб: ца арку, цархІил валта. 41КІел бирар шинкьайзиб лукьути: ца арку, цархІил ралта; 42Илбагьандан дусмадусадая, сенахІенну се замана хІушала Аричи лявкьянал балхІебаладая. 43ХІушаб гІячихъси саби, эгер хъа вегІли балуси биалри се замана хъулки лявкьянал, усхІевси, ва хъа удибад уббуркъахъес хІебалти. 44Илбагьандан хІушара хІядурли диирая, сенкІун чидил сягІятлизив Инсаниятла Урши лявкьусил хІебаладая. 45Сунела лебилра къаравашуначи хІеруди бирахъес ва заманаличиб илди берк-бержличил гІеббурцахъес юртла вегІли катурси халал буюрчи сегъуна вирара? 46ЧариубхІели хужаимли хІянчилизиахъили варгибси къаравашра талихІчевси сай. 47ХІушази бархьли бурулра: хужаимли илгъуна къаравашличи сунела лебил давла-хазналичи хІерудибарахъесра хъарбиру. 48Эгер ил къараваш сунези сай: „Дила хужаим жявли-декІар чархІейрар“ викІули, 49цархІилти къаравашуни итес вехІихьалли, ва, держлукьуначил укра укули, ужра ужалли, 50гьаналра агарси замана ил къаравашла хужаим лявкьян, 51ил иту ва кІибяхІянтиван танбихІлаиру. Илар биалли бисара, цулбала кьяржарра дирар».
25
ВецІал рурсиличила бурала
1«ИлхІели Зубрала ПачяхІдеш мешули бирар, чиргъмира касили, гелешмешлис гьунибаэс дурабухъунти вецІал рурсиличи. 2Илдазибад шел кабизалачебтири, шел биалли ахІенри. 3Кабизалачебтани чиргъми касили, илдази картІуси гІявадеш кахІесиб. 4Кабизалачебтани чула чиргъмачил бархли тІалхІянабазиб гІявадешра касиб. 5Гелешмеш кьаниубхІели, илди лебилра бускаун. 6Бай дуги тІама-гьама ахъдиуб: „ХІера, гелешмеш лявкьули, илис гьала дурадухъеная“. 7ИлхІели лебилра рурсби ахъбиуб ва чула чиргъми далаиб. 8ЧебетхІебаибтани кабизалачебтази иб: „Нушала чиргъми дилшули сарину, хІушала гІявадеш нушаб бихая“. 9Кабизалачебтани илдази жаваб бедиб: „ХІушалаван нушалара камхІебиахъес багьандан, гІявадеш бирцутачи дякьи, асая“. 10Илди асес арбякьунхІели, гелешмеш вакІиб ва хІядурти иличил барх мекъла сяхІбатличи абацІиб, илхІели къапура гІекІиб. 11Илала гІергъи, цархІилти рурсбира бакІили, бикІар: „Хужаим, хужаим! Нушаб унза абхьа“. 12Илини биалли, илдас жаваблис иб: „ХІушази бархьли бурулра: хІуша чихъалирал далути ахІенра“. 13Илбагьандан дусмадусадая, сенахІенну лявкьуси я бархІи, я сягІят балути ахІенра.
Ашрапуначила
14Илини дурала улкализи аркьуси адамливан биру. Ил адамли, сунела лугъри жибарили, лебдеш хъарбариб: 15цализи илини шел ашрапи дедиб, итиллизи – кІел, цархІиллизи – ца, гьариллис ахъри хІясибли дутІили, арякьун. 16Шел ашрапи касибси арякьи, илди дузахъули, шел гьатІи ашрапи дикахъиб. 17Тяп илкьяйда кІел ашрапи касибсинира кІел гьатІи дикахъиб. 18Ца ашрапи касибсини, бухили ванзализи укабатурли, дигІянбариб. 19ГІяхІцад заманала гІергъи илди лугърала хужаим чарухъун ва лугъразибад лебдеш тІалаббариб. 20Шел ашрапиличилси иличи гъамиубли иб: „Хужаим! ХІуни набзи шел ашрапи гири, илдазирад ихди шел гьатІи нуни дикахъира“. 21Хужаимли илизи иб: „ГІяхІна, гІяхІси ва марси лагъ! БиштІасилизив хІу наб марли кални багьандан, халасиличи калтари; хІела хужаимла шаддеш хІунира бутІа“. 22КІел ашрапи касибсира гъамиуб ва иб: „Хужаим! ХІуни набзи кІел ашрапи гири, илдазирад ихди кІел гьатІи нуни дикахъира“. 23Хужаимли илизи иб: „ГІяхІна, гІяхІси ва марси лагъ! БиштІасилизив хІу наб марли кални багьандан, халасиличи калтари; хІела хужаимла шаддеш хІунира бутІа“. 24Ца ашрапи касибсира гъамиуб ва иб: „Хужаим! хІу хІебегІунси иршуси ва бурчуси кьяркьси адам виъни нуни валусири. 25Илбагьандан урухиубли, хІела ашрапи ванзализи дигІянбарира. ХІед хІела чарбирулра“. 26Хужаимли биалли, илис жаваблис иб: „Вайси ва азгъин лагъ! ХІуни балулри нуни хІебегІунси иршни ва бурчни. 27ХІебиалли нуни хІези гибси ашрапи вачрукьянабази бедили, бузахъес гІягІнисири, нуни чарухъунхІели ил хайриличил кайсира”. 28Илизибси ашрапи кебасили, вецІал лерсилизи бедая. 29Лебсилис бедили бирар ва имцІабирар, агарсила лебсира кебасили бирар. 30ХІяжар лагъ дурала цІябдешлизи лайвакІая: илар бисара, цулбала кьяржарра дирар“[6].
Халкьанала чебкадси суд; «Наб бариб»
31Сунела чебяхІдешлизив ва лебилра малаикуначил Инсаниятла Урши вакІибхІели, Сунела чевяхІдешла тахличи кайрар. 32Илала гьала лебилра халкь цалабиркур. Илини букІунни кьяцназирад маза декІардирули кьяйда, цабехІти цархІилтазибад декІарбиру: 33маза балуй шайчи тІашдалта, кьяцни биалли – алгъай шайчи. 34ИлхІели Пачани балуй шайчибтази буру: „Дукьеная, Дила Дудешли баркатладарибти, дунъяла бехІбихьудличибадал хІушаб хІядурбарибси ПачяхІдешла букьуртили детаирая, 35сенкІун Ну гушлири – хІушани Наб беркесил гира, Ну милиглири – хІушани Ну шинни вахунра, Ну дуравадси сайри – хІушани кьабулварира, 36чІянкІулири – хІушани Ну вегІварира, зягІиплири – хІуша Набчи музадухъунра, туснакълаври – хІуша Набчи дакІира“. 37ИлхІели гІябидунани жаваблис Илизи иру: „Аричи! Мурт нушани ХІу гушли чеили, кьацІли вахунсирив? Яра милигхІели, шинни вахунсирив? 38Мурт нушани ХІу дугІли чеили, кьабулварибсирив? Яра чІянкІухІели вегІварибсирив? 39Мурт нушани ХІу зягІипли яра туснакълав чеили, ХІечи дакІибтирив?“ 40Пачани жаваблис иру: „ХІекьли бурулра хІушази: Дила бегІлара биштІатигъунти узбазивад цалис илгъуна барибси, Наб барибсира саби“. 41ИлхІели алгъай шайчибтазира буру: „Дашеная Набчирадли, нажасуни, илбислис ва илала малаикунас хІядурбарибси даимси цІализи, 42сенкІун Ну гушлири – хІушани Наб беркесил хІегира; Ну милиглири – хІушани Ну шинни хІехунра; 43Ну дуравадси сайри – хІушани кьабулхІерира; чІянкІулири – хІушани Ну вегІхІерира; зягІиплири ва туснакълаври – хІуша Набчи хІедакІира“. 44ИхІели илдани жаваблис Илизи иру: „Аричи! Мурт нушани ХІу гушли, милигли, дугІли, чІянкІули, зягІипли яра туснакълав чеили, ХІед къуллукъхІебарибсив?“ 45ИлхІели илдази жаваблис иру: „ХІекьли бурулра хІушази, Дила бегІлара биштІатигъунти узбазивад цалис илгъуна хІебарибси, Набра хІебарибси саби“. 46Илкьяйда аркьян илди даимти гІязабтази, гІябидуни биалли – даимти гІямрулизи».
26
Сай убкІниличила ГІисани гьалахили бурни; кашишуни ва тямадаби ГІисачи къаршили бархбершни
1ГІисани илди лерилра гъай тамандарибхІели, Сунела мутагІялимтази буриб: 2«ХІушани балулра кІел бархІила гІергъи Пасхала байрам биъни ва хІябтІерхьаличи ветирхъни».
3ИлхІели Кайаф бикІуси хала кашишла азбарлизиб хала кашишунира, Низамла гІялимтира, халкьла тямадабира цалабикили, 4гІямултачил уцили, ГІиса кавшес пикрибариб. 5Амма байрамла ахІенси замана – халкь пунтхІебиахъес багьандан.
Вифаниялизив ГІиса вакни
6ГІиса Вифаниялизив кьявгала изайзивад сагъиубси Симонничив сайхІели, 7гачІла тІалхІянализиб дурхъаси гІявадешличилси хьунул адам гъамриубли, Илала бекІ бакиб. 8Ил чебаили, Илала мутагІялимти гІясибиубли, бикІутири: «Се дирутив илди харжани? 9Ил гІявадеш дурхъали бицили, арц мискинтас дедес вири». 10Ил багьурси ГІисани илдази иб: «Сен хьунул адам урузрирахъулрав? Илини Наб гІяхІдеш бариб. 11Мискинти мурталра хІушачил саби, Ну биалли, мурталра хІейрус. 12Дила чарх гІявадешли бакили, Ну илини хІяриихьахъес хІядурварира. 13ХІекьли викІулра хІушази: чинаб багьахъалра, лебилра дунъяличиб ишини барибсира багьахъурли бирар».
Ягьудани ГІиса уведни
14ИлхІели вецІнукІирализивад ца, сунесра Кариотлан Ягьуда бикІуси, хала кашишуначи вякьун 15ва иб: «ХІушани наб се лугадая, нуни Ил уведасли?» Илдани илис хІябцІали гІяббаси гьаладихьиб. 16Илала гІергъи ГІиса уведес или, ил гІяхІси замана бикахъес хІерликайиб.
Пасхаличи хІядурбиъни
17Анзути цаибил бархІи мутагІялимти ГІисачи гъамбиуб ва Илизи иб: «ХІед Пасхала беркала чинаб барахъес хъарбирулрив?» 18Илини иб: «Шагьарлизи пулан адамличи дукьеная ва илизи бурая: „МугІяллим викІули сай: ‘Дила замана гъамбиубли саби, Дила мутагІялимтачил хІечиб дурабуркІисра’“». 19МутагІялимтани ГІиса викІуси кьяйда бариб ва байрамла беркала хІядурбариб.
ГІисала дугадука; кьацІ ва кьям
20БархІехъ Ил вецІнукІиралра мутагІялимличил илав хъарихьун. 21Илди букес бехІбихьибхІели, иб: «ХІекьли викІулра хІушази: хІушазивад цали Ну уведлугара». 22Илди хІекьли пашманбиуб, ва илдазивад гьарил Илизи викІескайиб: «Ну ахІенрагу, Аричи?» 23Илини жаваблис иб: «Набчил барх кьумурла някъ бухибсини Ну уведлугара. 24Инсаниятла Урши кьалли, Сунес белкІунсиван, аркьули сай, амма балагь Инсаниятла Урши сунечивли уведлугуси адамлис, илис бекІлил ахІекІубли гІяхІил бириб». 25ИлхІели Ил уведлугуси Ягьуданира иб: «Ну кьалли ахІенра, Рабби?» ГІисани илизи иб: «ХІуни бурири».
26Илди букухІели, ГІисани кьацІ касиб ва, баркатлабарили, кабердили ва, мутагІялимтас буртІули, иб: «Касая, беркеная – ил саби Дила Кьаркьала». 27Илкьяйда кьямра касили, баркатлабарили, илдази бедиб ва иб: «Илизирад лерилра дуженая, 28сенкІун илди, бунагьуни хасардатахъес багьандан бахъал гьанни картІути, Сагаси ВягІзала Дила хІи сари. 29ВикІулрагу хІушази: гьаннала гІергъи гІур хІушачил тІутІила бухъайзирадти хІедужисра, Дила Дудешла ПачяхІдешлизир сагати чягъир хІушачил держайчи».
30Дезара белчІи, Елеон дубурличи арбякьун.
Петр бирхаудилизивад улхъни гьалахили бурни
31ИлхІели ГІиса илдази викІар: «Ил дугилизир лерилра хІушани Набчи дирхни детихъахъидая. БелкІи саби: „БукІун каршисра ва дурзамла маза тІутІукадирар“; 32Ну мицІиркайубхІели, хІушаб гьалав Галилеялизи аркьясра». 33Петрли Илис жаваблис иб: «Лебтанилра бирхни бетахъахъалра, нуни бетхІейхъахъис». 34ГІисани илизи иб: «ХІекьли викІулра хІези: ил дуги, дагъа бучІесбиайчи, хІуни Ну хІяйна уввалтара». 35Петр илизи викІар: «ХІечил вархли вебкІес чебуркъаллира, ну хІечивад гІелумхІейрус». Илкьяйда бикІи лебилра мутагІялимти.
Гефсиманиялизиб
36ГІур ГІиса илдачил Гефсимания бикІуси мерличи вакІиб ва мутагІялимтази викІар: «Ишар кадиили каленая, Ну вякьи балга бирис». 37Сунечил варх Петрра, Заведейла кІелра уршира касили, ил децІикІескайиб. 38ИлхІели илдази ГІиса викІар: «Дила РухІ дебкІесливан децІдикІули сари, ишар Набчил хІедусули каленая». 39Цакамси гІелумиубли, улгесвяхІиб: «Дила Дудеш! Имкан биалли, ил гІузрула кьям Набчибад гьарахъли калаб, амма Наб дигусиван ахІи, ХІед дигусиван биаб». 40МутагІялимтачи чарухъунхІели, илди бусули баргили, Петрлизи викІар: «Илкьяйда ца сягІяталра хІуша Набчил хІедусули дуэс хІедиубраяв? 41Мадусудая ва дулгеная, черхІедалкІес багьандан: рухІ жигарти сари, кьаркьала биалли гьунарагар». 42ГІурра гІелумиубли, улгиб, викІули: «Дила Дудеш! Ил гІузрула кьям Набчибад чебхІебиркалли, ва чекасес чебуркъалли, ХІела ари биаб!» 43ГІур вакІибхІелира илди гІурра бусули баргиб, сенкІун илдала хІулби декІкадиублири.
44Илди батурли, гІурра гІелумиуб ва хІяйнайсра илгъуна балга бариб. 45ИлхІели, вакІили Сунела мутагІялимтачи, илдази викІар: «ХІуша гьаннара дусулраяв ва бамсриихъулраяв? ХІера, Инсаниятла Урши бунагькартала някъбази ведлугуси сягІят гъамбиубли саби. 46Айзирая, аркьехІе; ну уведлугуси гъамирули сай».
ГІиса уведили сай ва уцили сай
47Ил илкьяйда викІули левли, вецІнукІирализивад ца сайси, Ягьудара ва иличил барх турмачилти бахъал адамтира бакІиб. Илдала ургаб хала кашишунира, халкьла тямадабира лебри. 48Уведлугусини илдази лишан буриб: «Ну Сунечи байикунси Ил сай, Ил уцая». 49БусягІят ГІисачи гъамиубли, иб: «Салам, Рабби!» ва Иличи байикун. 50ГІисани илизи иб: «Гьалмагъ, селичи вакІирив хІу?» ИлхІели бакІили, ГІисачи някъби чедихьиб ва Ил уциб. 51ГІисачилтазивадси цали тур касили, хала кашишунала лагълис бяхъиб ва лихІи чеббикахъиб. 52ИлхІели ГІисани илизи иб: «ХІела тур сунела мерличи кабихьа, сенкІун лебилра тур касибти турлизибадли бубкІар, 53яра хІед гьанбиркулив Нуни Дила Дудешлизи тиладибарасли, малаикунала вецІнукІира азирла гІяскар хІелуга или? 54Дурхъати жузази делкІунти секьяйда детурхара, или хІебиалли?» 55ИлхІяйзиб ГІисани халкьлизира иб: «Къачагъ уцес кьяйда турмачил ва къярдубачил дурадухъира хІуша Ну уцес. Ну биалли, гьарил бархІи хІушачил варх вирира, Аллагьла хъулир хІуша руркъули, илхІели хІушани Ну хІевцира. 56Иш кабикибси саби идбагунала делкІунти детерхахъес багьандан». ИлхІели, Ил ватурли, лебилра мутагІялимти бебшиб.
Чихъси судличиб
57ГІиса уцибтани Ил Кайафла азбарлизи киб. Илаб хала кашишунира, Низамла гІялимтира, халкьла тямадабира цалабикиб. 58Петр гьарахъ-гьарахъли, Илис гІергъи вашули, хала кашишла азбарлизи ваиб ва, ухІна ацІили, къуллукъчибачил вархли кайиб, ахир чебаэс багьандан. 59Хала кашишунира, халкьла тямадабира, лебилра чебяхІси судра ГІисачи къаршити къалпти бикьридешлигІиб умцІулри, Ил кавшес багьандан, 60амма баргес бирули ахІенри, гІяхІцад къалпти бикьруми башули биаллира. Ахирра кІел къалпти бикьруми бакІиб 61ва иб: «Ил викІи бехъес ва хІябал бархІила бухІнаб тІашбатес вирусра» или. 62Хала айзурли, Илизи иб: «Сен селра хІебурулрив? Илдани хІечи къаршили бикьридеш дирули сари». 63ГІиса лехІкахъилри. Хала кашишли Илизи иб: «МицІирси Аллагьла у ахъили тиладибирулра, бура нушази, ХІу сайрив , Аллагьла Урши?» 64ГІисани илизи иб: «ХІуни бурири. Амма бурулра хІушази: гьаннала гІергъи гъагъултачив лявкьули, Кьудратла ВегІла балуй шайчи кайибси Инсаниятла Урши чейидая». 65ИлхІели хала кашишли сунела палтар гъярдердиб ва иб: «Ил Аллагьлис вайта угьули сай! ГІур нушаб бикьруми селис хІяжатлив? Илала гъай хІушани дакьира! 66ХІушаб секьяйда гьанбиркулив?» Илдани жаваблис иб: «БебкІаличи лайикьли сай». 67ИлхІели Илала дяхІличи тубикІесбииб, дяхъиб; цархІилти ляжубази бирхъулри 68ва бикІулри: «Бура, МасихІ, ХІед бяхъибси чи саял?»
Петрли ГІиса чеввяхъни
69Петр дурав, азбарлизив кайилри. Иличи ца къуллукъчи гъамриуб ва иб: «Галилеялан ГІисачил хІура леври». 70Амма лебталалра гьалав илини ГІиса чеввяхъиб, или: «ХІу се рикІулрил балули ахІенра».
71Къапулизивад дураулхъухІели, ил цархІилли чеиб ва илабтази иб: «Илра леври Назорейлан ГІисачил». 72Илини гІурра чеввяхъиб, „Илгъуна Адам хІелас“ или. 73Камси замана дикибхІели, илаб тІашти гъамбиуб ва Петрлизи иб: «Дурусли, хІура илдазивадси сайри, сенкІун хІела декІарти гъайли хІу уведлугулри». 74ИлхІели ил хъямаиркьескайиб, „Илгъуна Адам хІелас“ или. Хапли дагъа бучІесбииб.
75ИлхІели Петрлис ГІисани бурибси гьанбикиб: «Дагъа бучІесбиайчи ХІуни ну хІяйна чевирхъура». Илавадли дуравхъи, кьутІкьули висиииб.
27
Пилатла суд; Ягьудала ахир
1Савли дикибхІели, лебилра хала кашишунала ва халкьла тямадабала мажлис биуб, Ил кавшес багьандан. 2Илдани вигьи, Ил улкала бекІ Понтий Пилатличи арукиб.
3ИлхІели Ил уведибси Ягьудани, Ил судлаварни чебаили, пашманиуб ва хала кашишунасра, халкьла тямадабасра хІябцІали гІяббаси чардариб, 4ва иб: «ГІяйибагарти хІи удедили, нуни бунагь барира». Илдани биалли, илизи иб: «Нушаб илала се авара? ХІед дигуси бара». 5Аллагьла хъулир арцра лайдакІили, ил дуравхъи арякьун ва гІяндикиб. 6Хала кашишунани арц касили иб: «Ишди киласала хазнаханализи кадихьес асухІебирар, сенкІун хІила багьа саби». 7ГІур вягІдалабиубли, илди арцлис тІалхІянала устала ванза асиб, дурабадти хІярибирхьес багьандан. 8Илбагьандан ил ванзалис «хІила ванза» или, бикІули саби. 9ИлхІели Еремия идбагличибад багьахъурси бетерхур. Илини ибсири: «Израилла дурхІнани Багьалаварибсила хІябцІали гІяббаси касиб, 10ва, набзи Аллагьли бурибси кьяйдали, тІалхІянала устала ванзалис дедиб».
11ГІиса биалли, Римли катурси улкала бекІла гьала тІашизур. Улкала бекІли Илизи хьарбаиб: «ХІу Пача сайрив?» ГІисани илизи иб: «ХІу викІулри». 12Хала кашишунанира, халкьла тямадабанира Сай гІяйиблаварибхІели, Илини жаваблис селра хІеиб. 13ИлхІели Илизи Пилат викІар: «ХІуни хІебикьулрив сецад лебал ХІечи къаршили бикьридеш дирути?» 14Илис жаваблис цалра дев хІебуриб, илбагьандан улкала бекІ хІекьли тамашаиуб. 15Улкала бекІли байрамлис бузахъуси гІядат лебсири, халкьла тилади хІясибли ца туснакъчи ваткайуси. 16Илзамана туснакълизив Варавва бикІуси хабардерхурси туснакъчира леври. 17Илкьяйда халкь цалабикибхІели, Пилатли илдази иб: «Чи азадватурли дигулрав хІушаб: Варавва, яра бикІуси ГІиса?» 18Илини балулри ГІиса кьясдешличивли уведибси виъни. 19Илзамана, суд бируси мерличи ил кайибхІели, илала хьунуй пулан вархьиб ва бурахъиб: «Селра мабирид Ил Бунагьагарлис, сенахІенну муэрлизир нуни Ил багьандан дахъал чекасира». 20Амма хала кашишунани ва халкьла тямадабани халкь бирхаахъур ва ГІиса кавшахъес багьандан, ВараввагІеббикахъиб. 21ИлхІели улкала бекІли илдази хьарбаиб: «КІилизивад Нуни чи ваткаили дигулрая?» Илдани иб: «Варавва». 22Пилат илдази викІар: «МасихІ бикІуси ГІисас нуни се бируси?» Лебилра бикІар: «ХІябтІерхьаличи чеветяхъя». 23Улкала бекІли иб: «Сегъуна вайдеш барилив гьатІи Илини?» Амма илди гьатІира ахъли вявбикІулри: «ХІябтІерхьаличи чеветяхъя». 24Селилра кумекхІебирни ва халкьла гъузгъалдидеш имцІадикІни чебаили, Пилатли, шин касили, халкьла гьалар някъби дирцили, иб: «Иш Бунагьагарла хІилизив ну гІяйибла вегІ ахІенра. ХІердикІеная хІуша». 25Жаваблис лебилра халкьли иб: «Илала хІи нушачир ва нушала дурхІначир дирар». 26ИлхІели илдас Варавва ваткаиб, ГІиса биалли, витили, хІябтІерхьаличи чеветяхъяхъес ведиб.
ХІи хІунтІена гІяба ва занзбала таж; хІябтІерхьаличи чеветяхъни
27Улкала бекІла бургъантани, ГІиса касили, Ил алав лебилра хІуреба бучиб, 28ва, чІянкІуварили, Иличи хІунтІена бухъяна халатра чегьур. 29Занзбала таж барили, бекІличи чебииб ва балуй някълизи гІяйсара бедиб. Илала гьала кьукьубачи кабизурли дукалкІулри: «Разиии, жугьутІунала Пача!», – бикІули. 30Иличи тубикІулри ва, гІяйса кебасили, Илала бекІлизи бирхъулри. 31Иличибад чебдукарбяхІибхІели, халат убкасили, Сунела палтар чегьур ва хІябтІерхьаличи чеветяхъес арукиб. 32ДурабулхъухІели, илдас Симон бикІуси киринейлан къаршиикиб. ГІиса чеветирхъуси хІябтІерхьала къанч илизи бихахъес бедиб. 33Голгофа бикІуси мерличи[7] баибхІели, 34Илизи держахъес гьими гъудурбарибти чягъир дедиб, амма Илини халдарили, держес хьулхІевхъун. 35Чеветяхъибтани биалли, чІалабушили, Илала палтар дуртІулри, 36ва, кабиили, Илис къараулбирулри. 37Илала бекІла чеди, гІяйиб иргъахъуси белкІра баршиб: «Иш ГІиса сай – жугьутІунала пача».
ГІисачибад чебдукарбирхІни
38Иличил бархли, ца балуй ва итил алгъай шайчи кІел къачагъра чебетяхъиб. 39ШалгІеббулхъути, бурга гьакІбикІули, хІулбуцІуна бугьулри 40ва бикІулри: « гъятІаили, хІябал бархІили тІашбалтуси! ХІуни ХІу верцахъи! Эгер ХІу Аллагьла Урши виадли, къанчличивад кацІи». 41ИлтяхІярли хала кашишунира, Низамла гІялимтира, халкьла тямадабира Иличибад дукарбирхІули, бикІулри: 42«Сунени цархІилти уцахъули вири, гьанна Сунени Сай верцахъес вирули ахІен, эгер Сай Израилла Пача виалли, къанчличивад кацІаб, илхІели нушара Иличи дирхарехІе. 43Аллагьличи игьдибарбихьилри, гьанна Илис гІягІнили виалли верцахъаб. СенкІун Илини иб: „Ну Аллагьла Уршира“». 44Илкьяйда Иличил бархли чебетяхъибти къачагъунира Илис биргулри.
«Сен ХІуни Ну ватурра?»
45СягІят вецІнукІираличибад хІябличи бикайчи лебилра ванзаличи цІябдеш чебихьун, 46сягІят урчІемал диркухІели, ГІиса ахъли вявикІесвяхІиб: «Эли, эли, лема савахтани? Дила Аллагь, Дила Аллагь! Сен ХІуни Ну ватурра?» 47Илди дакьили, илаб тІаштазибад цабехІти бикІулри: «Илияслизи жиикІули сай Ил». 48ИлхІели илдазивад цали, шинижан чягъирлизи кагили, тІерхьаличи баршили, Илизи бержахъес бедиб. 49ЦархІилти бикІулри: «ТІашдизирая, хІердикІехІе ил верцахъес Илияс лявкьянал». 50Ахъли вяврабяхъили, ГІисани жан дедиб. 51ИлхІели Аллагьла хъулибси пардав гъярбердили, кІибайбикиб; ванза зерзербухъун ва къаркъа пІякьдикиб; 52-53хІябрира мягІдиуб ва дурхъати адамти мицІирбиубли, дурхъаси шагьарлизи бакІиб ва бахълис гьалабизур. 54ГІисас къараулбирути даршла бекІли ва иличил бархтани илди чедаили, дебали кахбиуб ва иб: «ХІекьдешличира, Ил Аллагьла Урши сайри». 55Илаб, галилеялан ГІисас гІергъи бакІибти ва Илис къуллукъбирути, гьарахълабад хІербикІули хьунул адамтира лебри. 56Илдала ургаб лебри Мария Магдалинара, Якьубла ва Юсияла неш Марияра, Заведейла уршбала нешра.
ХІяриихьни
57БархІи ахъибхІели, Аримафеялизивадси, ГІисачив учІули калунси, сунес Юсуп бикІуси давлачев адам вакІиб. 58Юсуп, Пилатличи вякьи, ГІисала жаназа арбухахъес ихтияр га или тиладиухъун. Пилатли жаназа бедахъес хъарбариб. 59Илини жаназа убяхІасили, капайзи бергур 60ва, шурмазиб биркъубси, сунези гьалав чилра кахІейхьибси хІябла ухІна кайхьили, халаси къаркъара гьабихьили, арякьун. 61Илаб Мария Магдалинара, цархІил Марияра лебри, хІябличи бяхІчили кабиибти.
ХІябла гьалаб къараул
62ЖумягІ бархІила гІергъиси бархІи хала кашишунира, фарисейтира Пилатличи бакІиб 63ва иб: «Хужаим! Нушаб гьанбикиб, Ит къянбарли мицІирли левалхІелил иб: „ХІябал бархІила гІергъи мицІиркайрус“ или. 64Илбагьандан хІябал бархІи дикайчи хІяблис къараулбарахъес хъарбара, сенкІун Илала мутагІялимти дугели бакІили жаназа арбухалли, ил гІергъиси къяна цаибилличиб вайси бетарар». 65Пилатли илдази иб: «Къараулти касая, хІушаб дигусиван къараулбарая». 66Илди бякьи, хІябла гьала къараулти кабатур ва къаркъаличи мугьурдяхъиб.
28
ГІиса мицІириъниличила малаикли багьахъни
1 бархІи шалгІеббухъи гІергъи, цархІил жумягІла бехІбихьудла цаибил бархІи савли Мария Магдалинара, цархІил Марияра хІяб чебаэс бакІиб. 2ИлхІели цІакьли мерсдакьун, сенкІун зубразивад кацІибси Аллагьла малаик, хІябла унзаличибад къаркъа убкасили, иличи кайилри. 3Илала куц лямцІлагъунари, иличирти палтарра дяхІиван цІублири. 4Илизибад урухбиубли, къараулбирути руржесбииб ва бебкІибтигъунбиуб.
5Малаикли, хьунул адамтачи дугьайзурли, иб: «УрухмакІудая. Балулра хІуша къанчличи чеветяхъибси ГІисагІир умцІули диъни. 6Ил ишав агара – Ил, бурибси кьяйдали, мицІиркайуб. Гъамдиубли хІердизирая Аричи кайхьунси мерличи 7ва, къалабали дякьи, Илала мутагІялимтази бурая, Сай вебкІибихІивад мицІириубли, хІушаб гьалав Галилеялизи аркьули сай ва илав чейида, или. ХІера, хІушази нуни бурира».
ГІисас хьунул адамти къаршибикиб
8Къалабали хІяблизибад дурабухъи, Илала мутагІялимтази багьахъес халаси урехиличил ва разидешличил дуцІбухъун.
9Илала мутагІялимтази багьахъес илди аркьухІели, илдас ГІиса цугикиб ва иб: «Разидиирая!» Илди, гъамбиубли, Илала кьяшми дуциб ва Илис икрамбариб. 10ИлхІели илдази ГІисани иб: «УрухмакІудая, дякьи, Дила узбази бурая Галилеялизи букьяхъес, Илав Ну илдани чейура».
Хала кашишунани къараулти асни
11Илди аркьухІели, цацабехІти къараултани, шагьарлизи бухІнабухъи, хала кашишунази бетаурсиличила буриб. 12Хала кашишуни халкьла тямадабачил гьунибаили, мажлис барили, бургъантас дахъал арц дедиб ва иб: 13«Бурая, нуша дусухІели, Илала мутагІялимти бакІили, дугели Ил вигІун или. 14Эгер ил хабар улкала бекІличи баалли, хІушаб селра хІебарахъес нушани къайгъибирехІе». 15Илдани, арц касили, чузи бурибсиван бариб. Ил хабар гьанналичи бикайчи ургаб тІинтІбиубли саби.
ВецІнуцара мутагІялимлис гьалаизни; «Дукьеная, лебилра халкьани бяркъяя…»
16ВецІнуцара мутагІялим биалли, ГІисани букьяхъес хъарбарибси, Галилеялизибси дубурличи арбякьун. 17Илав Ил чеили, икрамбариб, амма цацабехІти васвасбухъун. 18Гъамиубли, ГІисани илдази иб: «Ванзалара заклара ари Набзи гибси саби. 19Илбагьандан, ардякьи, лебилра халкьани бурсибарая, Дудешла, Уршила ва Дурхъати РухІла у багьандан бизахъули, 20Нуни хІушачи хъарбарибсиван гьар секІал дузахъес руркъули. Ну хІушачил вирусра лерилра замунтазив, ахирличи бикайчи. Амин».
Лукала гІяхІ хабар
ГЬАЛАГЪАЙ
ХІурматла учІан!
ХІела гьалаб Сагаси ВягІзала ца табтар – Лукала «ГІяхІ хабар» саби. Сагаси ВягІзали Эски ВягІзаличил бархли Инжил – Жузала жуз алкІахъуси саби, сабира даршдусмала бухІнаб дунъяличиб бегІлара бучІуси жузли бируси ва илгъунали кавлуси.
«Инжил» ибси девли «ГІяхІ хабар» ибси мягІна бухІнабурцули саби. Илгъуна у бедибсири сунела белчІудилис ГІиса МасихІли. Сагаси ВягІзализир авал ГІяхІ хабар лер, сарира авал декІар-декІарти адамтани делкІунти, Илди лерилра ГІиса МасихІла гІямруличила, Илала балга-дугІяличила, Илала белчІуди-динничила, Илини чедаахъибти гІяламатуначила, Ил вебкІниличила ва мицІириъниличила гъайдикІули сари.
ГІяхІ хабарлизирти анцІбукьуни кадиркули сари нушала манзилла цаибил даршдуслизир Палестинализир. ИтхІели Палестина Римла пачнала арилиуб сабри. Амма Палестинализиб хІербиубти жугьутІунани чула дин бузахъулри, сунелара хьулчили сабси Муса идбагличил чус Аллагьли бедибси «Таврат». Муса идбаглис гІергъити бахъал идбагунани гьалахили бурусири МасихІ – Аллагьли чеввикІибил – лявкьян или, Суненира адамтас бунагьла ва бебкІала арилизибад берцуди лебхуси. Ва, хІера, нушала манзилла бехІбихьудлизив Палестинала Вифлеем бикІуси биштІаси шагьарлизив сунечи бахъхІи хІерси ГІиса МасихІ акІуб. Ил вакІибсири Ванзаличиб хІербирути лебилра адамти берцахъес. Илбагьандан уцахъниличила «ГІяхІ хабар», сабира, Аллагьла Уршиличибли гІяламлис бедибси, – ил цазаманализиб гьарил адамлисра ГІяхІ хабар саби, сай чинав хІерирули ва чидил мезли гъайикІули виалра.
Авалра ГІяхІ хабуртазибад Лукала «ГІяхІ хабар» бегІлара бартакьурсилизи ва литературалашал балбушибсилизи халбируси саби. ЖагьхІели Лукани гІяхІси багьуди касиб ва тухтур ветаур. Аллагьагартазивад (христиан динничи) шурватурси ил ГІисала вакил Павеллис лерилра архІябазив марси валликьяна сайри. Сунела ГІяхІ хабарла гьалагъайлизиб Лукани бурули сай сунес гьалар делкІунти хабурти ва кадикибти анцІбукьлумала бикьрумани дурибти пайдаладарниличила. ГІяхІ хабар грекунала мезли белкІунси саби, амма христиан дин бузуси 20 даршдусла бухІнаб ил дунъяла даршани мезаначи шурбатурсири. Гьанна Лукала «ГІяхІ хабар» бегІгьалаб дарган мезли дурабулхъули саби.
2002 ибил дуслизиб дарган мезли дураибсири Маркла «ГІяхІ хабар». Ил жуз бучІантани гІяхІил кьабулбариб ва илбагьандан 2008 ибил дуслизиб сагали дураибсири. Маркла «ГІяхІ хабар» балкьарахъули бузули калун тилмажуни Шамил ХІясанов ва Ильяс ХІясанов. Ил жуз редактироватьбариб МахІяммадшапи ГІисаевли.
Ильяс ХІясановли Лукала «ГІяхІ хабарра» дарган мезличи шурбатурси саби. Ил хабар агарли гІямрулизивад шалгІевухъи гІергъи хІянчи даимбарибсири. Жузла текст редактироватьбариб Хизри Юсуповли. Динна гІилмула шайчиб ил редактироватьбариб филологияла гІилмуртала доктор, профессор Михаил Егорович Алексеевли.
Инжил шурбалтуси Институтли Лукала «ГІяхІ хабар» шурбатурти тилмажунас, редактортас ва ил балкьаахъесра дурабухъахъесра икьалабиубти лебтасалра баркалла балахъули саби. Нуша разилира ахирра-ахир Инжилла ил табтар нешла мезли белчІес хІушаб имкан бакІниличи.
Библия шурбалтуси Институт
ГІИСА МАСИХІЛИЧИЛА ЛУКАЛА ГІЯХІ ХАБАР
1
Жузла мурад
1Нушачир детаурти анцІбукьлумачила хабурти бахъли гьаларра цаладирхъутири. 2Илди секІал илдани чейули детаурти диънира, саби илди Девла къуллукъчиби биънира ашкарси секІал саби. 3Нунира, хІурматчевси Феофил, гьар секІал бекІбархІиличирадал ахтардидарили, гьабгІергъили хабар белкІес 4ва нуни белгили далути секІал марти диъниличи хІура таманни вирхаахъес кьасбарира.
Шизиб бизахъан ЯхІъя алкІниличила гьалахили бурни.
5Гьирад Иудеяла пачали вируси замана лебли буили саби: Авияла кьукьялизивадси, сунес Закария бикІуси, ца кашишра; Гьарунна кьамлизирадси, сунес Елизавета бикІуси, илала хьунулра. 6Илди кІелра Аричила амруби ва хъарбаркьуни дархьли тамандирути, Аллагьла гьалаб хІялалти мухлисуни сабри. 7Илдала дурхІни акІубти ахІенри, сенкІун Елизавета жугъан сарри, илди кІилалра гІяхІцад гІямрура ардякьири. 8Ца гьачам, Закарияни Аллагьлис балга бирухІели (ил барес кашишуналара сунелара яргала чебла сабри), 9Аллагьла хъулибси кашишунала ургаб бузуси гІядат хІясибли, Аллагьла хъули ацІили, кьурбанбарибси секІал кабирхьуйхІир бизиси тІемла гІявадеш абалкахъи гавдушес илис чІалабаиб. 10Илар гавдуршухІели, лебил халкь булгули дураб тІашлири. 11Хапли илис Аллагьла малаик гьалайзур – ил гавдушибси мерла балуй шайчив тІашкайзурлири. 12Малаик чеили, Закария хІяккайзур ва гІур урухиуб. 13Амма малаикли илизи иб: «УрухмакІуд, Закария, хІела балга кьабулбариб, хІела хьунул Елизаветани уршира виркьу, илис хІуни ЯхІъя ибси ура бирхьид. 14Илини хІед халаси харидеш лебху ва ил акІниличи бахъал разибирар. 15СенкІун Аллагьли ил дебали чевяхІиру. Илини я чягъир я держ хІедужу ва акІубхІейчивадал ил ЧеряхІти РухІли давлачевиру. 16Илини хІекьли бахъал Израилла халкь чула Аричи Аллагьличи чарбиру. 17Ил Арикарличив гьавиубли вашар ва рухІлара цІакьлара шайчив Илиясгъуна вирар, илини дудешхъалара дурхІналара уркІби чула саби-ургар уржахъу, илини мутІигІхІебиубтира хІялалси гьуйчи дурайу, Арикар чучи вакІибхІейс, халкьра хІядуркабиру». 18Закарияни малаиклизи иб: «Ил марси биъни нуни секьяйда багьес вирусу? Нура ухънаваилра, дила хьунулра жагьли ахІен». 19Илис жаваблис малаикли буриб: «Ну Аллагьла мякьлавси Жабраил сайра. ИкІини ну хІези гъайикІахъес ва хІези ил разиси гІяхІ хабар бурахъес вархьибсира». 20Нуни хІези бурибси секІалра замана баили гІергъи бетарар. Амма, хІу дила гъайличи вирххІеъни багьандан, хІела гъай детихъур ва лерил илди мардируси замана сабаайчи хІед лехІкахъес чевкъар.
21Ил замана халкь Закариячи хІерлири ва ил Аллагьла хъулив сен багьлакайубсира или пикрилизиахъилри. 22Дуравхъи хьалли, Закарияни гъайэс хІейуб. Илдани багьур Аллагьла хъулиб илини чедибад гьалабизурси чебаъни. Закарияни илдази някъбачил лишанти дирули, баянбирулри, амма сай тилхъавли калун. 23Сунела къуллукъбируси замана ахъибхІели, Закария хъайгІи чариуб. 24Камси заманала гІергъи илала хьунул дурхІялисраиб ва шел баз юртларад дурахІерухъи деркІиб. 25Ил рикІулри: «Халкьла гьалар набчила дурути дирглуми набчирадли черардукес багьандан, иш Аричини наб гибси сай, Сунени ишди бурхІназиб уркІецІибарили».
ГІиса МасихІ алкІниличила малаикли Мариямлизи бурибси гІяхІ хабар
26Урегэсил базличив Галилеялизибси Назарет бикІуси шагьарлизи Аллагьли вархьибси Жабраил малаик 27Даудлизивад акІубси Юсуп ибси уличилси адамлис урарибси рурсиличи вакІиб. Ил рурсилис Мариям бикІусири. 28ВакІили Жабраил, иличи дугьайзур: «ХІези саламикІулра, Аллагьли черрикІибси адам! Аричира хІечил сай!» 29Ил уркІрухъи пикририкІулри: «Ишини набзи дурибти сегъуна мягІнала гъай сарира?» 30Малаикли иличи дугьайзурли иб: «ХІу Аллагьла уркІецІилиур саррину, урухмакІуд, Мариям! 31ХІу дурхІялисриуд, хІуни Уршира виркьид, Илис ГІиса ибси ура бирхьид. 32Ил чевяхІсили ветарар ва Илис ЧевяхІсила Урши или бикІар. ЧевяхІси Аллагьли Илис Сунела минала хала дудеш пачала тахра бедлуга. 33Якьубла наслулис даимси пачали вирар ва Илала пачадеш ахир агартили дирар». 34Амма Мариямли малаиклизи хьарбаиб: «Ну шерир хІериасли, ил секьяйда биэс бируси?» 35Малаикли илис жаваб бедиб: «Дурхъати РухІ хІези кадицІур ва ЧевяхІсила цІакь дакІубирар. Илбагьандан акІубси Дурхъаси ДурхІялис Аллагьла Урши сай илира бикІар. 36ГІур, ХІела тухум Елизаветара гьанрикахъа гьари: ил рухънараили риалра, дурхІялисраили гьанна урегэсил баз риубли сари, илкІун жугъан сарри. 37Аллагьли се-дигара барес вирар». 38ИлхІели Мариямли иб: «Ну Аллагьла арилизир сарра. Гьар секІал хІуни бурибси тяхІярли диаб».
Елизаветачи букьни
39Илала гІергъи камси замана дикибхІели, Мариям къалабарикили Иудеяла дубуртазибси шагьарлизи аррякьун. 40Закарияла юртлизи арацІили, Илини Елизаветас салам бедиб. 41Сунези ибти Мариямла саламла гъай дакьибхІели, Елизаветала канилавси дурхІяра вяшухъун. Елизаветази Дурхъал РухІ хьурадиуб. 42Ахъси тІамаличил вявра или, Елизаветани иб: «Хьунул адамтазирад ХІу сарри Аллагьли черрикІибси! ХІела канилавси дурхІяра Аллагьли чеввикІибси сай! 43Дила Арикарла Неш набчи ракІес ну чи сарсира гъари?! 44ХІела гъайла тІама дила лихІбани бакьибмадан, дила канилавси виштІалра валли разили шикьикІесвяхІибгу. 45Сунези Аричини бурибсиличи рирхаурси, ил ирхІилирси адам сари».
«Дила рухІли Аричи мубаракирули сай»
46ГІур Мариямли иб: «Дила рухІли Аричи мубаракирули сай, 47Берцудила ВегІ Аллагьли дила рухІ разидарили, 48ну гІядатла адам чераира. Гьаннала гІергъи лерил наслубала адамти наб талихІчерси сари или бикІар. 49СенкІун Кьудратла вегІли наб барибси секІал лебгІебал халаси саби, Илала ура дурхъаси саби! 50Сунечи мутІигІтачи Илала уркІецІи наслубачибад наслубачи чеббашар. 51Илини Сунела цІакьси някъли гьакІбарили – чус гьандикибти пикрумира сабира уктемси агьлу гьабяхъиб. 52ЦІакьла бегІти къуллукъуначибад убасили, убяхІти ахъбуциб. 53Гуштас лебдеш бедиб, давлачебти биалли селра хІебедили бархьиб. 54-55Сунес къуллукъличибти израиллантас, нушала гьаб-убла бегІтала, Ибрагьимла ва илдала наслула гьалаб даималлис чеасибси гьанбикили, Ил икьалакайуб. Иличила нушала дудешунази буриб».
56Елизаветачир хІябал базцадхІи кали, Мариям сунела хъайгІи чаррухъун.
ЯхІъя акІни ва илис у бихьни
57ДурхІя варкьес замана баибхІели, Елизаветани урши варкьиб. 58Елизаветас Аричини барибси ряхІмула анцІбукьличила бакьили, илала унрубани ва узи-уршили ил мубаракрариб. 59ГехІэсил бархІи илди урши суннатварес бакІиб ва дудешлис кьяйда илисра Закария ибси у бихьеслибариб. 60Амма нешли, иличи кьабулхІерикили, иб: «ХІебирхьехІену, ЯхІъя бирхьехІе». 61Амма илдани иб: «Ил у хІела агьлулизибалра агарагу». 62Ва, лишанти дирули, дудешлизи уршилис сегъуна у бихьес дигулрив или суалбухъун. 63Закарияни, биштІаси уркьули гая или, тиладибарили, илизи белкІун: «Илала у ЯхІъя саби». Лебилра тамашакабиуб. 64Илмадан Закарияла гъай дакІиб ва, гъайикІесвяхІибхІели, ил Аллагьлис улгесвяхІиб. 65Лебилра унруби урухбиуб ва Иудеяла лерилра дубуртала мераначир дурути гъай илди гІяламатла анцІбукьлумачилацун сарри. 66Иличила бакьибси гьарра адам сунези сай викІусири: «Ит дурхІялизивад чи ветаэсара?» Аричи иличил вархри.
«Аллагьли талихІлис вархьибси Арикар» бикІуси Закарияла далай
67Илала дудеш Закариязира Дурхъати РухІ хьурадиуб. ГІур илра караматти секІал дурули гъайикІесяхІиб: 68«ЧевяхІирехІе Арикар – Израилла Аллагь! Илдас кумекбарес вакІибсира, Сунела халкьлис азаддеш гибсира Ил сай; 69Сунела къуллукъчили сайси Даудла наслулизивад вархьибси ЧевяхІси Берцуди Лебхан Ил сай. 70Жявси заманализибал Сунела дурхъати идбагунала мухІлубачил Сунени чеасибсири, 71душмантазибадра, нушачи гьимикартили сабти леблизибадалра нушаб берцуди хес; 72Нушала дудешуначи ряхІмучевсили виэс ва Сунела дурхъаси ВягІда гьанбикахъес, 73нушала хала дудеш Ибрагьимла гьалаб барибси Сунела хъялис марли виэс 74-75уруххІекІули, нушала душмантазирад азадли нуша хІердиахъес, нушала гІямрула бурхІни лералцадхІи Сунела гьалар хІялалтили ва диннис мартили диахъес. 76-77ХІу, дила виштІал, ЧевяхІси Аллагьла идбаг ветаруд, сенкІун Илис гьуни кабихьес багьандан ва халкьлизи саби берцесра биркур, илдала бунагьунира хасаркадалтути сари или, бурес багьандан хІу Арикарлис гьалавад вашуд. 78Нушачи чедивад кацІибсини, нушала Аллагьла малхІямси уркІецІили гьаббикІуси берхІиливан нуша шаладирура. 79Илини цІябдешлизибти ва бебкІала дяхІцІилиубти халкь шалабиру. Нушала кьяшми даршудешла гьуникад дашахъу».
80Урши биалли халакайулри, дагьрира чеимцІадикІулри. Израилла халкьла гьалав вагьариэси замана сабаайчи, чІянкІ авлахъличив хІерирулри.
2
ГІиса акІни
1Ил замана лебил улкала халкьла лугІи белкІахъес Римла пача Августла хІукму дурабухъун. 2Сириялис Квиринийли бекІдеш дирес вехІихьила илгъуна балбуц бегІлара гьалаб дурабуркІулри. 3Ил багьандан саби белкІахъес халкь вегІ-вегІла шагьуртази чарбухъун. 4Галилеяла Назарет шагьарлизивадси Юсупра Даудла агьлула наслулизивадси виъни багьандан, Иудеялизибси сунес Вифлеем или бикІуси Даудла шагьарлизи арякьун. 5Сай велкІахъес ил дурхІялисраибси сунела гелешмеш Мариямличил вархли арякьун. 6Илди ВифлеемлизибхІели, Мариямли дурхІя варкьес дурусли замана баилри. 7Илини цаибси Урши варкьиб ва вергурли тІенилизи кайхьиб, сенкІун илдани гІяхІлала юртлизиб чус мер баргес хІебиуб.
ХІенкьулабачи малаик вакІни
8Ил дуги чула хІункьрас гузетчидеш дарахъес кабатурти адамтира лебри. 9Хапли илдала гьала Аллагьла малаикра гьаласайзур ва Аричи чевяхІирули рурхІути нурли илди лебилра шалабариб. 10Малаикли илдази буриб: «Урухмайрудая! Ну лебилра халкьлис чебяхІси разидешла лебгІебал халаси хабар хили сайра хІушачи вакІибси. 11ИшбархІи Даудла шагьарлизив хІушаб Берцудила вегІ – , Арикар акІубси бархІи саби. 12ХІера хІушаб лишанра: дукьядалли, руггурмазиуцили, тІенила кайхьибси дурхІя ургидая». 13Хапли малаикла мякьлаб Аллагьлис дезна биркьути зубрала агьлу багьарбиуб. 14Илди бикІулри: «Деза биаб чихъ зубрачивси Аллагьлис, ванзаличир Илала дигилиубти адамтас даршути гІямрура диаб!»
15Малаикуни гІелабяхІ зубрачи чарбухъунхІели, гузетчибани цализи-цали иб: «Даширая, Вифлеемлизи ардякьи, Аричили дурибтазирад се мардиублил балехІену». 16Илди къалабали ила бакІибхІели, Юсупличил рархли Мариямра, тІенила каркьибси ДурхІяра баргиб. 17ДурхІя чеибхІели, илдани адамтази Ил дурхІяла черкад чузи малаикли дурибти гьар секІайчила буриб. 18Илди дакьибти лебил халкь хІенкьулта бурибсиличи тамашабиуб. 19Мариямли лерил секІал уркІиладуциб ва илдачила пикририкІесряхІиб. 20ХІенкьулти биалли, чус чебаэсра бакьесра бикнилис Аллагьлис дезна биркьули, гІелабяхІ чарбухъун.
Аллагьла хъулив ВиштІал Симеонничил ва Анначил гьуниваъни
21ГехІел бархІи дикили, ДурхІя суннатлаварес замана баибхІели, Илис, Сай канилав вагьариэс гьалабал Сунес Малаикли бедибси, ГІиса ибси у бихьиб.
22Мусани кабихьибси хІясибли, умуирнила гІядат дураберкІес замана баибхІели, Мариямлира Юсуплира чула Урши Аричис багъишлаварес Ярусалимлизи хиб. 23СенкІун Аричила Низамлизиб бурили саби: «Гьарилра акІубси мурул жинсла цаибил дурхІя Аллагьлис багъишлаварили виэс гІягІниси сай». 24Аричила Низамлизиб гІурра «КІел улугь яра лагьала кІел дурхІя гьатІи кьурбандарес чевкъар» илира бурили саби.
25Илзамана Ярусалимлизив левли сай сунес Симеон бикІуси адам. Ил хІялалси, диннис марси, Израиллис кумекличи хІерси ва сунези Дурхъати РухІ хьурадиубси адам сайри. 26Дурхъати РухІли Симеоннизи гьалахили бурибсири Аллагьла МасихІ чехІеили левалцадхІи хІу убкІхІебкІуд или. 27РухІли чебурниличивли, ил Аллагьла хъули вакІиб. Бузуси гІядат хІясибли, суннат барахъес кили чула дурхІя ГІисара сабира бегІти ила бакІибхІели, 28Симеонни Ил някъбази сасиб ва, Аллагьлис дезара барили, иб: 29«Арила ВегІ, ХІела лагъ ХІуни гьанна паргъатли ваткайулри, сенкІун ХІуни бурибси ХІуни таманбирулри: 30-31Лебилра халкьанас Берцуди ХІезибад биъни дила хІулбани чебаира. 32Ил – Аллагь хІелути агьлу шалабарес ухуси Шала сай ва ХІела Израилла халкьла ЧевяхІдеш сай». 33ГІисачила Симеонни дурутачи дурхІяла дудешра Илала нешра тамашакабирули лехІихъутири. 34Симеонни илдас Аллагьла уркІецІи балгун, Илала неш Мариямлизи иб: «ХІера, Ил кайхьунси багьандан Израилла бахъал халкь чула къуллукъуназибад булхъан, бахъла даража ахъбирар. 35ХІела уркІи турливан кІибайбиру. ГІур Ил Аллагьла лишан ветарар ва бахъал Иличи къаршили дурабулхъан ва илтяхІярличил чула уркІбазирти дигІянати пикруми гьаргдиру».
36Илар Ашерала кьамлизирадси Фануилла рурси идбаг Аннара лерри. Ил дебали рухънараибси адам сарри, муруйчил верхІел дус деркІибси. 37Ил гамъали гехІцІану авра дус риублири. Дубра рурцули, Аллагьлис рулгра рулгули, ил Аллагьла хъулирад бекІлил дурахІерухъун. 38Илзамана илдачи гъамриубли, илра Аллагьлис дезарикІес рехІрихьиб. Ярусалимлис азаддеш биахъес хІерти леблизилра илини виштІалличила хабар буриб.
39Аричила Низамли хъардарибти гьар секІалра дарили, илди Галилеялизи, чула шагьар Назаретлизи чарбухъун.
«Дила Дудешла вегІдеш»
40ДурхІя халаикІулри, Илала духудешра имцІакабикІулри. Ил Аллагьла дигили вицІибсигъунари.
41ГІисала бегІти гьар дус Ярусалимлизи Пасхала байрамличи башутири. 42ГІиса вецІну кІира дус виубхІелира, гьалаб кьяйда, Илала бегІти Ярусалимлизи байрамличи бакІиб. 43Байрамла гІергъи илди хъайгІи чарбиуб, урши биалли илав Ярусалимлизив калун. 44Ил цархІилти бархкьябачил вархли лявкьули ургар или, илдани урши илав кални хІясибалра хІебариб. Ца бархІила гьуни ахъили гІергъи, тухумлара тянишуналара ургаб ИлигІиб умцІесбяхІиб. 45Илав хІергибхІели, илди Ярусалимлизи чарбиубли, илав варгес умцІерилизиахъиб. 46ХІябал бархІила гІергъицун сайри илдани Ил Аллагьла хъулив варгибси. Ил мугІяллимтала урга кайили, илдачи лехІра ихъулри, илдази суалра викІулри. 47Иличи лехІихъути лебилра Илала гІякьлуличира жавабтачира тамашабирутири.
48Ил чеибхІели, Илала бегІтира тамашабиуб. Нешли Илизи иб: «Гьай дила урши, ХІуни нушаб сен илгъуна бирусири? Нуша, ХІела дудешра нура, хІегІир умцІули, сецад инжитдиубрал балулрив?» 49Илини жаваб бедиб: «ХІуша сен умцІес гІягІнитирая? Ну Дила Дудешла хъайгІив виэс гІягІниси биъни хІушани хІебагьуррав, гьатІи?» 50Амма Илала гъайла мягІна илдани хІергъиб. 51ГІиса илдачил вархли арякьун. Назаретлизи вакІибхІели, ГІиса гьар секІайзив бегІтачил валкайкили, мутигІли вири. Илини дурибти гъай хъумхІертурли, нешли уркІиличир дихІулри. 52ГІиса халакайулри, дусми имцІадикІуцад гІякьлура Сунечи Аллагьла ва адамтала дигира имцІадикІулри.
3
ЯхІъяни вягІза бирули ва шизиб бизахъули сай
1Ил бетаурсири вецІну шура ибил дус Тиберийли императордеш дирухІели, Иудеялизив вегІбекІ сайхІели, Гьирадли Галилеялизир, илала узи Филиппли – Итурияла ва Трахонитидила ванзурбачир, Лисанийли биалли Абиленализир бекІдеш дирухІели, 2Анналира Кайафлира хала кашишдеш дирухІели, чІянкІ авлахъличиб Закарияла урши ЯхІъячи Аллагьла гъай баиб. 3ГІур чула бунагьуни дерцахъес халкь Аллагьличи дугьабизахъес ва, илис лишан сабливан, шизиб бизахъес илди жибирули, ЯхІъя Иорданна дубаникадти лерилра ванзурбачивад чедиверхур. 4ГІисайя идбагла жузлизиб иличила белкІи саби: «ЧІянкІ авлахъличиб вявикІусила тІама бикьули саби: „Арикарлис гьуни хІядурбарая! Илис кьяшла дякь гьарбарая: 5гьарра шухІяри гъягъяли бицІахъаб, музурбира ванзаличил царугдушаб, кьячІаълумира гьардараб, пукьнира лугІяна гьуни кьяйдали кадизахъаб. 6ИлхІели мицІирси гьарра жаннис Аллагьла берцуди бирар“».
7Шизиб базахъес сунечи кьукья-кьукьяли башути адамтази ЯхІъя викІулри: «ЧІичІлумала къур! ХІушачи челябкьуси Аллагьла гьимилизирад хІушаб дерцес биркур ибси пикри хІушази гьаналра чили бикахъибсив? 8ХІушала дугьабиз уркІи-уркІилабадсили биъни баркьудилизиб чебаахъаягу! Амма „Нушала дудеш – Ибрагьим сай!“ – ибси пикрира уркІила мабурцидая. Нуни хІушази бурулра, Аллагьли Ибрагьимлис дурхІни ихди къаркъубазибадра барес вирар. 9Галгубала арла мякьлаб бардара хІядурли саби: гІяхІти цІедеш хІелугуси галга чеббяхъили цІализи лайбикІу». 10ИлхІели халкь ЯхІъязи хьарбикІулри: «Нушани се барес гІягІнилив?» 11ЯхІъяни илдас жаваб бедиб: «Сунела кІел хІева лерсини, ца бекІлил агарсилис бедаб. Сунела беркала лебсинира, илтяхІярли бараб». 12Шизиб базахъес бакІибти хІекь бурчантанира илизи иб: «МугІяллим, нушани се бариша?» 13ЯхІъяни жаваблис иб: «ХІушаб лайикьбарибсиличиб имцІаси тІалабмабиридая». 14Бургъантани хьарбаиб: «ГьатІи, нушани се бариша?» Илдас жаваб бедиб: «Чилра малутІадая, бугьтан чемабирхьидая ва хІушала алапаличирли хІердиирая».
15Халкь лебгІеб халал умутличил вакІахъес хІерлири ва, лебталалра уркІиличи «МасихІ – ит ЯхІъя рахли ахІенара?» – ибси пикрира башулри. 16Амма ЯхІъяни лебталалра гьалаб буриб: «Нуни хІуша шизир дизахъулрая, наб гІелавадли лявкьуси, Ит набчив цІакьси сай. Ну Итала сирхъикІунала дабругуни арзесалра лайикьли хІергус. Илини хІуша Дурхъати рухІлизир ва цІализир дизахъурая. 17ДургІибси дег биргІубли бекІбарес кура Сунела някъбазиб сабну, Итини анкІи усила калкьа, нег биалли бекІлилра хІебилшуси цІаличир игу». 18ГІяхІ хабар тІинтІбирули, ЯхІъяни халкь руркъутири ва уркІичеббирутири. 19Сунела узила хьунул Гьирадатличи хъайчикайъни багьандан ва цархІилти дахъал такьсирти багьандан ЯхІъяни Гьирад пужирулри. 20Лерти нукьсандешуначи че Гьирадли ЯхІъя туснакъвариб.
ГІиса шизив вазахъни
21Лебил халкь шизиб базахъили гІергъи, ГІисара шизив вазиб. Илини балга бирухІели, зубри гьаргдиуб, 22ва лагьалагъуна куцличилти Дурхъати РухІ Илизи хьурадиуб. ГІур закибад тІама абердиб: «ХІу – Наб дигуси Урши сайри! Дила харидешра ХІечи саби!»
Илала насабла тарих
23Сунела вазипа бехІбихьибхІели, ГІиса хІябцІалицад дус виублири. ГІиса, халкьла пикри хІясибли, Илияла урши Юсупла урши сайри. Илала гьаб-убла бегІти саби: 24Матат, Леви, Малхи, Янай, Юсуп, 25Матати, Амоц, Наум, Хесли, Наггай, 26Махат, Матати, Шими, Юсех, Ягьуд, 27Яханан, Реса, Зерубел, Шалатиэл, Нури, 28Малхи, Адда, Касам, Элмада, Эр, 29Яшуа, Элизер, Ирим, Матат, Леви, 30Симеон, Ягьуда, Юсуп, Янам, Элким, 31Малия, Минна, Мататай, Натан, , 32Исай, Овед, Бааз, Салман, Нахшон, 33Аминадав, Админ, Арни, Хецрон, Перец, Ягьуда, 34Якьуб, ГІисакь, Ибрагьим, Терах, Нахур, 35Серуг, Реу, Пелег, Эвер, Шалах, 36Кинан, Арпахшад, Сим, НухІ, Ламех, Метушелах, 37Энах, Иред, Махалал, Кинан, 38Энаш, Сет, Адам, Аллагь.
4
ГІиса къадагъасиличи хьулирахъни
1Дурхъати РухІ сунези хьурадиубси ГІиса Иорданничивад чарухъунхІели, РухІли чІянкІ авлахъличи арукиб. 2Ил авцІали бархІи илав илбисли къадагъасиличи хьулирахъули калун. Ил заманала бухІнаб Илини селра хІеберкун. БегІла гІергъира Ил гушиуб. 3Илбисли ГІисази иб: «Эгер ХІу Аллагьла Урши виадли, их къаркъализи кьацІ бетаахъес бура, гьари». 4ГІисани илис жаваблис иб: «Дурхъаси жузлизиб белкІи саби: „Адам ца кьацІличивлицун ахІен хІерируси“». 5ГІур илбисли Ил ахъихІи арукиб ва ца гьигьла заманалис Илизи лебилра дунъяла пачалихъуни чедаахъиб. 6Илбисли Илизи иб: «Чула лебил кьуватра давлара сарира лерилра ихди пачалихъунас бекІдеш дирахъес нуни ХІези ари лугас. Лерилра ихди гьалар наб гибтири, гьанна наб дигусилис дедес ари набзиб саби. 7ХІуни наб икрамбарадли – ихди гьар секІал хІела дирар». 8ГІисани илизи иб: «Дурхъаси Жузлизибра иличила белкІи саби: „ХІела Аричи Аллагьлис икрамбирен, Илалацун хІурматра бирен“». 9ИлхІели илбисли ГІиса Ярусалимлизи арухили, Аллагьла хъа ца къуббаличи тІашатурли, Илизи иб: «Эгер ХІу Аллагьла Урши виадли, ишадли уди тІяхІухъен. 10СенкІун Дурхъаси Жузлизиб бурили саби: „Аллагьли Сунела малаикуначи ХІу верцахъес хъарбиру; 11ХІу илдани някъбачив аркури, ХІела кьяшалра къаркъализи чехІейгур“». 12ГІисани илис жаваб бедиб: «Дурхъаси Жузлизиб гІурра белкІи саби: „ХІела Аричи Аллагьла хІялумцІесра валмалзад“». 13Илала гІергъи илбис, сунела лерилра хІиллакар далдуцлумира керхурли, иладли арбякьун, кІинайс чарбухъесли.
Галилеялизиб вягІза
14ЧебяхІси РухІла цІакьлара вегІкайубли, ГІиса Галилеялизи чарухъун. Иличила хабар улкала лерилра мер-мусализи тІинтІбиуб. 15Киласабазиб Илини адамти руркъулри ва лебтанилра Ил чевяхІирулри.
Назаретлизив кьабулхІериб
16ГІиса Сай халаваибси Назарет шагьарлизи вакІиб ва бархІи, Сунела гІядатлибиубси барили, киласализиб Дурхъаси Жуз бучІес вехІихьиб. 17-19Илизи ГІисайя идбагла жуз бедиб. Жуз гьаргбарили, ГІисани илаб ишгъуна белкІунси мер баргиб: «Аричила РухІ Набчил сари – ИкІини Ну чевикІира мискинтази ГІяхІ хабар бурахъес. Ясиртази саби азадли биъни багьахъесра, сукъуртази чула хІулбала шала чарбирниличила багьахъесра вархьибсира. ИкІини Ну гІязабдешлиубти азадбарахъесра Аричила ряхІмукардешла манзил сабаъниличила бурахъесра вархьибсира». 20КьяпІбарили жуз къуллукъбирусилизи бедили, ГІиса кайиб. Киласализибти лебталалра хІулбала хІер ИличибяхІ сабри. 21ГІисани, илдачи дугьайзурли, иб: «Жузлизиб гьалахили бурибси, хІушанира бакьибси секІал ишбархІи маркабиуб». 22Илала гъай леблилра гІердуциб ва Илала гъайла устадешличи тамашабирули, илдани хьарбиусири: «Рахли, Юсупла Урши Ит сай ахІенара?» 23ГІисани илдази иб: «Гьайгьайра, гьанна хІушани набзи айту буридая: „Гьари, тухтур, хІуни хІу сагъварес дарман дара. Капернаумлизиб биубсиличила нушани бакьирану, илгъуна ишаб нушала ватІайзибра бара“». 24ГІисани Сунела гъай гІурра даимбариб: «ХІушази бархьли бурулра: сунела ватІайзив марируси идбаг вируси ахІен. 25ХІушази бархьли бурулра: хІябал дус байхъала ряхІматра хІебарили, лебил улкализи цІакьти гашира дикибси, Илияс идбагла замана Израиллизиб бахъал гамъа хьунри бири. 26Амма Илияс илдазирадли цаличилра хІерхьили, ил Сидонничи гъамихІибси Сарептализирси гамъачи вархьибсири. 27Елисей идбагла замунтазиб Израиллизиб бахъал кьявга изайзи бикибти адамтира бирутири, амма цалра сагъварибси ахІенри, ца сириялан Нааман ахІенси». 28Илди гъай дакьили, киласализибти лебилра халкь лебгІебал гІясибиуб. 29Харчбизурли, илдани ГІиса уцили, шагьарлизивадли хъусяхъили, сунечиб Назарет шагьар белшунси, дубурла ахъсигъуна мерличивад лайвакІес арухиб. 30Амма ГІиса илди халкьлизивад вердили арякьун.
Капернаумлизиб адамти излумазибад арабирахъули сай
31ГІиса Галилеялизибси Капернаум шагьарлизи вакІиб ва сут бархІи халкь руркъес вехІихьиб. 32Илала гІякьлула гъайличи лебилра тамашакабирутири, сенкІун Илала гъай халаси цІакьличил зайдикІулри. 33Илав киласализив жиндралаиубси илбисла гьигьли вяхъибси ца адамра леври. Ил ахъси тІамаличил вявухъун: 34«Эй, Назаретлан ГІиса, се саби ХІед нушазибад гІягІниси? Нуша талапдаресрив ХІу иша вакІибси? Нуни ХІу чи сайрил балулра. ХІу – Аллагьли вархьибси Дурхъаси Адам сайри!» 35ГІисани жиндлизи буюрбариб: «ЛехІахъину, ил адамлизибад дурабухъен!» Киласала байлав ил адамра кайкахъили, жинд илизибад дурабухъун. Адамлис сегъуналра заралра хІебиублири. 36Лебилра адамти тамашабиубли, цализи-ца бикІулри: «Ишди се тамашала гъай сари? Илала цІакь ва ари илцад халатигу, Илини буюрбаралли, жиндрира далли дурадулхъулигу!» 37Иличила хабар алавчарти лерилра мераначи тІинтІбиуб.
38ГІиса киласализивад дуравхъи Симонна юртлизи ацІиб. Симонна хъубеш неш ил замана цІакьти дуцІари чедухъи карихьири. ГІисази илис кумекбарахъес тиладибариб. 39Иличи ГІиса гІяшиуб ва иб: «Изала, бетахъи!» Хьунул адамла изала беткахъиб. Илмадан аризурли, ил илдас къуллукъбиресряхІиб. 40БерхІи гІелабиркес бехІбихьибси замана Иличи гьар журала излумани буцибти адамти бикесбяхІиб. Гьарилличи някъ чебурцули, Илини лебилра сагъбариб. 41Бахълизирад илбисуни дурадухъи дубшутири: «ХІу – Аллагьла Урши сайри!» – или, вявдикІули. Илдани ГІиса сайни балулри, амма Иличила чизилра хІебурахъес Ил илдази чІумали хъарикІусири.
42Савлила аргълис Ил шагьарлизивад дуравхъи, чилра агарси мерличи вяхІиуб. Бахъал халкь ИлигІиб умцІес дурабухъун. ГІур варгибхІели, чучивад архІявкьяхъес къайгъилизибикиб. 43ГІисани илдази буриб: «Нуни цархІилти шагьуртазибра дунъяличила гІяхІ хабар бурес гІягІниси саби. Ил барахъес сайра Ну иша вархьибси». 44Ил Иудеяла киласабазир вягІзурти дирес даимиуб.
5
Симон Петрра, Якьубра, ЯхІъяра ГІисани жибарни
1Гьачам ГІиса Геннисарет шараличи гъамси мерла хьурайуб. Илини дурути Аллагьла гъайличи лехІахъес, халкьла халаси кьукьяли Ил алавуциб. 2ГІисани иладли гьарахъли декІар ахІи шарала дубла тІашаибти кІел къаякъ чедаиб. Бялихъчибани къаякъличибад кабацІили, турани ицулри. 3Гъамиубли, илдазибад ца, Симонна бируси къаякъличи айили, ГІисани дубличибад цигІила тяйдибиахъесра тиладибарили, халкьлизи гІевугьни даимбариб. 4Дурути тамандиубхІели, Илини Симоннизи иб: «Къаякъ цакьадар мурхьихІи букили, бялихъуни дурцути турани ита лайдакІая». 5Симонни Илизи иб: «Арикар, абзур дуги дузули хьалли нушани селра хІебуцира; ХІуни хъарбирули гІергъи, нуни тур иргьис». 6Илдани тур игьуб. Дуцибти бялихъунала дахъдешли туранира далли гъяркавдулри. 7ЦархІил къаякъличибти юлдашуни кумекличи бакІахъес илди някъба гьакІбикІесбяхІиб. Илдани бакІили кІелра къаякъ дицІибхІели, илди шиннизи кайгІесдяхІиб. 8Ил чебаили, Симон Петр, ГІисала гьалав кьукьмусра викили, тиладиухъун: «Дила Арикар, тиладибирулра, ну бунагькар адам сайрану, набчивад ХІу арукьен!» 9-10Сай Симонра сунечил бархти юлдашуни – Заведейла уршби Якьубра ЯхІъяра балли, дикибти илцад дахъал бялихъуни чедаили, дебали уркІбухъун. Симоннизи ГІисани иб: «УрухмакІуд. Гьаннала гІергъи хІу адамти бурцан ветаруд». 11Илдани шарала дубла къаякъ дурасиб ва илар гьар секІалра дархьдатурли Арикарлис гІелабадли арбякьун.
Кьявгала изайзивсира кьаркьала буцибсира арабарни
12Гьачам ГІиса ца шагьарлизив левси замана, Иличи кьявгали лебил чарх кІапІбарибси ца адам гъамиуб. ГІиса чеибхІели, илала гьала вяхІудиикили, бусравикІескайиб: «Дила Арикар, эгер ХІед дигадлири ХІуни ну сагъварес виради». 13ГІисани някъ гьабатур ва иличи гачикили иб: «Дигулрану, умуи». Илмадан илала кьявга бетахъиб. 14ГІисани илизи биубсиличила чизилра хІебурахъес буриб ва иб: «ХІу сагъиъниличи адамти бирхаахъес багьандан кашишличи укьенну, хІу сагъварнилис, Муса идбаглира хъарбариливан, садакьа беда». 15Аммаки ГІисачила дурути хабурти челис че имцІадикІулри, Илала гъайличи лехІбизес ва излумазибадли умубиахъес Илини чус кумек барили дигути халкь хІункьрадли башулри. 16Сай ГІиса биалли, гьаман чилра агарси мер баргили, улгулри.
17Гьачам, ГІиса халкьлизи гІевугьухІели, Иличи лехІихъутала ургаб Галилеялара Иудеялара лерил шимазибад ва Ярусалимлизибад бакІибти фарисейтира Низамла гІялимтира лебри. ГІисазибси Аллагьли бедибси кьуват Илини зягІипти сагъбирнилизиб дакІубулхъусири. 18Ца-чумал адамли, някъби-кьяшми хІедузуси инсан ганзиличи кайхьили левхути ил хъули ухІнайсули, ГІисала гьала кайхьес къайгъилизибикиб. 19Чукурбикибти халкьла бахъдешли, илтяхІярличил ил ухІнасеси имкан хІебаргили, илдани хъалчлизиб тІярхъи бариб ва иладли ухІнасили, ганзиличивси чула зягІипкар хъа байла, ГІисала гьала кайхьиб. 20Сунечи илди адамтала бирхауди чебиули, ГІисани ил адамлизи иб: «ХІела бунагьуни хасаркадатурти сари». 21Низамла гІялимтира фарисейтира саби-бухІнаб пикрилизиахъили, бикІулри: «Чи сайсира Ит, Аллагь мучлахІейран? Бунагьуни хасардалтес ца Аллагьли ахІи, гІур чили вируси?» 22ГІисани, илдала пикруми дучІули, илдази жаваблис иб: «ХІушала уркІбази илдигъунти пикруми сен дашути? 23Бурая гьари, се эс гьамадлив: „ХІела бунагьуни хасаркадатурти сари“ яра „Айзину ваткайхьи“? 24Ванзаличир бунагьуни хасардалтес ари Инсаниятла Уршилизибра лебси биъни гьанна бусягІят хІушанира баладая». ГІур някъби-кьяшми хІедузуси адамлизи Илини иб: «Нуни хІези бурулра, касану хІела бурушра хІура, хІела хъайгІи арукьен». 25Лебтазилра чейахъули, ил харчизурли айзур ва сай кайхьунси бурушра касили, Аллагьлис дезаикІули, хъайгІи арякьун. 26Лебилра тамашабиубли, хІяккабизур. Илди Аллагьлис дезабикІули, уркІбухъи бикІутири: «ИшбархІи нушани бекІлил вирххІеэсигъуна секІал чебаира!»
Левий живарни
27ГІур ГІиса иладли арякьун. Илини хІекь бурчнав кайибси, сунес Левий бикІуси хІекь бурчан чеили, илизи иб: «Айзину, Наб гІелавад ваши!» 28Ил, гьар секІалра дархьдатурли, айзурли Илис гІергъи гьайиуб. 29ГІисала хІурматлис Левийли, адамтира жибарили, гІяхІси сяхІбат бариб. ГІяхІлала лугІилизиб бахъал хІекь бурчантира цархІилти адамтира лебри. 30Фарисейтира Низамла гІялимтира, чула кьабулагри дакІубирули, хъутурбикІули, ГІисала мутагІялимтази бикІулри: «Сен хІуша хІекь бурчантачилра цархІилти бунагькартачилра дукутира ва дужутира?» 31ГІисани илдази иб: «Тухтур сагътас ахІенну, зягІиптас сай гІягІниси. 32Ну иша вакІибси бунагькарти Аллагьличи чарбиахъес сайра, бирхаурти жибирес ахІенрану».
Дуббуцарличила
33ГІур илдани ГІисази иб: «ЯхІъяла мутагІялимти гьаман дуббурцар ва булган, фарисейтала мутагІялимтанира илкьяйдали биру, ХІела биалли – букра-букули, бужра-бужули саби!» 34ГІисани илдази иб: «ГьатІи гелешмеш чучил виалли, мекъличибти гІяхІли чили дуббуцахъес вирара? 35Аммаки илдазивад Ил кевкасибти бурхІнира ляркьян, хІера илхІели илди дубра кабурцу». 36ИлхІели илдази гІурра ца гьатІи буралара буриб: «Сагати палтарличибад чеббердили, дуркьа палтарличи чилилра декІа чехІебалта, сенкІун ил баралли сагати палтар заядирар, дуркьа палтарличира сагаси чІянкІила декІа балхІебиркур. 37Дуркьа тІагьнагІи сагати чягъирра кахІертІу, сенкІун сагати чягъирли тІагьнира гъяркавдахъу, чягъирра чяхІкадирар, тІагьнира заяли аркьян. 38Сагати чягъирра сагати тІагьнагІи кертІаб! 39ДахъхІидиубти чягъир держибсилис сагати чягъирра хІейгахъу. Ил викІар: „ДахъхІила гІяхІти сари“».
6
«Инсаниятла Урши – сут бархІилара хужаим сай»
1Гьачам бархІи ГІиса анкІила хъу байбяхъили аркьухІели, Илала мутагІялимтани дердили лугни, някъба суркдарили дукулри. 2Фарисейтани илдази иб: «Се саби хІушани бируси? Сут бархІи ил бирес асубируси ахІенгу!» 3ГІисани илдас жаваб бедиб: «ХІушани хІебелчІунрав гьатІи, Даудли сайра гушли сунела адамтира гушбиубхІели се барибал? 4Илини Аллагьла юртлизи ацІили, кашишуна ахІи, цархІил адамли деркес асухІебирусилизи халдирути кьуцІри, суненира деркун сунела адамтасра дедиб». 5ГІисани буруси даимбариб: « – сут бархІилара хужаим сай».
6ЦархІил сут бархІира ГІиса киласализи вякьун ва халкьлизи гІевугьули калун. Илав сунела балуй някъ берубси ца адамра леври. 7ГІисани ил сагъваралли, иличивли Ил гІяйиблаварес багьандан, Низамла гІялимтара фарисейтара Иличи дигІянали хІеруди бирулри. 8Амма ГІисани илдала кьас балулри ва берубси някъла вегІлизи иб: «Айзи, иша, бегІлара байла тІашизи». Ил айзур ва лебталалра гьала тІашизур. 9Илала гІергъи, ГІисани илдачи дугьайзурли, иб: «Нуни хІушази хьарбиулра: сут бархІи се барес асубирулира? ГІяхІдешу яра вайдешу? Жан дерцахънив яра илди харабдарнив?» 10Илди лебличилра хІерра чедиберхахъурли, Илини ил чулахълизи иб: «ХІела някъ гьабати, гьари». Илини някъ чебаахъибхІели, ил цархІил някъван сагъсили уббухъун. 11ГІисала къаршикарти, лебгІеб дебали гІясибиубли, ГІисачил се баралли гІяхІсил чула саби-ургаб пикрилизиахъиб.
ВецІну кІира вакил чеббикІни
12Ца бархІи ГІиса балга барес дубурличи ацІиб, абзур дуги Аллагьлис улгули, илаб беркІиб. 13ГІур шаладикибхІели, Илини Сунела мутагІялимти тІалаббарили, илдазибад вецІну кІира чеббикІили, вакилти бариб. 14Илди сабри: сунес Петр ибси чеура бедибси Симонра, илала узи Андрейра, Якьубра, ЯхІъяра, Филиппра, Варфоломейра, 15Матфейра, Фомара, Алфейла урши Якьубра, Вайерх ибси чеула вегІ Симонра, 16Якьубла урши Ягьудара, гІур ГІисас хаиндеш дарибси Ягьуда Искариотра.
17Вакилтачил вархли дубурличивад увяхІухъи, ГІиса диркьаличив тІашизур. Илаб Сунела мутагІялимтала ва лебил Иудеялизибадра, Ярусалимлизибадра, Тирла ва Сидонна дубаначирти шагьуртазибадра бакІибти бахъал адамти лебри. 18Илди ГІисала гъайличи лехІахъес ва Илизи саби излумазибад сагъбарахъес бакІилри. Жиндрала изай буцибтира илаб сагъбирутири. 19Илабти лебталалра къайгъи ГІисачи гачбикес сабри, сенкІун Илизиб лебилра сагъбируси цІакь гьанарулри.
Илини илди руркъули сай: чи сая «талихІчевси»?!
20МутагІялимтачи хІулбира ахьдуцили, ГІиса гъайикІесвяхІиб: «ТалихІчертирая хІуша, мискинти! СенкІун хІушала саби. 21ТалихІчертирая хІуша, гьанна гушти! ХІуша Аллагьли лукъахъурая. ИрхІилиртирая хІуша, гьанна дисути! ХІуша дукаркІудая. 22ТалихІчертирая хІуша, адамти хІушачи гьимикарли биалли ва хІуша гьадирхъули, далтІули диадалли, Инсаниятла Урши багьандан хІушала уличи агруми чедирхьули диалли. 23Илгъуна бархІи хІуша шадли диреная ва разили тІяхІдикІеная! Зубрачиб ХІушачи лебгІеб халаси шабагъат хІерли бирар! Илди адамтала дудешхъаланира идбагунас тяп илгъуна сабри бируси. 24Амма хІушаб, давлачерти, балагь-кьадар дирар! ХІушани лигІмат гьалабал чебаирая. 25ХІушаб балагь-кьадар дирар, гьанна делкъунти! ХІушачи гашира чевкъар. Балагь-кьадар дирар хІушаб, гьанна дукаркІутас! ХІуша кьудкьули агьидикІули дисудая. 26Лебилра адамти хІушачила гапбикІули биалли, хІушабра балагь-кьадарра дирар: илди адамтала дудешхъаланира къалпти идбагуни тяп илкьяйдали гапбирутири.
27Амма хІушази, Набчи лехІихъутази, Нуни бурулра: хІушала душмантачи дигичерли диреная, хІушачи гьимикартас гІяхІси биреная, 28хІушачи лягІнатбикІутас талихІ булгеная, хІуша далтІутас дулгеная. 29ХІела ца ляжилизи бяхъибсилис, итил ляжира кабуца. ХІела чела палтар кебисусилис хІева арбухахъесра диргаламалхъад. 30ХІези тиладиухъунсира гІелавяхІ чармайрид, беда, ва, хІела кебкайсули виалра, гІелабяхІ чарбара майкІуд. 31ХІед цархІилтани барили дигуси секІал, хІуни илдас бирен. 32ХІечи дигичевсиличи, иличи хІура дигичевли виадли, илизиб хІу гапвареси се леба? СенкІун бунагькартасра чучи дигичебтицун дигахъу. 33ХІушаб кумекбирутасцун хІушанира кумекбирули диадалли, илис хІушаб сегъуна баркалла биэса? СенкІун ил бунагькартанира биру. 34Эгер хІуни чеблалис арц, илди чардирниличи умут лебсилисцун дедлугули виадли, илизиб хІу гапвареси се леба? Чебла чарбирни балухІели сари бунагькартанира арц чеблалис лугути. 35ХІушани илкьяйдали мабиридая! ХІушала душмантачи дигичерли диреная, илдас кумекбиреная ва чеблалисра лугеная, ил чебихъниличи хьулра майкІудая. ИлхІели хІушаб халаси шабагъат кьадарбирар: хІуша ЧевяхІсила уршбили дирудая, сенкІун ИкІ гІяхІбаркь хІебалантачира гІясикартачира валли ряхІмукар сай. 36ХІушала ряхІмукар Дудешван хІушара ряхІмучертили диирая.
37Чилра судлизи марцид, хІура хІерцури. Чичилра гІяйибти чехІерхьадли – хІечира чехІерхьу. Чевурхен, хІечибадра чебкабурхар. 38Лугеная – хІушабра луга, чебчебли бицІили луга: хъячІкабарили, чІяхІ-чІяхІли калкьа. ХІуни сегъуна умцлали умцадра, илгъуна умцлаличил хІедра умцу». 39ГІисани илдас ишгъуна буралара буриб: «Сукъурли сукъур гьавуцили викес вирару? Илди кІелра курла бухІна кахІебиркуру, гьатІи? 40МутагІялим сунела мугІяллимличив чевли виэс хІейрар, белчІуди таманбарибси мугІяллимгъуна ветарар. 41Сен хІуни хІела узила хІуйзибси пис чебиули, хІела хІуйзибси зехни чехІебиусири? 42ХІуни хІела хІуйзибси зехни чехІебиули виадли, хІела узизи: „Гьари, узи, хІела хІуйзибси пис дурайсисну“ – или, викІес хІу секьяйда вирусири? КІибяхІян сайри хІу! ХІуни гьаланачи хІела хІуйзибадли зехни дураса, хІела узила хІуйзибад пис секьяйда дурайсусил гІур чебиидну.
43ГІяхІси галгаличир вайти цІедеш хІедашар, вайси галгали гІяхІти цІедеш хІелуга. 44Гьарилра галгала хІял иличирти цІедешличибли саби балуси. Я занзиличирад инжир, я муръухьличирад тІутІи хІедурчу. 45ГІяхІси адамли сунела уркІила духІнарти гІяхІдешлумала хазнализибад гІяхІси дурайсу. Вайси адамли сунела уркІила вайдешла хазнализибад вайси дурайсу. Адамла уркІилар лерти саргу мухІлиларадра дурадиркути.
46Набчи: „Арикар, Арикар!“ – или, дугьадилзули, Нуни бурибси хІушани сен хІебирутирая? 47Набчи вашуси, Дила гъайличи лехІихъуси ва сунези бурибси бируси гьарил адам чичил мешууцес вирарал Нуни хІушази буришав? 48Ил мешуси сай юрт барес кьасбарили, мурхьси хьулчира абитІи, ил къаркъаличибси хьулчиличиб белшунси адамличи. Шин дахъдаили хІеркІ юртличи чедиберхурхІелира ил юрт, гІяхІси хьулчиличиб белшунси биъни багьандан, шикьалра хІебухъун. 49Амма сай Дила гъайличи лехІихъули, сунези бурибси хІебируси мешууцес асубирар хьулчи ахІебитІи юрт тІашбатурси адамличи. Шин чедидухъунхІели, юрт илмадан гъятІкабиуб. Илала мерлар урцІницун сарри калунти».
7
Даршла бекІла къараваш араварни
1Халкьлизи Сунени дурес пикридарибти гьар секІалра дурили, ГІиса Капернаумлизи чарухъун. 2Даршла бекІла левли сай сунес дебали ахІерси, бебкІала урехилизивси къараваш. 3ГІисачила хабар бакьили, ил хІуребала бекІли Иличи бархьиб – вакІили, сунела къараваш верцахъни тиладибарахъес. 4ГІисачи бакІили, илди халаси къайгъиличил тиладибухъун: «Ит даршла бекІ ХІуни сунес кумекбаресра лайикьси адам сай, 5итис нушала халкьра дигахъу, итини сабри нушаб киласара барахъибси». 6ГІиса илдачил варх арякьун. Ил сунела юртличи гъамиубхІели, даршла бекІли сунела юлдашуни ГІисас гьунибаахъес бархьили, Илизи бурахъиб: «Я Арикар! Къияйзимаркуд, ХІу дила юртлизи ацІили, ХІуни дила хІурматбарес ну лайикьлира хІергус. 7ХІера, илбагьандан ну ХІед гьуниваэс хІекІира – дила пикрили, нуни илгъуна баресра лайикьли ахІенри. Амма ХІуни ца гъайадри – дила къараваш сагъкайри. 8Нура цархІилла арилиувси адам сайра, амма дила арилиубти бургъантира леб. Илдазивад цализи „Укьен“ – или, бурасли, ил аркьян, цархІиллизи „Иша ваши“ – или, бурасли, лявкьян. Къаравашлизира „Ит секІал бара“ – или, хъарбарасли, илинира бирули сай». 9Илди гъай дакьили, ГІиса тамашакайуб ва Сунес гІелабадли лябкьути халкьличи дугьайзурли, иб: «Нуни хІушази бурулра: Набчи ишабсигъуна бирхауди Израиллизибра чехІебаира». 10ГІисачи бархьибти чарбиубхІели, къараваш сагъкайубли варгиб.
Наинлизирси гамъала урши мицІирварни
11Камси заманала гІергъи ГІиса Наин бикІуси шагьарлизи арякьун. Иличил барх сунела мутагІялимтира бахъал халкьра лебри. 12ГІиса шагьарла къапуличи гъамируси замана, илаб бебкІара сабра лябкьути къаршибикиб. Ил гамъаси нешла цайли-ца урши сайри. Нешлис гІелабад шагьарлизибад лябкьути бахъал халкьра лебри. 13Ил чераили, язихъризурли, иличи дугьайзурли, ГІисани иб: «Рисмарисуд». 14ГІур гъамиубли, ГІиса ганзиличи гачикиб. БебкІа хъуцІрумачиб архути тІашбизур. ГІисани иб: «Жагьил адам, хІези викІусира, айзи!» 15ВебкІибси ахъиубли кайиб, гъайикІесвяхІиб. ГІисани ил гІелавяхІ чарварили, сунела нешличи вархьиб. 16Лебилра уркІбухъун ва Аллагьлис дезабикІесбяхІиб: «ЧевяхІси идбаг нушала ургав вагьариуб. Аллагь Сунела халкьлис кумекли виэс вакІиб». 17ГІисачила ил хабар лебилра Иудеялизира алавчарти мераначира тІинтІбиуб.
Шизиб бизахъан ЯхІъяс ГІисала жаваб
18Сунела мутагІялимтани лерилра илди анцІбукьлумачила ЯхІъязи буриб. 19ЯхІъяни кІел мутагІялим сунечи тІалаббарили, илди Арикарлизи «ВакІес гІягІниси Баягъи ХІу сайрив, яра нуша цархІил вакІахъес хІердикІес гІягІнилив?» – или, хьарбаахъес бархьиб. 20ГІисачи бакІили, илдани иб: «Нуша ЯхІъяни дархьибтира ХІези хьарбаахъес: „ВакІес гІягІниси Баягъи ХІурив, яра нуша цархІил вакІахъес хІердикІес гІягІнилив?“» 21Ил замана сабри ГІисани бахъал халкь излумазибадра, гІядабти зугІлумазибадра, гІясикар жиндразибадра сагъбарибти ва бахълис хІулбала шала чарбарибси. 22Илдас жаваблис ГІисани иб: «Дукьеная, хІушани чедаибтачилара дакьибтачилара ЯхІъязи бурая: „Сукъурти гІурра чебианкабиублири, гІяргаби аракабиублири, кьявгала изайзибти умукабиублири, гІянцІаби бикьанкабиублири, бебкІибти мицІиркабиублири, мискинтачи ГІяхІ хабарра биулри. 23Набчи васвасхІейубси ирхІиливси сай“ – или». 24ЯхІъяни бархьибти арбякьунхІели, ГІиса халкьлизи ЯхІъячила гъайикІесвяхІиб: «ЧІянкІ авлахъличи хІуша селичи хІердикІес дякьунрая, дягІли лавшарбируси чІигІяличив? 25Гьу, чІянкІ авлахъличи селичи дякьунрая? Гьайбатти палтарла вегІ адам чейэхІе или гьанбикибу? Амма жагати палтарра челгьули, эркиндешлизиб хІербирути, – илди кІялгІяла тавхунтазибгу бирути. 26ХІушаб чи чейэхІе или гьанбикиба? Идбагу? Идбаг хІушани чеира, хІушази бурулра, ЯхІъя идбагличивра чевяхІси сай. 27Дурхъаси жузлизиб сунечила ишкьяйда белкІунси: „ХІера, Нуни ХІечив гьалав Дила урхьулра, илини ХІед гьалаб гьунира хІядурбируси“. 28Нуни хІушази бурулра, адамтала кьамлизив цалра ЯхІъячив чевяхІсилизи халареси агара. Аммаки дунъяличив виштІасира иличив чевяхІси сай». 29ЯхІъяни дурути дакьибти лебил халкьли, хІекь бурчантанира балли, ЯхІъязи саби базахъили, Аллагьла баркьудлуми дархьти диъни марбариб. 30Амма фарисейтанира Низамла гІялимтанира Аллагьли хъарбарибси чехІесили, ЯхІъязи саби базахъес кьабулхІебикиб.
31ИлхІели ГІисани хьарбаиб: «Нушала заманала адамти Нуни чичил цугбуциша? Илди чичи мешулив? 32Илди мешути саби майдайчи кабиибти ва цабехІлизи-цабехІ ишкьяйда вявбикІути дурхІначи: „Нушани сяхІбатла макьам бяхъилихьалли, хІушани делхъ хІедарра, нушани марайси макьам бяхъилихьалли, хІуша дисихІедиирая“. 33ЯхІъя вакІиб, ил я кьацІли хІевкун, я чягъирли хІевжиб, амма хІуша илис „Илизиб жинд леб!“ – или дикІулрая. 34 вакІиб. Ил укра укун, ужра ужиб – хІуша биалли дикІулрая: „ХІердикІеная, хІекь бурчантала ва бунагькартала вархкья, канихъус ва держла тІагьа – Ит сай!“ 35Амма Аллагьла пасихІдеш лебилра илала дурхІнани марбирули саби».
Хьунул адамли бизили тІембикІуси гІявадешли ГІисала кьяшми дакиб
36Ца пулан фарисейли ГІиса сунечил вархли кьацІли укахъес живариб. Ил фарисейла хъайгІи ацІили, кьумурла мякьла кайиб. 37Ил замана шагьарлизир хІеррируси, бунагькар сарливан ралуси ца хьунул адам, ГІиса ил фарисейличив хІерейс укес вакІили левни багьурли, тІемла гІявадешличилси хъабара хили, ила ракІиб. 38ГІеларадли гъамриубли, рисули каризурхІели, ГІисала кьяшмачи каркути сунела нургъбира чурмачил душкили, байра рикІули, гІур гІявадешра чертІили, Илала кьяшми суркдиресряхІиб. 39Ил чебаили, ГІиса сунечи живарибси фарисейлис гьанбикиб: «Нагагь Ит идбаг виалри, сунечи гачриркуси бунагькар адам риънира бали». 40Амма ГІисани илизи иб: «Симон, Наб хІези бурес дигуси леб». Ил викІар: «Бура, дила МугІяллим».
ХІялалдатурти чеблумачила бурала
41ГІисани иб: «Ца адамла лебли саби чеблалиубти кІел адам. Цаличибси чебла шударш динарла, цархІилличибси биалли – шуцІали динарла сабри. 42Чеблуми ахъес хІебирухІели, илини илдала чеблуми хІялалдатур. Бура, гьари, илдазивад чидилла диги иличи имцІали бирара?» 43Симонни жаваб бедиб: «Дила пикрили, сунес дахъал арц хІялалдатурсила имцІали бирар». ГІисани илизи иб: «ХІуни бархьли белгибарири». 44Хьунул адамличи ласяхъили, Илини Симоннизи иб: «ХІуни иш хьунул адам чериулрив? Ну хІела хъули вакІира, хІуни наб кьяшми дирцахъес шин хІегири. Ишини биалли, сунела нургъбачил Дила кьяшми дирциб ва сунела чурма суркдариб. 45ХІу набчи байхІейкунри, иш биалли, Ну иша ацІибхІейчирад рехІрихьили, гьаннара Дила кьяшмачи байрикІули лерал. 46ХІуни Дила бекІ гІявадешли хІебакири, ишини биалли тІемла гІявадешличил Дила кьяшми булан дакиб. 47Сен барибсил Нуни хІези бурис: ишала дахъал бунагьуни хасаркадатурти сари, илбагьандан ишала дигира цІакьти сари. Сунела бунагьуни камли хасардатурсила цархІилтачи дигира камли дирар». 48ГІисани ил хьунул адамлизи иб: «ХІела бунагьуни хасаркадатурти сари». 49ГІурилти гІяхІли чузи саби бикІутири: «Чи сайсира Иш бунагьунира далли хасардалтуси?» 50Амма ГІисани хьунул адамлизи иб: «Аллагьличи хІела рирхнили сарри хІу рерцахъибси. Аррукьен паргъатли».
8
ГІисани шагьуртикад гІяхІ хабар тІинтІбирули сай
1Илала гІергъи камси замана арбякьунхІели, ГІиса дунъяличила бурули, шагьуртазира шимазира чедиверхур. Сунела вецІну кІира вакилра 2вайти жиндразибадра излумазибадра сагъбарибти ца-чумал хьунул адамра Иличил бархли лебри. Илдала лугІилизиб лебри: сунезирад ГІисани верхІел жинд дураибси ва сунес Магдалина бихьибси Марияра, 3Гьирадла халалгъуна буюрчили сайси Хузла хьунул ИгІяйнара, Сусаннара ва бахъал цархІилтира. Илдани чула лебдешлизибад ГІисара мутагІялимтира хІяжатти гьар секІайчил гІеббурцулри.
Хъубзарличила ва гьеличила бурала
4Иличи декІар-декІарти шагьуртазибадли халкь башутири. Цагьачам, бахъал халкь цалабикибхІели, ГІисани илдас ца бурала буриб: 5«Гье дегІес хъубзар дуравхъун. Илини делгІухІели цацадехІти гье гьунила дубла кадикиб. Илдазирад цацадехІти ганзкадариб, цархІилти биалли, дакІили арцанта дергун. 6ЦархІилти гье – къаркъубарси ванзаличи кадикиб, чедакІиб, амма шин агни багьандан чедакІибти деръуб. 7ЦархІилти занзубала урга кадикили, эркинни дерхъибти занзубани илди гІянддакІиб. 8ЦархІилти биалли, тухъси ванзаличи кадикили, чедакІиб ва дегІунти гьеличиб даршнали имцІаси сабухъ гиб». Илди гъайра дурили, ГІисани иб: «Бакьес лихІби лерсини бакьаб!»
9МутагІялимтани Илизи буралала мягІна сегъуна саби или хьарбиэскабииб. 10Илини иб: «Аллагьла -зегъала дунъяла анцІбукьуни дагьахъес хІушаб имкан гибси саби. ЦархІилтас буралабазир кавлан, илбагьандан илдани хІербикІули чехІебиу, лехІихъули хІебикьу. 11Ил буралала мягІна ишгъуна саби: гье – илди Аллагьла гъай сари; 12Гьунила дубла кадикибти ибси – илди гъайла бакьибти адамти саби; амма илбис бакІили, бакьибси гъай илдала уркІбазибад бигІи арбухибти адамти саби, илди бирххІеахъесра, хІеберцахъесра багьандан. 13Къаркъубар ванзаличи кадикибти ибси – бакьибси гъай чули разидешличил кьабулбирути, амма чІумаси кабизалачебдеш агарти адамти саби, ил багьандан цакамси манзиллис илди динничи бирхарар, амма къияндеш чучи чебуркъибихІиб илдани гьандуцес хІебирар ибси саби. 14Занзбази кадикибти гье ибси – илди чузи бурибси гъай бакьибти адамти саби; амма илдала гІямру аркьули сари, чула къайгъназира, арцлизира, гІямрула лазатуназира ахъили – илдала лугнира дикьхІедикьурли кавлули сари ибси саби. 15Тухъси ванзаличи кадикибти ибси – бакьибси гъай чула хІялалси, умуси уркІилизиб бихІути, кабизалачебдешличибли чула сабухъ бурчути адамти саби ибси саби.
«ХІуша цархІилличи севан лехІдилзулраял пикридухъеная»
16Алкахъунси шямличи чилилра вакъ чекахІебирхьу яра тахла уди кахІебирхьу, абицІутани шала чебиэсли, сунела мерличи кабирхьу. 17ЯкьинхІебиубли калеси дигІянасира лебси ахІен, ашкархІебиубли, чеди дакІухІебухъеси секІалра лебси ахІен. 18Гьари, хІуша цархІилличи севан лехІдилзулраял пикридухъеная. Сунела лебсилис гьатІира луга, сунела агарсилизибад биалли, лебгу или гьанбиркусира балли кебкайсу».
19Гьачам ГІисачи нешра узбира бакІиб, амма чукурбикибти халкьла бахъдешли, Иличи гъамбиэс хІебиуб. 20Илизи багьахъур: «ХІу чеэс дигули, ХІела нешра узбира кьакьалаб тІашли теб». 21ГІисани илдази иб: «Дила нешра узбира – Аллагьла гъайличи лехІихъанти ва ил бузахъути адамти саби».
Урхьначиб бурям тІашаъни
22Гьачам ГІиса Сунела мутагІялимтачил варх къаякъличи айиб ва илдази иб: «Даширая шарала итил дубличи детахъдулхъехІену». Илди гьайбиуб. 23Къаякъ батбихьибхІели, ГІиса ускаун. Хапли шараличиб бурям бехІбихьиб ва къаякъ шинни бирцІесбяхІили, илди урехилизи бушиб. 24МутагІялимтани гъамбиубли ГІиса чеваргъахъиб ва иб: «Арикар! Арикар! Нуша улхулирагу!» Илини, чеваргъили, дягІра рамчанира тІашдизахъур. Илди ряхІятдиуб ва лехІдеш чебихьун. 25ГІисани мутагІялимтази иб: «ХІушала дирхни чинаба?» Илди уркІбухъи ва тамашакабиубли, цализи-ца бикІулри: «Сунени буюрикІули, дягІра шинра далли мутІигІдируси, иш чи саяра?»
Жиндралаиубсилизирад жиндри гьадяхъни
26Илди Галилеяличи бяхІчили кабизурси Герасинлантала ванзаличи хьурабиуб. 27ГІиса шарала дубличи дуравхъунхІели, Илис шагьарлизивадси сунези жиндри хьурадиубси адам къаршиикиб. Ил гьалавал палтар агарли вашулри ва хъайгІив ахІи хІябрала хъулразив хІерирулри. 28-29Ил илдани инжитирули вахъхІи сайри. Някъбира кьяшмира рахажуначил дуцахъили вилгьули хьалли, жиндрани гьалакварибхІели, рахажунира къябкаили, ил вебшили чилра агарихІи арашусири. ГІисани жиндрази ил адамлизирад дурадухъахъес буюрбариб. ГІиса чеили, вявра или, Илала гьалав кьукьмусикиб ва ахъси тІамаличил иб: «ГІиса, ЧевяхІси Аллагьла Урши, набзибад хІед се саби гІягІниси? ХІези нуни тиладибирулра инжитхІерахъес!» 30ГІисани илизи хьарбаиб: «ХІед чи бикІара?» Илини жаваб бедиб: «ХІуреба». СенкІунал адамлизи дахъал жиндри хьурадиублири. 31ГІисази жиндри тиладидухъун: «Нушази лутІи агарси хандакьлизи дукьеная майкІудгу» – или.
Цурмала хІенкь
32Илаб, дубурличиб, гІяйкабикІули цурмала халаси хІенкь лебри. Жиндрани ГІисази ихди цурмази хьурадиахъес пурбанбарагу – или, тиладибариб. Илини ихтияр бедиб. 33Адамлизирад дурадухъи жиндри цурмази духІнадерхур, амма лебил хІенкь шарала ахъси дубличибад шиннизи тІяхІкабухъун ва алхун. 34Бетаурси анцІбукь чебаили, цурмала хІенкьулабани шагьарлизиб ва алавчарти мераначиб халкьлизи буриб. 35Биубси чебаэс халкь чукурбиркесбяхІиб. ГІисачи бакІибхІели, палтарра чекагьурли Илала гьала кайибси, духули гъайикІуси адам чеили, илди урухбиуб. 36Илизирад жиндри дурайули чебаибтани ГІисани ил секьяйда сагъварибал илдази бурутири. 37Герасинна мерличибти лебилра халкь бахъ дебали урухбиубли, ГІисази тиладибухъун, чула мер-муса дархьдатурли арукьяхъес. Ил къаякъличи ацІиб ва чарухъун. 38Сунезирад ГІисани жиндри дураибси адам Илизи сайра вархли арукахъес тиладиухъун. Амма ГІисани ил гІелавяхІ чарвариб, или: 39«ХІела хъайгІи чариину, Аллагьли хІед барибсиличила халкьлизи бура». Ил адам чариуб ва сунес ГІисани барибси чебяхІси гІяхІличила лебилра шагьарлантази бурескайиб.
Яирла рурси мицІиррарни ва някъ гъамбарили хьунул адам сагъриахъни
40ГІиса Галилеялизи чариубхІели, Иличил гьунибаэс бахъал халкь бакІиб, сенкІун лебилра Иличи хІерлири. 41Тяп ил замана Иличи киласала бекІ сайси, сунес Яир бикІуси адам вакІиб ва, Илала гьалав кьукьмусра икили, Илизи сунела хъайгІи ацІахъес тиладиухъун, 42сенкІун илала, вецІну кІира дуслацад гІямрула, цайли-ца лерси рурси рубкІулри. ГІиса иличил ватихьиб; бахъал халкьли Ил алавкавцили гъяжвариб. 43Ца хьунул адам вецІну кІира дус хІи дашнила изай руцилри. Илини сунела лебилра лебдеш тухтуртас харжбарили хьалли, ил чилилра сагърарес хІебиуб. 44ГІеларадли гъамриубли, ил ГІисала пяляшла дубличи гачрикиб. Илмадан илала хІи тІашдизур. 45ГІисани хьарбаиб: «Набчи чи гачикиба?» Амма лебилра гачхІедикира или хъяма биркьулри. ИлхІели Петрли иб: «Арикар, ХІукІун чукурбикибти халкьли алавкавцили гъяжварилри». 46Амма ГІисани гІурра иб: «Юх, Набчи чирил гачикиб. СенкІун Набзибад цІакь дурабухънира балли гьанаур». 47ИлхІели, дигІянрикили калес имканхІебикІни багьурли, гьала дурарухъи ва кьукьмусра рикили, хьунул адамли се сабабли Иличи гачрикибал ва секьяйда илмадан сари сагъриубал лебилра халкьла гьалаб буриб. 48ГІисани илизи иб: «ХІу, Дила рурси, хІела рирхнили саррину сагъриахъубси, паргъатли аррукьен».
49ГІисани илди гъай дурили бекІхІейубли левалли, киласала бекІла юртлавад вакІибси ца адамли иб: «ХІела рурси ребкІиб. Гьанна МугІяллимлис бекІмахмалхъад». 50Илди гъай дакьили, ГІисани илизи иб: «УрухмакІуд. ЧІянкІли вирхен, рурси сагъкарирар». 51Юртла ухІна айцІухІели, Илини, Петрра, ЯхІъяра, Якьубра, рурсила неш-дудешра ахІенти, сунечил бакІахъес хІебатур. 52Юртлабти лебилра ребкІибсила чебкад бисулри, агьибикІулри. ГІисани илдази иб: «Дисмадисудая, рурси ребкІили ахІенну, русаи сари». 53Рурси ребкІни балули, Иличи лебилра дукарбяхІиб. 54Амма ГІисани, илала някъра буцили, тІамадариб: «Рурси, аризи!» 55Ил мицІиркариуб ва харчризурли аризур. ГІисани бегІтази рурси кьацІли рахахъес буриб. 56Рурсила бегІти тамашакабиуб. ГІисани илдази бетаурсиличила чизилра хІебурахъес хъарбариб.
9
ВягІза бирахъес ва адамти сагъбирахъес вецІну кІира бархьни
1ГІисани вецІну кІиралра тІалаббарили, адамтазирад лерилра жиндри дурайахъес ва излумазибад илди сагъбирахъес ари-цІакь дедиб. 2Илини илди дунъяличила халкьлизи бурахъесра, излумазибад адамти сагъбирахъесра бархьиб. 3Илдази иб: «АрхІяли дурадулхъухІели селра камайсидая: я тІерхьа, я тавра, я кьацІ, я арц, я дарс чегьес кІидехІэсти палтар. 4Чидил юртлизи адацІадалра, ардукьеси замана сабаайчи илар каленая. 5Нагагьла чинар-биалра хІуша хьурахІедарадалли, ил шагьарлизирад аркьухІели, хІушани чучи се хІерлил багьахъес багьандан, хІушала кьяшмачи илар чеакунти хясара далли пяхІдарая». 6МутагІялимти арбякьун ва, гьар мерлаб ГІяхІ хабарра бурули, зягІиптира сагъбирули, шимазибад чедиберхур.
ГІиса улгнили Гьирад вачаирхахъули сай
7Лерилра илди секІайчила бакьили, мер- халал бекІ Гьирад вачавархиб, сенкІун цацабехІти бикІулри: «ЯхІъя мицІиркайубли сай», 8цархІилти биалли, «ЯхІъя вакІили сай», хІябэстира – «Гьалабла жявси заманала идбагуназивад чидил-саял ца идбаг мицІириубли сай». 9Амма Гьирадли иб: «Нуни ЯхІъяла бекІ чеббяхъяхъирагу, чи сайсира сунечила набзи ил хабар бакьахъибси?» Илис ГІиса чеэс дигулиахъиб.
Шел азир кьацІли бахни
10ЧарбиубхІели, вакилтани бякьунихІир лерилра чули дарибтачила ГІисази буриб. Ил, сунечил бархли илдира арбукили, Сай мутагІялимтачил илав цайухъесиэси, Вифсаида бикІуси шагьарличи гъамихІибси адамти агарси мерличи арякьун. 11Амма иличила багьурли, бахъал халкь Илис гІелабад арбякьун. Илини илди разили кьабулбариб ва илдази Аллагьла -зегъала дунъяличила хабуртира дурули, зягІипкардеш лерти сагъбирули, калун. 12БархІехъла замана гъамбиубхІели, вецІну кІира вакил Иличи дугьабизур: «Ишди халкь чус хьурабиэси мерра, сегъуна-биалра беркалара баргахъес алавчарти шимази бархьагу, сенкІун иш адам хІерхІейруси мер сабину». 13ГІисани илдази иб: «ХІушани бахеная». Илдани иб: «Нушала лерал-лерти шел кьацІра, кІел бялихъра сарну, хІебиалли, ардякьи лебил халкьлис даэстицад берклуми асалли ахІенси?» 14Илаб шел азирцад адам лебри. ГІисани Сунела мутагІялимтази иб: «ХІушани илди гьар кьукьялизиб шуцІали адам биэсли бутІили кабатирая». 15Ил викІуси барили, лебилра кабиахъиб. 16ГІур касили шел кьацІра кІел бялихъра, ГІисани, закибяхІ хІеръили, баркатладарнила балгара белчІи, бутІнаддариб ва илабти адамтас дутІахъес Сунела мутагІялимтази дедиб. 17Лебилра букули белкъун; калунти бутІнани вецІну кІира чІап дицІахъиб.
Петрли ГІиса МасихІ сайливан кьабулбирули сай
18Цагьачам, ГІисани, сайцун кайили балга бируйхІиб, чебакІибти Сунела мутагІялимтази хьарбаиб: «Чи сай бикІули Наб адамти?» 19Илдани жаваб бедиб: «ЦабехІ ХІу – Шизиб бизахъан ЯхІъя сай, цархІилти – Илияс идбаг сай, цацабехІти биалли, ит вебкІибихІивад айзурси, жяв заманала идбагуназивад ца сай бикІули саби». 20Илини хьарбаиб: «ХІушала пикрили, Ну чи сайра?» Петрли жаваб бедиб: «ХІу – Аллагьла сайри».
ГІисани Сунела ажайчила гьалахили бурни
21Амма ГІисани, чизилра хІебурахъес чІумали хъарбарили, 22илизи иб: «Инсаниятла Уршиличи дахъал къиянти чевкъар. Киласала хала тямадабани, хала кашишунани, Низамла гІялимтани Ил бекІлилра мучлахІейру ва каршу. Амма хІябэсил бархІи Ил мицІирирар».
ГІямру сен-сен детахъахъес ва мяхІкамдарес вирарал
23ГІур ГІисани, лебтачилра дугьайзурли, иб: «Сунени сунела жан кадихьили, Набчил варх вакІес дигуси левиалли, ил Наб гІелавад вакІаб ва гьарилли сунечи чебуркъибси дехра бихаб – сай наб гІелавад вашес кьасбарибхІели. 24Сунела гІямру дерцахъес дигусини илди детихъахъу. Амма Ну багьандан сунела жайзивад ухъунсини биалли, илди уцахъу. 25Лебил дунъя сунела бетааллира, адамлис се гІяхІдеша, эгер сунени сай заявиралли яра каршалли? 26Набзивадра Дила девлизивадра чи уруз-гІелумиаллира, Сунела, Дудешла ва Аллагьла дурхъати малаикунала чебяхІдешла рурхІнилизив вакІибхІели, илизивад Инсаниятла Уршира уруз-гІелумирар. 27ХІекьдеш бурулра, Ишаб тІаштазибад цацабехІли бебкІала хІял багьес гьалабал Аллагьла Низамла-зегъала дунъя чебиу».
28Илди дурибхІейчирад гехІел бархІи ардякьунхІели, Сунечил бархли арбукили Петрра, ЯхІъяра, Якьубра сайра, ГІиса балга барес дубурличи арякьун. 29УлгухІели, Илала дяхІла сипат хапли барсбиуб, палтарра дяхІиван цІубли лямцІдикІесдяхІиб. 30-31Иличил кІел адам ихтилатбикІулри. Илди зубрала пархли-рявли шалабарибти ва Ярусалимлизиб ГІисас кьадарбирусиличила гъайбикІути Мусара Илиясра сабри. 32Петрра илала бархкьябира цІакьли бусулри. ЧебаргъибхІели ГІисала асилдешла шалара, Илала мякьлаб тІашти кІел адамра чебаиб. 33Илди ГІисачибад арбукьес балбизурхІели, Илизи Петрли иб: «Арикар, нушаб ишаб лебгІеб гІяхІил саби! Дашираягу, ишар хІябал чятир дирехІе, ца ХІед, ца Мусас, ца Илияслис». Петрли сай сейкІулилра балули ахІенри. 34Илини ил бурухІели, багьарбиубли гъагулли, илди сунела дяхІцІили кІапІбариб. Саби хапли гъагуллиуб багьарбиубти мутагІялимти уркІбухъун. 35Илдани гъагуллизибад тІама бакьиб: «Ил сай Дила черикІла Урши. Иличи лехІдилзеная!» 36Ил тІама хІебикьанбиубмад, илдани сайцун ГІиса чеиб. ИлхІели чули чедаибтачила мутагІялимтани чизилра хІебуриб.
Жиндралаиубси дурхІя сагъварни
37ГІергъила бархІи, саби дубурличибад чарбирухІели, ГІисас бахъал халкь гьунибаиб. 38-40Илдазивад ца адамли вявбяхъиб: «МугІяллим! Нуни ХІези дила левси цайли-ца уршиличи хІеръахъес дебали тиладибирулра. Жиндри дяхІили, урши чІярикІесирхІяхъу, туми дуцили левил дянгкалзахъу, хьулухьма тІутІуикІахъу ва вахъхІи вархьхІелтули, гІязабуркІу. Нуни ХІела мутагІялимтазира уршилизирад жиндри дураахъес тиладибаррагу, илданира селра барес хІебиуб». 41Илис жаваблис ГІисани иб: «Агь, ишди адамтала кабизалаагриличи ва бирхаудиагриличи хІеръаягу! Ну сецадхІи хІушачил варх виэс ва хІушани дирутачи Нуни гІурра сецадхІи сабурбарес вирусира? Гьари, хІела урши иша ка!» 42Лявкьули левли урши жиндли, хІялбакІахъили, ванзаличи кайкахъиб. ГІисани жиндри дугІаиб ва сагъварили урши сунела дудешлизи ведиб. 43Аллагьла ахъриличи лебил тамашабиуб. Сунени дирутачи тамашабирни чебаили, ГІисани мутагІялимтази иб: 44«ХІушала лихІба бакьаб ва хъумра мартаб: адамтала някъбази ведлуга». 45Илди гъайла мягІна илдани хІергъиб. Илди дигІянаси мягІна лебти гъай сарри, илбагьандан илдани ил багьесра хІебири. Амма Илизи чузи бурибсила мягІна се сабил хьарбаэсра илди урухкІулри.
46Илаб саби мутагІялимтазивад чидил халасил белгибирули жал бетаур. 47ГІисани, илдала уркІбазибси пикри багьурли, ахъуцили виштІаси дурхІя Сунела мякьла катур 48ва илдази иб: «Ну багьандан иш дурхІя кьабулварибсини, Нура кьабулирулра. Ну кьабулварни, Ну иша Вархьибси кьабулварни саби. ХІушазивад бегІлара виштІал халасили вирар».
Чихъали бахъалу?
49ГІисала гъайлис жаваблис ЯхІъяни иб: «НасихІятчи, нушани ХІела у гьанбушили, адамтазирад жиндри дурайуси ца адам чеира. Ил нушачил вархли вашхІешни багьандан, нушани илис къадагъабарира». 50ГІисани илизи иб: «ХІушачи къаршили ахІенси, ил хІушагІевли сай, къадагъамабиридая».
51Иш дунъяра батурли, Сай зубрачи айсуси замана чесабиули биъни багьандан, ГІиса Ярусалимлизи вяхІиуб. 52Сунес гьалаб Илини Сунела кумекчиби бархьиб. Илис гІягІнити гьар секІал хІядурдарес багьандан илди самариялантала шилизи арбякьун. 53Амма ГІиса Ярусалимлизи аркьуси виъни балули, шантани Ил хьурахІериб. 54Ил чебиули, ГІисала мутагІялимти Якьублира ЯхІъянира иб: «Арикар, дигадли, нушани закибад цІа кабацІахъили, ихди талапбарахъес бурехІе?» 55ГІисани, илдачи гІелавяхІ ласяхъили, къадагъабариб. 56ГІур илди цархІил шилизи арбякьун.
57Илдани чула архІя даимбариб ва гьуйчив къаршиикибси ца адамли ГІисази иб: «Арикар! ХІу чина аркьядлира, ну ХІечил вархли лявкьяс». 58ГІисани илизи иб: «Гурднас тІярхъубира, арцантас пукьнира лер, амма Инсаниятла Уршилис бекІ кабихьесалра мер агара». 59ЦархІиллизи биалли ГІисани иб: «Наб гІелавад ваши». ГІисачи дугьайзурли, ил тиладиухъун: «Дила Арикар, гьаланачи ну дила хъайгІи чариубли, дила дудеш хІяриихьахъес пурбанбара». 60ГІисани илизи иб: «БебкІибти илабтани хІярибихьаб, хІуни арякьи, Аллагьла Низам-зегъала дунъяличила гІяхІ хабар бура». 61ГІисази цархІиллира иб: «Арикар, нура ХІед гІелавад лявкьясну, гьаланачи дила хъайгІибтачи вякьи, гІяхІил каленая или бурахъес пурбанбара». 62Илизи ГІисани иб: «Сунела някъбани дураз буцили гІергъи, гІур гІелавяхІ ласяхъили хІерикІуси чилра Аллагьла Низам-зегъала дунъяличи хьуликІес хІейрар».
10
ВерхІцІану кІира мутагІялим булгахъес бархьили саби
1Илала гІергъи Арикарли гІурра верхІцІану кІира мутагІялим чеббикІиб, кІи-кІили бутІиб ва Сай укьес кьасбарибти лерилра шагьуртазира шимазира сунес гьалаб бархьиб. 2ГІисани илдази иб: «Диршес арши дахъли, бузести камлину, хІушани аршила вегІлизи гІурра аршикьянаби бархьахъес тиладибарая. 3Дукьеная: Нуни хІуша буцІала хІенкьлизи мукьриван дурхьулрая. 4Я тавра, я гавлаг, я дабруми камайсидая ва гьуйчиб чисалра салам малугадая. 5Чила-биалра юртлизи адацІибхІели, хІушани гьаланачи „Иш юртлис балгундеш!“ – илира ая. 6Эгер ил юртлизив балгундешличи лайикьси адам къаршиикалли, хІела балгунси салам илис бирар, амма илгъуна адам хІейалли, хІуни илис бедибси саламра хІечи гІелабяхІ чаркабирар. 7ХІуша илдала лебсигъунси секІал букули, бужули, ил юртлизир каленая, сенкІун хІянчизарлис хІекь бедни – чебла саби. ХІуша хъали-хъайгІи мадашудая. 8Эгер хІуша чидил-биалра шагьарлизи дакІибхІели, хІуша илар хьурадарадалли, хІушаб гибси секІалра букеная; 9илдала изутира сагъбиреная ва илдази дикІеная: „ хІушачи гъамбиубли саби!“ 10Нагагьладан дякьунси шагьарлизир хьурахІерадалли, кьакьала дурадухъи, бурая: 11„ХІушала шагьарлизир нушала кьяшмачи чеакунти хясара далли пяхІкадарили хІушаб далтулра. Амма дунъя сабиули биънира хІушани хъуммартидая“. 12ХІушази бурулра, баягъи БархІи сабаибхІели, ил шагьарлисичиб Содомлис кункли бирар.
13Балагьуни хІед, Хоразин шагьар! Балагьуни хІед, Вифсаида шагьар! Нуни хІушази чедаахъибтигъунти итди гІяламатла анцІбукьуни Тирлизирра Сидоннизирра чедаахъибти диаллири, сиркьнира чекагьурли, палдара чекьурли, илди жявлил Аллагьлис мукІурбикІи. 14Кьиямала бархІи Тирлисра Сидоннисра хІушаблисичиб къулайли бирар. 15ХІура, Капернаум, зубрачи ахъбурцури или гьанбиркулив? Юх, хІу жагьаннабла бухІна кабиахъури! 16ХІушачи лехІилзан Набчи лехІилзанра сай. ХІуша кьабулхІейран, Ну кьабулхІейранра сай. Ну кьабулхІейруси Ну иша Вархьибсира кьабулхІейран сай».
17ГІисани бархьибти верхІцІану кІира мутагІялим шаддешли бицІили чарбиуб. ГІисачи дугьабизурли, илди бикІулри: «Арикар! Нушани ХІела у гьанбушили, буюрбарибхІели, илбисунира далли нушачи лехІихъули сари!» 18ГІисани илдази иб: «Закибад лямцІван кабиркуси илбис Нунира чебаира! 19Чебиулраягу, Нуни хІушаб чІичІлуми ва гІякьрабти кьяшмачил ганздирахъесра, душманна лебил цІакьличир чедидиркахъесра хІушаб ари гира – хІушаб селра диргалара хІебулхъан. 20Амма жиндри лехІихъниличи разидеш мабиридаяну, зубрачир хІушала уми делкІниличи разидеш барая».
ГІисани Дудеш чевяхІирули сай
21Илмадан Дурхъати РухІли ГІисара харидешли вицІахъиб ва Илини иб: «Дудеш, зубралара ванзалара арила ВегІ! ГІякьлула бегІтазибадра духутазибадра дигІянбарибси секІал ХІуни гІядатла адамтасра биштІати дурхІначи мешутасра дакІубарни багьандан ХІези шукруикІулра! ГІе, ХІела гІяхІси кьасра илгъуна сабри! 22Дила Дудешли Наб гьар секІал гиб. Дудешли ахІи, Урши чи саял чилилра хІебала. Сай Уршинира ва Сай гьаргиубсинира ахІи, Дудеш чи саял хІебала». 23ГІур мутагІялимтачивяхІ шурухъи, ГІисани илдазицун иб: «ХІушани чедиути чунира чейути хІулби талихІчерти сари. 24Набчи дирхаирая, хІушани чедиути чедаэс дигути, амма чехІедаибти, гІур, хІушани дикьути чулира дакьес дигути, амма хІедакьибти идбагунира пачнира бахъал саби».
УркІецІила вегІ самарияланничила бурала
25Илав ГІисала хІялумцІес дигуси ца Низамла гІялимли, айзурли, Илизи хьарбаиб: «МугІяллим, даимти гІямру кьадардиахъес багьандан, нуни се барес гІягІниси?» 26ГІисани илизи иб: «Низамлизиб иличила се бурилив? ХІуни илаб бучІуси се саби?» 27Илини жаваб бедиб: «Ишаб белкІи саби: „УркІи-уркІилавад, лерил жанничилра лебил цІакьличилра, хІела лерил пикрумачилра таманни Аричи дигахъен, хІела Аллагь сайси. ХІечи гъамсиличира хІечи хІуван дигичевли вирен“». 28ГІисани илизи иб: «ХІуни бархьли жаваб гири. Илкьяйда бирадли, хІед даимти гІямру дирар». 29Амма Низамла гІялимли, сунела кабизахъес дигули, ГІисази иб: «Дила гъамси чи сая?» 30ГІисани ишгъуна жаваб бедиб: «Ярусалимлизивад Ерихоннизи аркьуси ца адам къачагъуна уциб. Илала палтарра керасили, витили, вебкІес ветикахъиб, лайвакІили арбякьун. 31Баягъи ил гьуникад аркьуси ца , ил адам чеили хьалли, илис икьалабарес тІашалра хІейзурли, гьунила итил шайчи арякьун. 32Левитлира дурусли ил бариб: вяхъибси адам чеили, ил цархІил дубкаб викили арякьун. 33Ил гьуникад аркьуси ца самарияланни, ил чеибхІели, ил язихъизур 34ва иличи гъамиубли, илала дяхъурби, гьаланачи гІявадешлира чягъирлира дакили, дигьун, гІур сунела эмхІечи мурдаватурли карбансарайлизи киб ва илаб иличи хІерудибариб. 35ГІергъила бархІи, сай арукьяйчи, илини карбансарайла хужаимлис кІел динар дедили, илизи иб: „Ишичи хІерудибирен. Рахли харжлис гибти даъхІедаалли, чариубхІели гІуррара лугас“». 36ГІур ГІисани Низамла гІялимлизи иб: «ХІела пикрили, къачагъунази викибсилис илди хІяблизивад чидил гъамлив?» 37Илини иб: «УркІецІила вегІ». ИлхІели ГІисани илизи иб: «Укьенну, хІунира илкьяйдали бирен».
Мариямра Марфара
38АрхІя даимбарили, ГІиса сунела мутагІялимтачил ца шилизи вакІиб. Илав Ил Марфа бикІуси ца хьунул адамли хьуравариб. 39Илала Мариям бикІуси рузи лерри. Ил Аричила кьяшмала гьала кариили, Илала гъайличи лехІихъулри. 40Сари Марфа биалли гІяхІси беркала барили гІяхІяйс къуллукъбарес къайгъилизир сарри. ГІисачи гъамриубли, илини иб: «Арикар! Дила рузини лерилра хІянчи набчицун хъардарниличи ХІу тамашахІейрулрив? Илизи наб кумекбарахъес бурагу». 41ГІисани илис жаваблис иб: «Агь, Марфа! Марфа! ХІу дахъал секІайчила къайгъназирри, 42амма барес гІягІниси ца секІал саби. Мариямли сунес гІяхІси чеббикІили сари, илизибад ил чилилра кебра хІейсу».
11
Секьяйда улгуси?
1Гьачам ГІисани чинабрил бируси балга таманбарибхІели, ца мутагІялимли Илизи иб: «Арикар! Дулгахъес ХІуни нушара бурсидарабагу, ЯхІъяни сунела мутагІялимти бурсибариливан». 2ГІисани илдази иб: «ДулгухІели, дикІеная:
„Дудеш! ХІела Ура даимал дурхъали бираб! ХІела -зегъала дунъяра сабааб! 3Гьар бархІилис гІягІниси кьацІра ХІуни нушаб га; 4Нушала бунагьуни ХІуни хасардати, нушаб вай бирутачирад нушара черкадурхулрану; нуша гьанагарсиличи хьулмадирахъаба, бунагьлизира мадиркахъаба“».
«Тиладибарая, ва хІушаб гили бирар»
5ГІисани буруси даимбариб: «Мисаллис биабну, хІушазивадли цала юлдаш левли сай. Ил юлдашличи байдугила замана арякьи, хІу илизи тиладиулхъулри: „Юлдаш, хІуни чеблалис хІябал кьацІ диха. 6Гьанна набчи архІяличивад юлдаш вакІили сай, илис кабихьес селра агара“. 7ГьатІи илини, унзара ахІебхьили, хІед жаваб лугав: „Ну паргъатли ватаба! Унзара гІекакІили, дурхІнира нура кайхьирану, гьанна айзурли, нуни хІед селра гес хІейрусра“. 8Юлдаш виъни багьандан ил ахІейзесра ва кьацІ хІегесра асубирар, амма хІуни къайгъибарадли, ил алзан ва хІед дигуси луга. 9Нуни хІушази бурулра: Тиладибиреная, хІушаб луга, умцІеная, хІушани бургидая, кьутІдирхъеная, хІушаб ибхьу. 10СенкІун гьарилра тиладиикІусилис саби лугуси, умцІусини саби бургуси, кьутІдирхъусилис саби ибхьуси. 11-12ХІушазив левара сунези уршили бялихъ тиладибарибхІели, бялихъла мерлаб илис чІичІала бедес виэси, яра уршили гидгари тиладибарибхІели, илис гІякьраб бедес виэси дудеш? 13Эгер хІуша – гІясикар адамтани хІушала дурхІнази гІяхІси секІал гІебасахъес балули диадалли, гьайгьайра, Сунези тиладибикІутас Дурхъати РухІ дедес зубрачивси Дудешра гІелахІелзан».
Жиндла цІакьличилу яра Аллагьла кьудратличилу?
14Гьачам ГІисани адамлизибад жинд дураиб. Ил адам тилхъавирахъуси жинд сабри. Жинд дурабухъунхІели, тилхъавси гъайикІескяхІиб. Халкь тамашакабиуб. 15Илдазибад цацабехІти бикІулри: «Адамтазирад жиндри дурайахъес Итис цІакь жиндрала талхъан Белзибулли бедибси саби». 16ЦархІилти биалли, ГІисала хІялумцІес кьасли, Илизибад зубрала гІяламатла анцІбукь тІалаббирулри. 17ГІисани, илдала пикруми далули, иб: «Саби бухІнаб бутІибси пачалихъра агарбирар, цабалгундеш агарси хъалибаргра тІутІукабирар. 18Эгер илбисра сунечи саби кІиуркІли биалли, илала пачалихъли секьяйда гьандуцеса? ХІуша биалли илбисуни адамтазирад дурайахъес Набзи цІакь Белзибулли саби гибси или дикІулрая. 19Эгер Нуни жиндрала талхъа цІакьличил жиндри дурайули виасли, хІушала агьлули чила цІакьличил дурайулив? Илбагьандан хІушаб илди судьябилира биаб. 20Эгер Нуни Аллагьли гибси кьудратличил жиндри дурайули виасли, илини бакІниличила бурули саби. 21Эгер сунела юртлис цІакьси ва ярагъличилси адамли къараул бирули виалли, илхІели илала лебдешлис урехи хІебирар. 22Аммаки иличи сунечив гьатІира цІакьси адам чевхъи, иличив чедиикалли, илхІели цІакьла вегІли ил увиубсилизирад лерилра сай хъарихъути ярагъра керису, сунес дигуливан илала лебдешлара вегІирар. 23Набчил ахІенси – Набчи къаршиси сай. Набчил дарх дурчхІедурчусира – ил хІяздан харждиран сай.
24Адамлизибад дурабухъунси жиндли, саби хьурабиэси мер баргес умцІули, чІянкІ авлахъ къяйцІбиру ва баргхІебаргили, сунези саби бикІар: „Гьари, дила гьалабла хъайгІи чаркабирус“. 25ЧарбиубхІели, сунела гьалабла мер бушкили, ибгили баргили саби. 26ИлхІели арбякьи, илини сунечир гьатІира вайти цархІилти верхІел жиндра сабра бакІили, ил мерла хьуракабиуб. Ва илди адамлизи кадицІур, илар дарх хІеркадирар, ил адамлис гьалабичибра жапали бирар».
ИрхІилибти саби бикьанти ва къелгІеббикибти
27ГІисани илди гъай дурухІели, адамтазирадли ца хьунул адамли ахъси тІамаличил Илизи иб: «ТалихІчерси сари ХІу канилав халаваахъибси ва ХІези михъири берхъахъибси!» 28ГІисани жаваб бедиб: «ГьатІиралра талихІчебти саби чули Аллагьла гъай дикьути ва илини бурибси бирути».
Юнна гІяламат
29ГІиса-алав гьачамичиб-гьачам бахъал халкь цалабиркулри. ГІисани илдачи дугьайзурли, иб: «ХІябра вайбухъбиубси наслу бетаурли леб! Илисра гІяламатла лишан гІягІнили балан, амма илдас Юн идбагла гІяламат ахІенси, цархІил сегъуналра гІяламат бирхІебирар. 30Ниневияла халкьлис Юн гІяламат ветаурливан, илкьяйдали гьаннала наслулис Инсаниятла Уршира илгъуна лишанни ветарар. 31Югла шайчиб хІербирантала пача (хьунул адам) Кьиямала бархІи ишхІелла наслуличи къаршили рирар ва илди гІяйиблабиру. Ил Сулайба пасихІси гъайличи лехІахъес дунъяла дубларад ракІибси сарри. ХІушачил вархси Сулайбайчив имцІали чевяхІси сай! 32Кьиямала бархІи Ниневияла халкьра, ишхІелла наслуличи къаршили бирар ва илди гІяйиблабиру. Юнни барибси бакьили, илди чула бунагьличи пашманбиуб ва Аллагьличи дугьабизур. ХІушачил вархси Юнничив имцІали чевяхІси сай!
Чархла чирагъ
33Алкахъунси чирагъ чилилра дигІянси мерла яра вакъла уди кахІебирхьуну, ила абицІутани шала чебиэси кьасиличи кабирхьу. 34ХІулби – чархла чиргъми сари. Эгер хІулби ара-сагъли диалли, лебил хІела чархра шалали бицІибсиван бирар. Эгер хІулби вайдиубли диалли, чархра цІябли бирар. 35Вари, хІушала бухІнабси шала цІябдешличи шурхІебухъахъес хІерудибарая! 36Илкьяйдаличил, эгер хІу шалали вицІили виадли, ва, хІезиб селра цІябсира агара биалли, хІу тяп шалали ухуси чирагъли шалаварибсиван, хІела лебил чархра шалали бирар».
37ГІисала гъай тамандиубмадан, ца фарисейли Ил сунечи вахес живариб. ГІиса хъули ацІиб, кьумурла мякьла кайиб. 38Укес вехІихьайчи ГІисани някъби хІедирцни чебаили, фарисей дебали тамашаиуб. 39Амма Арикарли илизи иб: «ХІера хІушани, фарисейтанира, хІушала халдуртала чедилацун сабгу ицуси, амма духІнарадли хІуша лерилра кьиркьирдешлира гьимикардешлира дицІилрая. 40Абдулти! Дурала шали барибсини ахІену, гьатІи, бухІналара барибси? 41Кьямларти ва халдарларти мискинтас дедадалли – хІушала гьар секІал умукадирар!
Фарисейтас балагь-кьадар
42Балагь-кьадар хІушаб, ! Шумерилара, хъалталара, гьар журала духълумалара вецІал бутІала ца бутІа Аллагьлис закатли лугухІели. ХІушани илра бирули, Аллагьла дигиличилара судличилара хъумхІертес гІягІнисири. ХІушани ца бирухІели, итилра хъумхІертес чебсири. 43Киласуназир гьаларти мерани дуцесра, майдайчи чукурбиубти халкь хІушази хІурматличил саламбикІахъесра дигахъни багьандан, фарисейти, хІушачи балагь-кьадар чевкъар. 44ХІушаб балагь-кьадар! ХІуша, хІясибалра хІерили адамтани ганзкадирути, цІелда агарти хІябригъунти саррая».
45Илис жаваблис Низамла гІялимтазивад цали ГІисази иб: «МугІяллим, илдигъунти гъайличил ХІуни нушаб хІейгибилзахъулригу». 46ГІисани илдази иб: «ХІушабра балагь-кьадар, ! ХІушани икьалалис ца тІулалра вяшхІебарили, бихес хІейэсигъуна дех, цархІилтачи хъаркабирулраяну. 47ХІушабра балагь-кьадар! ХІушани идбагунас цІелдуби калтІулрая. Илди хІушала дудешхъалани сабгу кабушибти! 48ХІушала дудешхъала баркьуди гІеббурцули диъни хІушанира марбирулрая: хІушала бегІтани идбагуни кабуршули буили саби, хІушани биалли, идбагунас цІелдуби калтІулрая. 49Илбагьандан сабгу гьатІи, Аллагьла пасихІси девлизиб бурибси: „Нуни итдачи идбагуни ва вакилти бурхьис. Илдани цабехІ кабуршу, цархІилти биалли дугІиу. 50Илбагьандан иш дунъя акІубхІейчирадли кертІибти лебилра идбагунала хІила жавабкардешра иш наслуличир дирар: 51Гьабилла хІиличирад дехІдихьили, Аллагьла хъалила кьурбанбарибси кабирхьуси дурхъаси мерлара ургав Закария кавшибхІейчи бикайчи“. Нуни хІушази бурулра: гьаннала кьамлис лерилра чеблуми ахъес чевкъар. 52ХІушабра балагь-кьадар, Низамла гІялимти! Багьудила унзала умхьу касили, я хІуша духІна ахІедацІили, я абацІес дигути цархІилти абацІахъес хІебатни багьандан». 53ГІиса арякьун. Илала гІергъи Низамла гІялимтира фарисейтира Иличи гІясибиубли, дахъал хІисаб-суалтачил Илис гІелабадкабирки. 54Илала мухІлилабад сай гІяйиблаварес хьулчилибиэси гъай дурабикайчи илди хІерлири.
12
ДигІянаси гьаргбиубли бирар
1Азирти адамти чукурбикили, барцдешли цали-ца ганзкабирулри. ГІиса гьаланачи Сунела мутагІялимтачи дугьайзур: «Фарисейтала хамирдайзирад, цархІилгІебли буралли, кІибяхІяндешлизирад мяхІкамли диирая! 2Чеди дакІухІебиэси селра уббихьибсира лебси ахІен, гІур гІячихъхІебиэси селра дигІянасира лебси ахІен. 3ХІушани цІябихІиб бурибсира берхІили шалалиуб бикьидая. ГІямзилаб хІушани шивкІивбарибсира, хъулчрачибад бакьаябушили балахъа.
Чизивад урухкІуси?
4Дила юлдашуни, хІушази бурулра: чули чарх кабушес бирули, гьатІи селра барес хІебирутагІир урухмакІудая. 5ХІуша чигІир урухкІес гІягІнитирал Нуни хІушази бурис: чарх кабушили гІергъи, ил жагьаннабла цІализи бархьесра вируси кьудратла ВегІлигІир урухкІеная. Ну марли викІулра, хІуша илигІир урухкІеная. 6Шел чяка кІел къарапуллис ахІену гьатІи дирцути? Амма Аллагьли илдазибад цалра хъумхІерту. 7ХІушала бургачирти лерил гъезра далли цацали дейгІунти сари. Лерилра чякналайчиб хІушала багьа дурхъасину, урухмайрудая!
8Нуни хІушази бурулра, халкьла гьалав дакІу-гьаргли Ну чили кьабулварасра, Аллагьла малаикунала гьалав Инсаниятла Уршили ил сайра кьабулиру. 9Адамтала гьалав Ну чили кьабулхІерасра, Аллагьла малаикунала гьалав Инсаниятла Уршили сайра кьабулхІейру. 10Инсаниятла Уршиличила вайси бурибсиличивад чевверхес асубирар. Амма ЧеряхІти РухІ далтІусилис чевверхни хІебирар. 11ХІуша киласабази кили хала хІякимталара арила бегІталара гьала тІашдатурхІели, хІушала гъай кабизахъес се буришара или шишимайзира мадиркудая. 12СенкІун хІушани бурес гІягІниси Дурхъати РухІли хІушаб гІеббуру».
Давлачевла мехІурдешличила бурала
13Илабти халкьла кьукьялизивад цали ГІисази иб: «МугІяллим! Дудешла калунси мас набчил бутІахъес узизи бурагу». 14ГІисани илизи иб: «Бура, гьари, ХІушаб суд барахъес яра хІушала гъай-мез бекІдирахъес Набчи чили хъарбарибси?» 15ГІур лебтачилра дугьайзурли, Илини иб: «Вари, адамла гІямру, сунела гьар секІал имцІадухъарицад лерли диалра, давлали ахІенну белгидирути, тамяхІкардешлизирад хІуша мяхІкамли диирая». 16ГІисани илдас ишгъуна буралара буриб: «Ца давлачев адамла хъуми гІяхІил дерхъили дакІили сари. 17Ил сай ухІнав пикриухъун: „Нуни се барасли гІяхІсира? ДакІибти ризкьи какьеси мералра агарагу“. 18ва илхІели иб: „Гьари, дила ризкьи калкьути усурби дехъубли, урасили, лерил ризкьилисра цархІил маслисра даарицад сагати, халати дирис, ила лерилра кадирхьис. 19Илала гІергъи набзи ну викІус: ‘гьанна хІела дахъал дусмас баари давлара лебну, укули, ужули лигІматлизир гІямру деркІа!’“ 20Амма илизи Аллагьли хьарбаиб: „Абдал! Ишдугил бакІили, хІела жан асалли, хІуни баргъибси мас чис биркура?“ 21Аллагьличивли давлачевхІейрули, сунесцун давла бурчуси гьариллис ил бетарар».
«Къайгъназимадиркудая»
22ГІисани сунела мутагІялимтази иб: «ХІера илбагьандан хІушази викІулра: жаннис беркайчилара, чархлис палтарличилара къайгъназимадиркудая. 23СенкІун беркайчир жанра, палтарличиб чархра имцІали мягІничерти сари. 24ХІеръая цІудара къянбачи: илдани я делгІули ахІен, я иршули ахІен. Илдала я хазнала хъулри, я усурби агара, амма Аллагьли илди далхули сай. Арцантачир хІуша сецадла дурхъатирал багьадалри! 25Сунела къайгъиличирли сунела гІямру ца сягІятлалра духъяндиахъес хІушазивадли чили вирара?! 26Эгер хІушани ил бегІлара биштІаси секІалалра барес хІедирули диадалли, цархІил секІлачила къайгънадиркьес селис гІягІниси?
Лилия вавначи хІердизирая
27ХІеръая, гьари, лилия вавни секьяйда духъулил: илди я дузули ахІен, я чус палтар душули ахІен. Амма Нуни хІушази бурулра, сунела хабарла замана пача Сулайбанра валли, илдазибадли цалраван вегІиэс хІейуб. 28ИшбархІи лебси, жягІял пичлаб цІали игуси кьар Аллагьли илкьяйда бегІбирули виалли, Илини хІуша, камли дирхаранти, гьатІиралра гІяхІил дегІдирура! 29Илкьяйда хІушара се букутирая, се дужутирая или умцІра мамцІудая ва къайгъилизимадиркудая, 30сенкІун иш дунъяличибти лебил аллагьагартала бекІлибиубсигъуна къайгъи тяп ил саби. Илди лерилра хІушаб гІягІнити диъни хІушала зубрачивси Дудешлира балуси сай.
«Аллагьла Низам-зегъала дунъя баргес умцІеная»
31ХІуша баргес умцІеная, гІурилти лерилра хІушаб ИкІ Суненира луга. 32УрухмакІуд, камси кьукья! Дудешла кьас – ХІушаб -зегъала дунъя пешкешбарни саби. 33ХІушала лебдеш бицили, мискинтас кумекбиреная, удхІевдути тавруми тІалабдарая, зубрачиб кахІеберхеси, сунечи хъулки гъамиэс хІейэси ва имсли хІебергеси давлара цалабирхъеная. 34СенкІун давла лебихІиб сабну, хІушала уркІира бируси.
Дусмадусадая
35Мурталра таманни хІядурли – палтарла чебкад вайлиу ирира бигьи, чиргъмира адалкахъи – диреная. 36ХІуша, хужаим мекъличивад чариубли, кьутІдяхъибмадан илис унза абхьес хІерти къаравашуни кьяйда, хІядурли диреная. 37ТалихІчебти саби, хъайгІи чариубси чула хужаимли, хІянчилизиахъили баргибти къаравашуни. ХІушази бархьли бурулра, ил хужаимли, къаравашла палтарра чегьурли, кьумурличи жибарили, илдас сунени къуллукъбиру. 38ТалихІчебти саби, чула хужаим мурт чариалра, дигалли байдуги, дигалли шаладиркухІели виаб, хІядурли тІашли баргибти къаравашуни. 39Багьурли диирая, нагагьладан сунечи хъулкни мурт лябкьянал юртла вегІли балалри, илини хъулки сунела юрт бигІяхъес хІелти. 40 хІушаб гьаналра агарси замана сайну лявкьуси, хІушара хІядурли диирая».
41Петрли Илизи хьарбаиб: «Арикар, ХІуни ил бурала нушабцун бурибсив яра лебтасалра бурибсив?» 42ГІисани илис жаваб бедиб: «Сунела лебилра къаравашуначи хІеруди бирахъес ва заманаличиб илди берк-бержличил гІеббурцахъес юртла вегІли катурси халал буюрчи сегъуна вирара. 43ЧариубхІели хужаимли хІянчилизиахъили варгибси къаравашра талихІчевси сай. 44ХІушази бархьли бурулра, хужаимли илгъуна къаравашличи сунела лебил давла-хазналичи хІерудибарахъесра хъарбиру. 45Эгер ил къараваш сунези сай: „Дила хужаим жявли-декІар чархІейрар“ – викІули, цархІилти къаравашуни итули, укули ужули кепкайралли, 46гьаналра агарси замана ил къаравашла хужаим лявкьян, ил иту ва сунечи лехІхІейхъантачи бирхауди агарти адамтачи ватиу. 47Сунела хужаимла хІялра балули, иличи мутигІвакІес валалра хІелзуси халахар левгІев дебали танбихІлаиру. 48Амма халахарли сай витес лайикьси баркьуди хІебагьурли бирули виалли, илис танбихІ камси бирар. Сунес дахъал дедибсилизибад, тІалабра халаси бирар. Сунечи халаси бирхауди бихьибсилизибад халати жавабкардешра тІалабдиру.
Юртлизиб декІарбикни ва челябкьлала суд
49Ну иш дунъяличи цІа хили сайра вакІибси ва ил жявли пархбухъи дигулра! 50Шизив визуливан, наб гІязабтазив вазес чеблира саби. Ил бетаайчи, ну дебали децІлизивра! 51Ну иш дунъяличи даршудеш хили вакІибсира или гьанбиркулив? АхІенра, Ну вакІилра дунъяличи хІебалгундеш хили. 52ИшхІейчибад, ца юртлаб шел леббиалли, илди декІарбиркур: хІябал кІиличи къаршили ва кІел хІябличи къаршили бирар. 53Дудеш уршиличи, урши дудешличи къаршили бирар. Неш рурсиличи, рурси нешличи къаршили бирар. Хъубеш неш сунела уршила хьунуйчи, ил биалли хъубеш нешличи къаршили бирар».
54ГІисани илди адамтазира иб: «ХІушани машрикьлизиб дакІубиубси гъагул чебаибхІели, илмадан дикІулра: „БусягІят ургьесбирхІур“ ва илкьяйда бирар. 55Кьиблала шайчибад дягІ бухъунхІели, дикІулра: „Дебали ванабирар“ ва илкьяйда бирар. 56КІибяхІянти! ХІушани ванзаличира зубрачира хІеръили, сегъуна аргъ бирарал бурес балули, гьанна сегъуна замана сабил бурес хІебалулрая?
57ХІушаб чидил гІяхІсил белгибарес сен хІейрутирая? 58Масала, хІела къаршикарра хІура судличи аркьухІели, ита детаайчи хІушани гьар секІайчила маслигІятбарес къайгъибарая. Ил хІебарадли, хІу илини судьячи арукили, илав туснакъкайрахъури. 59ХІези марли викІулра, бегІла гІергъисигъуна къарапулличи бикайчи хІечибси лебилра чебла ахІехъили лебалцадхІи, хІу итадли дурахІелхъад».
13
ГІяйибличи мукІурвакІи яра вебкІи
1Ил замана Аллагьла хъули кьурбаннис делгьестира кили бякьунти галилеяланти Пилатли кабушниличила ва илдала хІи кьурбандарибти хІяйвантала хІилизи дархдикниличила ГІисази буриб. 2ГІисани илдас жаваблис иб: «Итди галилеялантас илгъуна биубхІели, илди лебилра цархІилти галилеялантачиб имцІякь бунагькарти сабри или рахли хІушаб гьанбиркулив? 3Юх, ахІен викІулра, Ну хІушази! Амма мукІурра дакІили, гІямру дарсхІедарадалли, хІуша лерилра итди кьяйда улхадая! 4Яра итди, чучи Силоамла кІялгІя кабикили бебкІибтиван, хІушара Ярусалимла лебил халкьличиб итди гьатІиралра гІяйибкарти саби или дикІулрав? 5АхІен викІулра Ну хІушази! Амма мукІурра дакІили, гІямру дарсхІедарадалли, хІуша лерилра итди кьяйда улхадая!»
Инжирла галгаличила бурала
6ГІур ГІисани ишгъуна бурала буриб: «Ца адамла тІутІила анхълаб инжирла галга лебли саби. Ил вакІили, иличир цІедеш даргес умцІули хьалли, цалра баргили ахІен. 7ИлхІели илини анхъчизи иб: „ХІера, хІябал дус иша вашули, инжирла иш галгаличир цІедеш даргес умцІули хьалли, хІедаргира. Бяхъили убаса. Мерра бурцахъули се бируси?“ 8Амма анхъчини иб: „Хужаим, ца гьатІи дус батигу. Нуни алавчар ванзара буркъили, декра калкьас. 9Белики, цІедеш гІур дусалра дакІес? ДакІхІедакІалли, гІур бяхъишину“».
ГІемсни дуцибси хьунул адам сут бархІи арарарни
10Цагьачам бархІи ГІиса киласалав гІякьлума угьулри. 11Илар рархьриэс хІерируси, къакъуй хьунул адам лерри: илизи жинд хьурабиубли, изай руцили, вецІну гехІра дус риублири. 12Ил чераили, ГІисани ил Сунечи жирариб ва илизи иб: «ХІу хІела изайзирад сагъкариубри». 13ГІисани иличи някъби чедуциб ва ил, рархькариубли, Аллагьлис дезарикІесряхІиб. 14Ил сут бархІи сагърарни багьандан ГІисачи гьимукІибси киласала хала кашишли халкьличи дугьайзурли иб: «ХІянчи бирес чедаахъибти урегал бархІи сари. Сагъдирахъес хІуша сут бархІи ахІи, илди бурхІназир дашеная». 15Амма Арикарли илис жаваб бедиб: «КІибяхІянти! ХІушазивадли гьариллира сут бархІи ахІену гьатІи, тІенилизибад арзили, унц яра эмхІе шинни бахес бикуси? 16Гьанна вецІну гехІра дус Илбисли руцибси ишис, Ибрагьимла рурсилис, сут бархІи сагъриэс пайдахІебирулив, гьатІи?»
Къаршикартала кьабулагардеш
17ГІисала илди гъайли лебилра Илала къаршикарти урузбиахъуб, лебил халкь биалли, Илини дирути гІяжаибдешунани разибариб.
Гьела кьякьличила ва хамирдайчила бурала
18ГІур ГІисани, илдачи дугьайзурли, иб: « селичил цугбуцес вирара? Нуни ил селичил цугбуциша? 19Гьари, хІера, адамли, касили гьела кьякь, сунела хъучи бегІи сай. Ил чебакІили, халабаили галгацад баибхІели, илала кьялубачир арцанта пукьнира далли дарили сари».
20ГІисани гъай даимдарили, иб: « дунъя Нуни селичил цугбуциша? 21Гьари, хІера: кьацІ берцІес багьандан хьунул адамли касили хІябал умцла декьлизи хамирданра кабихьили башунси лебил башни чеахъбиуб».
Кьакьати къапу гІекІибхІели
22Ярусалимлизи гьуни буцили, шагьуртазира шимазира виули, ГІиса халкьлизи гІякьлума угьулри. 23Ца адамли, Иличи дугьайзурли, иб: «Арикар, камтасцун берцес биркни марсив?» 24ГІисани илизи иб: «Кьакьати унзаларад духІна адацІес къайгъибарая, амма, дирхаирая, илад абацІес бахъал балбизурли хьалли, бирхІебирар. 25Хъа вегІли айзурли унза гІекакІалли, хІуша дурар кавладая ва, унзализи кьутІдикІули, дикІудая: „Хужаим, нушаб абхьагу!“ Илини хІушази иру: „Нуни хІуша чинарад дакІибти чихъали сарралра хІедаларая“. 26ИлхІели хІуша Илизи дикІудая: „Нуша ХІечил дарх дукулира-дужулира калунрагу, ХІу нушази гІякьлумара угьади“. 27Амма илини жаваб луга: „ХІушази бурулрагу, Нуни хІуша чинарад дакІибти, чихъали сарралра хІедаларая. Вайдеш биранти лерилра набчирадли ардукьеная!“ 28Аллагьла -зегъала дунъялизиб хІушани Ибрагьимра, ГІисакьра, Якьубра, цархІилти идбагунира чебаибхІели, дисидирудая ва цулба кьяржардикІудая, сепайда иларад хІуша дугІаили дирудая! 29Магърибла ва машрикьла, хьанила ва кьиблала шайчибад бакІибти Аллагьла Низам-зегъала дунъялизиб лигІматла кьумурла мякьлаб цалабиркур. 30БегІлара гІелабтили сабти, илди цаибтили бирар. Саби цаибтили сабти биалли, илди бегІлара гІергъитили бирар».
Гьирадлис ГІисала жаваб
31ГІисачи ца-чумал фарисей бакІили, Илизи иб: «ХІед ишадли арукьес гІягІнибиркур. Гьирадлис ХІу кавшес дигули сай». 32ГІисани илдази иб: «Дукьеная, ит гурдази бурая: „ишбархІира жягІялра жиндри гьадирхъули Ну узус, хІябэсил бархІи Дила хІянчи таманбирис“. 33ИшбархІира, жягІялра, гІергъила бархІира Нуни Дила архІя даимбарес гІягІнибиркур, сенкІун идбаг Ярусалимлизив ахІи, цархІиллав кавшили виэс бируси анцІбукь ахІен.
Ярусалим! Ярусалим!
34Агь, Ярусалим! Идбагунира кабуршуси, хІечи бархьибтира къаркъуба итули кабуркІуси, Ярусалим! ГІяргІянира сунела жибхІни дуклумау дурчуливан, хІела дурхІни бучес Нуни чуйнара кьасбарили хьалли, хІу кьабулхІебикири! 35ХІера гьанна хІела юрт бацІкабухъи саби! Нуни хІушази бурулра: „Арикар багьандан Лявкьуси Аллагьли мубаракварибси сай!“ – или дикІуси замана сабаайчи, хІушани Ну чехІейура!»
14
Сут бархІи инсанти сагъбирни
1Цагьачам бархІи ГІиса фарисейтала бегІлара халалгъуна хІякимтазивад цаличи хІерикунничи вакІиб. Илини се бирул или адамти хІербикІулри. 2ГІисачи дяхІ-дяхІли кайили, шиндикили зягІипси адам леври. 3Низамла гІялимтачира фарисейтачира дугьайзурли, ГІисани хьарбаиб: «Сут бархІи сагъбирес асубирусив?» 4-5Илдани жаваб хІегиб. ГІисани, зягІипсиличи гачикили, ил сагъвариб. Илдази биалли иб: «Нагагьладан хІушазивад чила-биалра урши яра унц сут бархІи къуюла бухІнакабикалли, хІушани илмадан ил дурахІейсидав гьатІи?» 6Илдани ГІисала ил суаллисра жаваб гес хІебиуб.
Цаибти мерани чердикІни
7Жибарибтани гІяхІти мерани даргес къайгъилизиб биъни чебаили, ГІисани илдас ца бурала буриб: 8«ХІу мекъличи живарибхІели, хІу бегІлара хІурматла мерличи камайруд, сенкІун цархІил, хІечивра хІурматчевси адам живарили виэс асубирар. 9ХІура итра сунечи жидарибси хужаимли хІези иру: „ХІела мерличи иш кайахъа, гьари“. ИлхІели хІед бегІлара вайсигъуна мерличи кайэс чевкъар. 10ЖиварибхІели, хІу арякьи бегІла гІелабси мерличи кайи. ИлхІели хІу живарибсини, вакІили хІези викІар: „Юлдаш, хІу иша, ахъихІи кайи!“ ИлхІели цархІилтала гьалаб хІела хІурмат ахъбирар. 11СенкІун сунени сай чевяхІируси увяхІварили вирар, сунени сай увяхІируси чевяхІварили вирар». 12Сай живарибси фарисейлизи ГІисани иб: «Савли яра хІерейс букахъес гІяхІли жибирухІели, я юлдашуни, я узби, я тухумти, я давлачебти унруби жимабирид, сенкІун илдани хІура живарили, хІуша лебтанилра чебла чебкайхъидая. 13ГІяхІли хурегличи жибирухІели, мискинтира, чулахъунира, балкІабира, сукъуртира жибирен. 14ХІера, илхІели хІу харили виэс вируд: сенкІун илдани хІела гьалаб чула ламус бекІлил ахъес хІебирар ва илбагьандан хІялалси бебкІала агьлу мицІирбирухІели, хІед керира биур».
15Илди гъай дакьили, гІяхІлазивад цали ГІисази иб: «ТалихІкар сай дунъялизиб сунес укесра ужесра кьадарбиубси адам!»
Халаси беркайчи жибарни ва жибарибти хІебакІни
16ГІисани илис жаваблис ца бурала буриб: «Ца адамли сяхІбат барес кьасбарили, бахъал гІяхІли жибарили сай. 17Кьумурла мякьла кабиэс замана баибхІели, „Гьар секІал жявлил хІядурлину, даширая“ – или, жибарибтази бурахъес сунела къараваш вархьили сай. 18Лебилра гІяхІли вягІдалабиубтиван, „гІяйиб мабиридая, имкан агара“ – или, бикІесбяхІиб. Цаибилли иб: „Нуни хъу асили, ил чебаэс хІякьи гІямал хІебирарну, чевверхи“. 19КІиибилли иб: „Нуни шел унц асили, илди пайдалати сарил ахтардидарес гІягІнилину, набчи гІяйиб мабирид“. 20ХІябэсиллира иб: „Дила мекъ сабину, ну вакІес хІейрус“. 21Къаравашли чариубли вакІили, иличила буриб. ИлхІели гІясивиубси хужаимли сунела къаравашлизи буюрбариб: „Укьенну, шагьарла лерил кьакьурбази алавиубли, иша лебил садакьачибира, чулахъунира, сукъуртира бучили ка“. 22Къаравашли илизи иб: „Хужаим, хІуни хъарбарибси нуни барира, амма акьути мерани гІуррара лерал“. 23ИлхІели хужаимли къаравашлизи иб: „Гьундурачибтира кьакьурбазибтира бучили, леблизилра бакІахъес гІяхІил тиладибара. Наб гІяхІлани хъали бицІахъес дигулра“. 24ХІушази бурулра: Жибарили хІебакІибтазивад цалра гІур дила кьумурла мякьла кахІейрар!»
ГІисас гІелавад арукьнила багьа
25ГІисачил барх башути бахъал адамти лебри. Илини гІелавяхІ ласяхъили, илдази иб: 26«Набчи вашуси, ил сунела дудешличира, нешличира, хьунуйчира, дурхІначира, узбачира, рузбачира, сунела гІямруличираван ахІи, Набчи имцІали дигичевсили хІейалли, ил Дила мутагІялимли виэс вирхІейрар. 27Чедуркъибтира чекахІейсуси, Наб гІелавадра хІешуси, илра Дила мутагІялимли виэс вирхІейрар. 28Эгер хІушазивад чили-биалра кІялгІя белшес кьасбаралли, илини, гьар секІал къелгІердушес сунес сецад арц гІягІнидиркурал багьес багьандан, гьаланачи кайили, сунени дарес гІягІнити лерил харжани хІясибхІейрув, гьатІи? 29Рахли илини илра хІебарили, хьулчи белшалли, илини сунела кІялгІя хъараахъес хІейрар. ГІур, илала баркьудиличиб лебилра дукаркабирхІур 30ва илис гІелабадли бикІар: „Лушес вехІихьили, бируси таманбарес хІейубси адам ит сай!“ 31ЦархІил пачачи къаршили дяви бехІбихьес кьасбарибси пачанира, гьаланачи сунечи къаршиси гъал азирла гІяскарличил, сунела лебси вецІал азирла гІяскар дявлизиахъес бирарал хІясиббарес гІягІнибиркур. 32Рахли хІебиралли, даршудеш тиладибарахъес вакилти бурхьу. 33Илкьяйда хІушара: эгер хІушала лебдешлизирад духъес хІейрадалли, хІуша Дила мутагІялимтили диэсра хІейрудая.
34Зе – гІяхІти секІал сари, амма зелизибад зукьидеш бегъалли, зе селис багаладирара? 35Илди я ванза, я гъягъя гІявадаресалра какьес хІейрар, касили лайдакІалли ахІенси! Бакьес лихІби лерсини бакьаб!»
15
Бетахъибси мазачила бурала
1ГІисачи лехІбизес цагьачам бахъал хІекь бурчантира цархІилти бунагькар агьлура бакІиб. 2Фарисейтира Низамла гІялимтира, дебали гІясибиубли, бикІулри: «Итини бунагькарти кьабулбирули, илдачил варх укесра кайрули сай!» 3ГІур ГІисани илдас ца бурала буриб: 4«Масала, даршал маза лерси хІушазивадли цала, ца чебкабалкІи бетахъили саби. Ил сунела гІелар калунти урчІемцІанну урчІемра мазара авлахъличир датурли, илигІив умцІес архІякьяну, гьатІи? 5-6БаргибхІели разииубли, ил сунела хъуцІрумачи гІелакахъили хъайгІи вакІили, юлдашунира унрубира бучили, илдази хІебурув: „Бетахъибси дила маза баргирану, набчил дарх хІушара разидиирая!“ 7Бархьли бурулра, илкьяйда зубрачибра ца бунагьуни тавбадарибсиличи имцІали харидеш биру, тавбадарес хІяжатдеш агарти урчІемцІанну урчІемра гІябидличиван ахІи.
Бетахъибси арцличила бурала
8Яра сунела вецІал къуруш лерли, ца бетахъалли, хьунул адам алкахъи чирагъра, хъалира лерил гІямзурбира душкили, ил баргес умцІхІемцІару, гьатІи? 9Ил баргибхІели, сунела юлдашунира унраличибти хьунул адамтира цалабяхъили, илдази хІебурув: „Бетахъибси къуруш нуни баргилрану, набчил дарх разидиирая“. 10Дирхаирая, бунагьуни тавбадарибси ца бунагькар багьандан Аллагьла малаикуна илгъуна разидеш биру».
ЧеввалкІунси уршиличилара, илала узиличилара, илдала дудешличилара бурала
11ГІисани, гъай даимдарили, иб: «Ца адамла кІел урши лебри. 12Дудешлизи виштІалгъунани иб: „Наб биркуси секІал га“. Илини лебдеш кІелра уршилис бутІиб. 13Ца-кІел бархІила гІергъи виштІал урши, гьар секІалра дицили, арцра ардухили цархІил улкализи арякьи сай. Илав саяхъ гІямрулизи ахъили, ил лебилра лебдешлизивад ухъун. 14Илини гьар секІал харждарили тамандиубхІели, ил улкализир цІакьти гаши дехІдихьили, илис дахъал агруми кьяраэсра чебуркъуб. 15Ил арякьи, илав хІерируси минала ца адамличив узесвяхІиб. Илини ил цурми дихІяхъес авлахъличи вархьиб. 16Сунес беркеси хІелугни багьандан, ил цурми далхути секІли дукесра валли хІядурлири. 17БегІла гІергъира, ил пикриухъун: „Дила дудешличиб бузути бахъал адамтас белкъра белкъи имцІара бухъеси беркала камхІебири, ну биалли ишав гаша убкІулра. 18Арякьи дудешлизи бурис: ‘Ну зубралара хІелара гьалав гІяйибла вегІ сайра. 19Илбагьандан ну хІела урши сайра или викІес набзиб ихтияр агара, ну хІечив узахъесалра пурбанбара’“. 20Илмаданал ил сунела дудешличи арякьун. Ил гьарахъли левалли чеили, дудешла дебали уркІецІидухъун ва дуцІли ветаили, хъябрусра викили, уршиличи байикун. 21Уршили илизи иб: „Дудеш! Ну зубралара хІелара гьалав гІяйибла вегІ сайра. Илбагьандан ну хІела урши сайра или викІес набзиб ихтияр агара“. 22Дудешли сунела къаравашунази иб: „Къалабали дукьенаяну, дегІлара гІяхІти палтар хили, илизи чегьахъая. Илала тІуйс тІулекара, кьяшмас дабрумира хая. 23Кили цІерхьси къачара белгьеная; кадиили, шадлихъ бирехІе. 24СенкІун дила иш урши вебкІилри – мицІиркайуб, ветахъилри – дакІуиуб“. Илдани сяхІбат бариб.
25Халалгъуна урши ил замана авлахъличив сайри. ХъайгІи чарируси халалгъуна уршили далуйталара делхълара агурби дакьиб. 26Чула къаравашуназивад цализи хьарбаиб: „Се бетаурлив?“ 27Илини иб: „ХІела узи хъайгІи чариуб. Ит ара-сагъли чариънила хІурматлис хІела дудешли цІерхьси къачара белгьахъун“. 28Ил гьимукІиб ва хъайгІира валли ахІецІеслибариб. Дуравхъунси дудешли илизи хъайгІи ацІахъес тиладибариб. 29Амма илини дудешлис жаваб бедиб: „Ну хІед лагъ кьяйда узули, чум дус ардякьи диалра, нуни хІед ца гъайалра гІелабяхІ чархІебатурра. Амма юлдашуначил барх шадлихъ барахъес хІуни наб ца гІежалра гес лайикьхІебарири. 30ХІела лебил масра шаддикь хьунрачил бергунси хІела урши вакІибхІели, цІерхьси къача ит уршилис белгьахъунри!“ 31Дудешли илизи иб: „Дила урши! ХІу мурталра набчил варх сайри, дила лебдешра хІела саби. 32Ит, хІела вебкІибси узи мицІиркайубли вакІниличи хІуни харидеш барес гІягІнисири“».
16
Марли ахІенси буюрчичила бурала
1ГІисани сунела мутагІялимтази ишгъуна гьатІи бурала буриб: «Ца давлачевси адамла левли сай сунела хІянчизартас бекІдеш дирахъес катурси буюрчи. Хужаимлизи багьахъурли саби, сунела буюрчили лебдеш пулкІуцІбирули или. 2Хужаимли ил тІалабварили, иб: „ХІечила набчи дашути се хабурти сари? ХІуни барибси хІянчила баянти ха. ГьатІи хІу буюрчили виэс хІейруд“. 3Илди гъайла гІергъи буюрчили, пикриухъи, сунези сунени иб: „Нуни се баришара? Хужаимли ну хІянчилавад дуракайулрагу. Ванза укъес гьанна дила цІакь агара, садакьалигІив вашесра – цІахли саби... 4Се барес гІягІнисил нуни балас! Ну хІянчилизивад ухъунхІели, чили-биалра сунечи хъайгІи арукишагу“. 5ГІур илини хужаимлис чеблалиубти адамти цалис гІергъи ца жибиресвяхІиб. Цаибиллизи хьарбаиб: „ХІечибси дила хужаимла сецадла чебла сабри?“ 6Илини жаваб чарбатур: „ гІявадешла даршал чармала“. Буюрчили илизи иб: „Ма хІела чеблала кагъар, къалабали кайили, ‘ШуцІали’ – или, белкІен“. 7ГІур цархІиллизира хьарбаиб: „ХІечибси чебла сецадла саби?“ Илини иб: „АнкІила даршал гавлаг“. Илизира иб: „Ма иш чеблала кагъар, ‘ГехІцІали’ – или, белкІен“. 8Сунела хІиллакар буюрчи хужаимлира валли гапвариб, хІилла устадешличил барни багьандан. Марлира, гьаннала адамти, иман бухибтиван ахІи, цархІилтачилси чула бархбаслизиб имцІали сакІубти саби. 9Нуни хІушази бурулра: иш дунъяличиб хІушаб гибсиличирли пайдаладиреная, гьалмагъуни имцІабиахъес багьандан. Ишабси лебдешлизирад духъунси сягІят даимси хъули хьурадирура. 10Камси секІайзив марси, ил халасилизивра марли вирар. Камсилизив хІялалагарси халасилизивра хІялалли хІейрар. 11Эгер хІуша дунъяла давла бихІяхъес игьдибарбихьес лайикьли хІейадалли, хІекьси секІал бихІяхъес хІушачи чили игьдибар бирхьув? 12Нагагьладан цархІилла мас бихІяхъес хІушачи игьдибарбихьес асухІебирули гІергъи, хІушаб хІуша дегІси-декІар чили лугав? 13Ца къаравашра цагьакІли кІел хужаимлис къуллукъли кайзес хІейрар: цаличи ил дигичевли вирар, цархІил биалли дигхІейгахъу; цалис марли вирар, цархІиллис биалли багиагарли вирар. ХІушанира кІилис – Аллагьлисра арцлисра къуллукъбирес хІейрудая!»
14Арц дебали диганти , ГІисала илди гъай дакьили, Иличиб дукарбяхІиб. 15ГІисани илдази иб: «Халкьла гьалар хІушани хІялалталадирули хьалли, Аллагьли хІушала уркІбала хІял бала. Адамтани бегІлара кьиматласилизи буйгІуси, ил Аллагьлис бегІлара хІейгуси секІал саби. 16ЯхІъя вакІес гьалабал Низамра лебсири, идбагунира бирутири. Илис гІергъи сабри дунъяличила хабар бурес ва лебтазилра ила абацІес къайгъибирахъес гІеббугьес бехІбихьибти. 17Мусни-зубри пяхІли дуаллира, Низамлизиб хІярпла бутІалра бетхІейхъур.
Мурул-хьунул декІарбиркниличила
18Сунела хьунуйзивад декІарикили, цархІил карируси, ил сунела хъалибарглис мардеш булъан сай. Муруйзирад декІаррикибсиличи хъайчикайрусира хъалибарглис мардеш булъан сай.
Давлачевличила ва мискин Лазарличила бурала
19Муртрил давлачев адам леври. Ил пачналагъуна палтарра челгьули, даимси байрамличив кьяйда хІеркайрулри. 20Левил дяхъурбани уцибси, сунес Лазар бикІуси ца садакьачира леври. Ил давлала вегІла къапула гьалав кайхьири. 21Кьумурличир калунти кьацІла кесекуни лайдакІибхІели, сунес дикахъес хІерлири. ДуцІли дакІили хурани илала дяхъурбира ижулри. 22ХІера, ил садакьачи вебкІиб. Малаикунани ил заки, Ибрагьимла мякьла арухиб. Давлала вегІра вебкІибхІели арухили хІяриихьиб. 23Жагьаннаблизив, цІакьти гІязабтазивси илини хІеръибхІели, гьарахъихІиб Ибрагьимра илала мякьлав Лазарра чебаиб. 24Ибрагьимличи дугьайзурли, илини вявъиб: „Ибрагьим-дудеш! Набчира уркІецІибарагу. ЦІала иш гІязаблизив дебали инжитлирану, шинни бемхІехъурси тІуйчил дила лезми шинкІабарахъесалра набчи Лазар вархьагу!“ 25Амма Ибрагьимли илизи иб: „ХІуни, дила урши, гьандикахъа гьари, гІямрулизир хІед гІяхІдешуницун дирухІели, Лазарлис – лерилра вайдешуни кьадар диъни. Гьанна иш ишав лигІматлизив сай, хІу – гІязабтазив сайри. 26Илала дурабад, чи-биалра ишадли хІушачи ветахъухъес кьасбаралли, ил барес виъхІейэси, хІушара нушара декІардируси, лутІи агарси хандакь леб“. 27ИлхІели давлала вегІли иб: „ХІебиалли, дудеш, хІези тилади саби, хІуни Лазар дила дудешличи хъайгІи вархьа. 28Итаб дила шел узи тебтину, илдира иш гІязабтала мерличи хІебикахъес къайгъибарая или чІумали бураб“. 29Ибрагьимли илизи иб: „Итдала Мусара цархІилти идбагунира тебтину, илдани чузи дурутачи лехІбилзаб“. 30Давлала вегІли илизи иб: „Юх, Ибрагьим-дудеш, бебкІибтазивад ца чи-биалра укьялри, илди чула бунагьуначи мукІурбикІи“. 31Ибрагьимли иб: „Эгер Мусачи ва идбагуначи итди лехІхІебилзули биалли, бебкІибихІибад мицІирбиубтачира бирххІерар“».
17
Бунагьличила, вирхниличила ва чеблаличила
1ГІисани Сунела мутагІялимтази иб: «Инсан бунагьличи гьуцІирути дахъал секІал лер. Амма сай цархІилла бунагьла сабабчи сайсилис халаси балагь гІеббиур! 2Илди гІядатла адамтазивадра биштІалтазивадра цализи сунени бунагь барахъниличиб, хъябличи шинкьала урхамра чекахъили, урхьнази лайвакІни гьалаб сабри. 3Вари, мяхІкамли диирая! Эгер хІела узи хатІаикалли, илизи уркъубяхъя, мукІурвакІалли, чевкерхи. 4Ил хІечил жаляхъили, ца бархІи верхІна хатІара икили, гІур шурухъи верхІна „гІяйибмабирид“ алли, иличивад чевкерхи».
5Арикарлизи вакилтани иб: «Нушала дирхни имцІабиахъа!» 6Арикарли илдази иб: «Эгер хІушазиб гьела кьякьцадалра дирхни леббиалли, хІушани ит инжирла галгализи „хІячмира айтІенну, хІу урхьулизи убатурли багьарбии“ адалра, ил хІушала гъайличи мутІигІбикІур.
7Масала, хІушала хъу балцуси яра дуки вашуси ца къараваш левли сай. Гьари бура, ургубалавад чариубхІели, хІуни илизи ириду: „Къалабали вашину кьумурла мякьла кайи!“ 8ХІуни или хІейридну, гьаланачи илизи ирид: „Укьенну хІядурбарили, иша наб беркала ха, ну укухІели къуллукъбара, гІур вякьи, хІура укен“. 9Сунечи хъарси барибси къаравашлис баркалла икІару? 10Илкьяйда хІушара: хІушачи хъарти дарибхІели, дикІеная: „Нуша гІядатла къаравашуни сарра. Лерилра нушани дарибтира, илди нушачи хъарти секІал сарри“».
ГІяхІбаркь балуси кьявгала изайзивси самариялан ва гІяхІбаркь хІебалути урчІемал
11ГІиса Самариялара Галилеялара ургабси дазукад ватихьили, Ярусалимлизи вяхІиуб. 12Гьачам ца шила дубла ветаибхІели, Илис кьявгала изай буцибти вецІал адам къаршибикиб. 13Гьарахъ-гьарахъли тІашбизурли, илди ахъли вявбикІули, тиладибухъун: «ГІиса, Ахърила ВегІ, нушачи уркІецІибарагу!» 14Илди чебаили, ГІисани иб: «Кашишуначи дукьеная, хІушачи итдани хІеркайруну». Илди гьуникад аркьуйхІиб сагъкабиуб. 15Илдазивадли ца, сай сагъкайъни чебаили, ахъси тІамаличил Аллагь чевяхІирули, гІелавяхІ чариуб 16ва ГІисала гьала ветаили, кьукьмусра викили, Илис баркаллаикІесвяхІиб. Ил Самариялизивадси адам сайри. 17ИлхІели ГІисани илизи иб: «Изайзибад умубиубти вецІал ахІенрив, гьатІи? ЦархІилти урчІемал чинаба? 18Аллагьлис баркаллала деза барес, цархІил миллатлан иш ца адам ахІи, цархІил чилра вакІхІекІибу?» 19ГІисани илизи иб: «Айзину, арукьен. Вирхнили сайри хІу верцахъибси».
«Аллагьла Низам-зегъала дунъя мурт бирусив?»
20Фарисейтани цагьачам ГІисази хьарбаиб: « мурт бирусив?» Илини иб: « дунъя хІулбани чебаэсли лябкьуси ахІен. 21Я чилилра хІейру: „ХІердикІеная, иш Аллагьла -зегъала дунъя бакІили леб!“ яра „ХІера ит!“ СенкІун Аллагьла Низам-зегъала дунъя гьанналаубал хІушала ургаб саби». 22Сунела мутагІялимтази биалли ГІисани иб: « чеваэсси ца бархІилра бакІахъес хІуша иштяхІдиубси замана лябкьян. Амма хІушани Ил чехІейидая. 23ХІушази адамти бикІар: „ХІера итав!“ яра „ХІера ишав!“ БекІлил къалабамадикІудая ва гІеларад дуцІмадикІудая. 24Сай чариубси бархІи Инсаниятла Урши лебилра зак ца дублабад цархІил дубла бикайчи пархбухъи шалабируси лямцІгъунсили вирар! 25Амма Илис гьаланачи дахъал къияндешунира, гьаннала наслула адамтани сай хІейгиварнира дяхІяэс чевкъар. 26НухІ идбагла замана диубти Инсаниятла Уршила заманара дирар. 27НухІ идбаг гамиличи ацІибси бархІи сабаэс гьалабра адамти букулира, бужулира, хьунрира кабирули, шерира башули калунти саби. ГІур шин чедидерхурли, гьар секІал гъаркькадарибти сари. 28Тяп илкьяйда Лотла заманара биубси саби: адамти букулира, бужулира, дирцу-исулира, делгІулира, лушулира калунти саби. 29Амма Содомлизивад Лот дуравхъунси бархІи зубразирад цІалара алтІлара заб дарили, илди лебилра къирбариб. 30Илгъуна секІал бетарар Инсаниятла Урши дакІуиубси бархІира! 31Сай ил бархІи хъалчличив къаршиикили, сунела ваяхІ хъулир калунси адам, илди касес уди камацІаб! Сай дурав къаршиикибси адамра гІелавяхІ чармайаб. 32Лотла хьунуйчилара хъуммартидая! 33Сунела жан дерцахъес къайгъилизивси, ил сунела жаннизивад улхъан, илизивад ухъунсини – даимти гІямрура дургу. 34Нуни хІушази бархьли бурулра, ил дуги ца ухьалаб кІел бирар: ца арку, цархІил валта; 35Ца шинкьалар ризкьи лукьути кІел хьунул адам бирар. Илдазирадли ца арку, цархІил ралта. [ 36Хъучиб кІел бирар. Илдазивад ца арку, цархІил кавлан]». 37Илизи мутагІялимтани хьарбаиб: «Арикар, лерилра илди секІал чинар детарутив?» ГІисани жаваб бедиб: «Алхунси лебихІир чІакни чукурдирар».
18
Бунагькар судьяличила бурала
1ГІисани мутагІялимтази, саби мурталра Аллагьлис булгес ва бекІлилра умутагархІебирес гІягІнили биъни аргъахъес багьандан, ишгъуна бурала буриб: 2«Ца шагьарлизив я АллагьлигІив уруххІекІуси, я адамтазибад цІаххІебилзуси судья леври. 3Ил шагьарлизир мурталра ил судьячи рашули, илизи „Бархьдеш кабизахъес наб икьалабарили, дила гІярза бекІличибушагу“ – или, тиладирикІуси ца гамъа хьунул адамра лерри. 4Ил вахъхІи кьабулхІеркулира кали, гІур сунези сунени иб: „Ну я АллагьлигІив уруххІекІули, я халкьла гьалаб цІаххІебилзули виасра, 5ит хьунул адам наб ретІили сари. Гьари, набчи гІур хІерашахъес ва инжитхІейэс багьандан, итала мурад бирис“». 6Арикарли илдачи дугьайзурли, иб: «Ит хІярамзада судья сейкІулил хІушани бикьулраяв? 7Марлира, Сунени чеббикІибти ва дугелира хІерелира Сунес булгути адамтас Аллагь икьала хІейэсара? Илини итдас Сунела кумек кьанхІебирахъугу, гьатІи? 8Нуни хІушази бурулра, Илала хІукму къалабасили ва бархьсили бирар. Амма Сай вакІибхІели, Инсаниятла Уршили ванзаличир бирхни баргесара?»
Фарисейла ва хІекь бурчанна балга
9Чули саби бунагьагартази халбирутас ва цархІилти лебтачилра гьимикартас ГІисани ишгъуна гьатІи буралара буриб: 10«Балга барес Аллагьла хъули кІел адам бакІиб: ца – фарисей, цархІил – хІекь бурчан. 11Фарисей тІашкайзурли, сунези сай ишкьяйда улгесвяхІиб: „Я дила Аллагь! ЦархІилти адамтачи: тамяхІкартачи, къалптачи, къехІбадешлизи ахъибтачи, ит хІекь бурчайчира валли, ну мешули хІейънилис ХІед баркалла биаб. 12Ну ца жумягІли кІийна дубурцулра, нуни тІалаббарибсила вецІал бутІала ца бутІа закатлис бедлугулра“. 13Тяйдили кайзурси хІекь бурчанни биалли, закибяхІ хІерэсалра хІейрулри. Ил, сунела михъирлизи хункІра бирхъули, викІулри: „Я Аллагь, ну бунагькарси виаслира, ХІуни набчи уркІецІи бара!“ 14Нуни хІушази бурулра, фарисей ахІи, хІекь бурчан сунела балгара таманбарили, Аллагьла гьалав маркайубли сунела хъайгІи арякьун. СенкІун сунени сай халаиран, ил увяхІварили вирар, сунени сай увяхІируси чевяхІварили вирар».
«ДурхІни Набчи башахъес балтеная»
15ГІиса гачикахъес, халкьли Иличи биштІати дурхІни бихулри. Ил чебаили, мутагІялимтани къадагъабирулри. 16ГІисани дурхІни Сунечи жибарили, мутагІялимтази иб: «ДурхІни Набчи бакІахъес батирая, илдас диргаламадулхъадая. илдигъунтас саби кьадарси. 17ХІушази бурулра, виштІаси дурхІяливан дунъя кьабулхІебарибсилис илала ухІна ацІес хІебиркур».
Даимти гІямру
18Ца хІякимли ГІисази хьарбаиб: «ГІяхІси мугІяллим, даимти гІямру диахъес се баришал бурагу?» 19ГІисани илизи иб: «ХІу Набзи „ГІяхІси“ или сен викІусири? ХІуни багьи, цайли ца Аллагь ахІи, цархІил чилра гІяхІси левси ахІен». 20Илала амруби хІунира далулри: «Хъалибарглис мардеш мабулъад; инсан камаршид; хъулкидеш мадирид; къянати бикьридеш мадирид; хІела неш-дудешла хІурмат бирен». 21Илини жаваб бедиб: «Нуни илди дурхІяхІейчирадал дузахъулра». 22Ил бакьили, ГІисани илизи иб: «ХІела камси ца секІал леб: хІела лебилра лебсигъуна секІал бицану, мискинтас бутІа. ИлхІели зубрачибра хІела давла бирар. Илала гІергъи хІу Наб гІелавад вакІи». 23Амма илди гъай дакьили, ил левгІевал марайиуб, сенкІун ил халаси давлала адам сайри.
24Ил марайиъни чебаили, ГІисани илизи иб: «ХІерагу, давлала вегІлис Аллагьла -зегъала дунъялизи ацІес сецад къияннил! 25Давлачевсилис Аллагьла Низам-зегъала дунъялизи ацІесичиб, валрилис буребала тІярхъилабад бетацІес гьамадли бириб». 26Ил бакьибтани ГІисази хьарбаиб: «Чи верцес вируси гьатІи?» 27ГІисани илдас жаваб бедиб: «Адамтас ахърихІебикІуси Сай Аллагьли барес вирар». 28Петрли Илизи иб: «ХІера нушала лебсигъунара бархькабатурли, нуша ХІед гІеларадли дакІира». 29ГІисани илдази иб: «Нуни бархьли бурулра, Аллагьла Низам-зегъала дунъя багьандан сунени сай вегІси юрт, яра хьунул, яра узби, яра бегІти, яра дурхІни бархьбатурси гьарилли, 30гьаннала манзиллизир хІекьли дахъал кайсу, гІурла манзиллизир биалли – даимти гІямрура кайсу».
Сунела бебкІаличила ГІисани гьалахили бурни
31Сунела вецІну кІира мутагІялим ца шайчибяхІ букили, ГІисани илдази иб: «ХІера, гьанна нуша Ярусалимлизи аркьулра. Инсаниятла Уршиличила идбагунала жузази делкІунти лерилра илар маркадирар. 32Илав ГІиса аллагьагартази ведлуга, илдани Иличир къугъни диру, Ил валтІа, Иличи тубикІар, 33витра витили, гІур каршу. ХІябэсил бархІи Ил мицІиркайрар». 34Амма бархтани селра хІергъиб. Илди гъайла мягІна илдас якьинхІебиуб ва ГІиса селичила гъайикІулил илдани багьес хІебиуб.
Сукъур сагъварни
35ГІиса Ерихоннизи гъамиубхІели, гьунила дубла кайили, садакьа тиладибируси ца сукъур адам леври. 36Сунела мякьлабад аркьути бахъал адамтала тІама бакьили, илини хьарбаиб: «Се бетаурлив?» 37Илизи иб: «Лявкьуси Назаретлан ГІиса сай». 38Илини вявъиб: «ГІиса, Даудла урши, набчи уркІецІибарагу!» 39Гьалаб башути мутагІялимтас ил лехІахъахъес дигули хьалли, гьатІилра ахъси тІамара каили, вявикІесяхІиб: «Даудла Урши! Набчи уркІецІибарагу!» 40ГІисани, тІашизурли, сукъур сунечи кахъес хъарбариб. Сукъур Сунечи кибхІели, ГІисани илизи хьарбаиб: 41«ХІед се барили диги? ХІед дигуси се саби?» Илини жаваб бедиб: «Арикар, чебианиэс дигулра!» 42ГІисани иб: «ХІу чебианкайруд! ХІела вирхнили хІу сагъкайахъубри». 43Сукъур илмадан чебианкайуб ва, Аллагьлис дезаикІули, ГІисас гІелавад арякьун. Ил анцІбукь чебаибти лебилра адамтани Аллагьлис деза бариб.
19
ХІекь бурчан Закхейла берцуди
1ГІур ГІиса Ерихонна кьакьурбикадикили арякьун. 2Ил шагьарлизив хІекь бурчантала бекІ сайси, сунес Закхей бикІуси, ца давлачев адам хІерирусири. 3Илис ГІиса чеэс ва сегъуна саял багьес дигули хьалли, халкьла бахъдешли ва сай алаша виъни багьандан, Ил чеэс виъхІейуб. 4ИлхІели, ГІиса чеэс багьандан, ил гьалаухъи, инжирла галгаличи ацІиб, сенкІун иладли шалгІевулхъуси сайри ГІиса. 5Ил мерличи саили, ГІисани лагбяхІра хІеръили, иб: «Закхей! Гьари, къалабали кацІи! Ну ишбархІи хІечив хьуравиэс гІягІнисира». 6Къалабали кацІили, илини халаси харидешличил ГІиса сунечи хьуравариб. 7Ил чебаили, лебилра цализи-ца хъутурбикІутири: «ХІера, итгъуна бунагькар адамличи хьуракайубгу?!» 8Закхей айзур ва ГІисачи дугьайзурли буриб: «Арикар! Дила байхъала лебдеш мискинтас бедес нуни чейсулра. Рахли нуни чизибад-биалра имцІали сасили виасли, илис авнали имцІали чарра кабирис». 9ГІисани иб: «Иш Ибрагьимла урши виъни багьандан, ишбархІи иш юртлизи берцуди хьурабиубли саби. 10Гьалаб бетахъибси баргесра берцахъесра сай вакІибси».
ВецІал къурушличила бурала
11Ил бакьибтази ГІисани ца гьатІи бурала буриб. СенкІун илди Ярусалимличи гъамли сабаилри ва илдазибад цацабехІлис дунъяличи детиулра или гьанбиркулри. 12ГІисани илдази буриб: «Ца хала хІяким гьарахъси улкализи аркьулри, илаб пачадешла ихтияр кабизахъурли, гІелавяхІ вакІес. 13Илини гьаланачи сунечи вецІал къараваш жибарили, илдази мургьила вецІал къурушра дедили, буриб: „Ну чариайчи хайри бакІесли харждарая“. 14Амма сунела улкала халкь иличи гьимилири ва „Нушаб илини пачадеш дирули дигули ахІенра“ – или, бурахъес, илис гІелабад вакилти бархьиб. 15Ил пачадешра дикахъили чариубхІели, чузи арц дедибти къаравашуни тІалаббарахъес хъарбариб, сецадла хайри барибал хьарбаэс багьандан. 16Цаибилли вакІили, иб: „Хужаим! ХІела ца къурушли вецІал къуруш дариб“. 17Илини иб: „Гьей багьадур, хІу асилси къараваш сайри. Камси секІайзив марли кални багьандан, хІуни бекІдеш дирахъес нуни хІела арилизи вецІал шагьар лугулра“. 18КІиэсил вакІили, иб: „Хужаим, хІела ца къурушли шел къуруш дариб“. 19Пачани илизира иб: „ХІура шел шагьарла бекІли вируд“. 20ХІябэсиллира вакІили, иб: „Ма, дила хужаим, хІела иш къуруш. Нуни ил, явлухъла бухІна бигьи, бихІира, 21сенкІун хІу кьяркьси, кахІебихьибси кайсуси, хІебегІунси иршуси виъни балули, ну хІегІив урухиубра“. 22Пачани илизи иб: „ХІу вайси къараваш сайри! ХІуни хІед танбихІра белгикабарири! Ну кьяркьси сайнира, кахІебихьибси кайсан виънира, хІедегІунти иршан виънира хІуни балухІели, 23дила арц сен бузахъес хІегири? Ну чариубли вакІибхІели, наб хайрилра бикишигу!“ 24Илини сунела кумекчибази иб: „Итизибад ит къуруш сасили, сунела вецІал лерсилис бедая“. 25Илизи иб: „Хужаим! ИталакІун иш хІебедалра вецІал тер!“ 26Пачани илдас жаваблис иб: „Амма Нуни хІушази бурулра, лебсилис гили бирар, сунела агарсилизибад лебсира кебасили бирар. 27Нуни чус пачадеш дирниличи къаршити дила душманти биалли иша кили, дила гьалаб кабушая“».
Ярусалимлизи гьайбатли бухІнаахъни
28Ил бурала бурили гІергъи, ГІисани Ярусалимлизи Сунела архІя даимбариб. 29Елеон дубурла хьарличирти Вифагия ва Вифания шимачи гъамихІи ветиэсяхІибхІели, ГІисани Сунела кІел мутагІялим ила бархьиб 30ва илдази иб: «Ит бяхІчиси шилизи дукьеная. Шилизи духІнадухъунхІели, хІушани сунечи адам бекІлил мурдахІейибси, гьаялизи бигьунси жагьил эмхІе чебиидая. Гьаялизибад арзили, хІушани иша кая. 31Эгер чили-биалра хІушази хьарбаалли: „Сен ирзулрая?“ – или, илизи бурая: „Иш Арикарлис гІягІнибикили саби“ – или». 32Арикарли бархьибти мутагІялимтани арбякьи, гьар секІал Илини чучи хъарбарибси тяхІярли дариб. 33Илдани эмхІе ирзухІели, илала бегІтани хьарбаиб: «ХІушани эмхІе сен ирзулрая?» 34Илдани буриб: «Иш Арикарлис гІягІнибикили саби». 35Илдани эмхІе ГІисачи киб. ГІур иличи чула палтар чедушили, ГІиса мурдайахъиб. 36Ил ватихьибхІели, илдани чула палтар ГІиса аркьуси гьуйчи удуршутири.
37Ил Елеон дубурличивад кайцІуси катхІейчи гъамиубхІели, ила цалабикибти мутагІялимтала лебил кьукья чули чедаибти гІяламатла анцІбукьуни багьандан Аллагьлис дезабикІесбииб, 38шадси тІамаличил вявбикІули: «Арикарла уличил лявкьуси Пачара баракатла сай! Зубрачиб даршудеш, чихъ зубрас чебяхІдеш дираб!» 39Халкьличил бархти ГІисачи дугьабизур: «МугІяллим, илди ХІела мутагІялимтази селра хІебикІахъес бурагу!» 40Амма Илини илдала гъай чехІесиб: «ХІуша дирхаирая, эгер итди лехІахъалли, къаркъуби вявдикІесдирхІур».
Ярусалимличила Илала децІ-биса
41ГьатІиралра гъамбиубли шагьар чебаили, илис кьадарбируси кьисматличи ГІиса висивииб 42ва иб: «Агь, хІуни ишбархІила бархІилра даршудешличи гьуни чебаадлири! Амма ил гьанна хІела хІулбани чебаэсливан ахІен. 43Душманта хІед алавчарли сангурти тІашдалтути, лерил шалубачибад алавбурцути, хІу кьакьабакІахъибти бурхІнира ляркьян. 44Аллагьли маслигІятбируси, хІу берцнилис къулайсили биэси замана хІебагьни багьанданцун, хІура хІела халкьра къирдарили детихъахъурая ва къаркъаличиб къаркъалра кахІевлан».
Вачар-чакарлизи ахъибти Аллагьла хъулибад дурабяхъни
45ГІур ГІисани, Аллагьла хъули ацІили, иладли бирцанти ва исанти дурабуршес вехІихьиб. 46Илини иб: «Дурхъаси жузлизи белкІи саби: „Дила хъали – балгала хъали саби“ – или, хІушани биалли, иш къачагъунала къушличи шуркабатурлирая».
47ГІиса Аллагьла хъулив гьар бархІи халкьлизи гІякьлума угьулри. Хала кашишунасра, Низамла гІялимтасра, халкьла халалгъунтасра Ил ветахъахъес дигулри. 48Амма ГІисала гьар гъайличи лехІихъули, лебил халкь мурталра Иличил барх бирни багьандан, ил секьяйда бирусилра хІебалулри.
20
ГІисала ари-ихтиярличила суал
1ГІиса ца гьачам Аллагьла хъулив халкьлизи гІякьлума угьуси ва гІяхІ хабар буруси замана, хала кашишунира, Низамла гІялимтира, халкьла тямадабира къаршили кабизур 2ва хьарбаиб: «ХІуни илди лерилра секІал чила ихтиярличил дирусири? ХІед илгъуна ихтияр чили гибси?» 3ГІисани илдази иб: «Гьари, Нунира хІушази ца суал хьарбиисну, хІушани Набзира бурая: 4ЯхІъяни шиннизи бизахъни чили барахъибсири? Зубразибадли хъарбарили барахъибсив яра адамлив?» 5Илди чула саби ургаб жалбухъун: «Эгер нушани „зубразибадли“ – или, бурахІелли, ГІисани гІурра хьарбиу: „ХІуша иличи сен дирххІеуррая, гьатІи?“ 6Амма нушани „адамли“ – или, бурахІелли, лебил халкьли, хІятта ЯхІъя идбаг виъниличи саби бирхаъни багьанданра, нуша къаркъубаудурцура». 7ГІур илдани жаваб чарбатур: «Нушани хІебалехІе». 8ГІисани илдази иб: «ХІебиалли чила ариличи хъарахъили дирулрал хІушази Нунира хІебурис».
Гьимикар тІутІи дашахъантачила бурала
9ГІур ГІисани халкьлизи ишгъуна бурала буриб: «Ца адам, тІутІира удатурли, анхъличи хІерудибирахъес анхъчибачи хъарбарили, сай биалли вахъхІилис дура арякьун. 10ТІутІи дилкьуси замана сабаибхІели, илини анхъчибачи сунес биркуси сабухъ сасахъес къараваш вархьиб. Амма ил анхъчибани витили ва селра хІебедили гІелавяхІ чарвариб. 11Илини гІурра цархІил къараваш вархьиб. Илра селра хІебедили, витра витили, цІахварили вархьиб. 12ГІур хІябэсил къараваш вархьиб. Илра дяхъурбаркарили, анхъла дура лайвакІиб. 13ГІур анхъла вегІ пикриухъун: „Нуни се барасли гІяхІсира? Гьари, дигуси дила урши урхьис, белики, илигІибалра урузбиэс“. 14Амма анхъчиба, ил чеили, чула ургаб пикрибариб: „Ит букьурла вегІ сайну, даширая итра кавшили, гьар секІайчи дегІкайрехІе!“ 15Анхъчибани ил, анхъла дура арукили, кавшиб. ТІутІила анхъла вегІли илдас се бирув гьатІи? 16Ил чарухъунхІели, анхъчибира кабуршу, анхъра цархІилтази бедлуга». Иличи лехІахъибтани иб: «Аллагьли илгъунара кьадармабараб». 17ГІисани, илдачи чекайзурли хІерра или, хьарбаиб: «„Лац лушантани хІейгибарибси къаркъара, хъинжлизиб бегІлара хІяжатсили бетаур“ – или, Дурхъаси жузлизиб белкІунсила се мягІна сабира? 18Ил къаркъализи чегибсира къардиубли кайкили тІутІуирар, ил саби сунечи кабикибси адамра пІянчІкайу». 19Ил бурала чузи аргъахъес бурибси биъниличи шакбикили, Низамла гІялимтасра хала кашишунасра ГІиса уцес дигули хьалли, халкьлигІиб урухбиуб.
20Илбагьандан илдани ГІисас гІелабад дигІянали хІерудибирес бехІбихьиб. Дебали хІялалтази буйгІути ца-чумал адам баргили, ГІисани бурибси, васвасиэсигъуна мягІнала гъай пайдалабарили, илди Иличиб гІяйиб кабилзахъути бикьрумили биахъес ва Римла хІякимла арилизи ведили, илаб ГІисас диван барахъес кьасбариб.
«Пачала пачас бедая...»
21Илди цагьачам ГІисази суравбухъун: «МугІяллим, бархьдеш бирахъес ва чисалра гІяхІулахІейрули, лебтазилра дакІу-гьаргли Аллагьла бархьси гьуникад башахъес ХІу гІевугьни нушани балулрану, 22бурагу, Римла пачас хІекь бедлугес нушачиб чебсив ахІену?» 23Илдала суалла вайси мягІналичи шакикили, ГІисани илдази 24иб: «Гьари, Набзи динарий чебаахъая, илизир чила суратра ура лерал хІерэс дигулрану». Илдани жаваб бедиб: «Римла пачала». 25ГІисани илдази иб: «Пачас – пачала, Аллагьлис – Аллагьла». 26Илини халкьлизи дурибтазибад илдани чула вайти кьасанас пайдабиэсигъуна селра баргес хІебиубли, ва, Илала жавабтачи тамашабиубли, илди лехІкахъиб.
Магьарличила ва зубрачила саддукейтала суал
27ГІисачи гъамбиубли, ца-чумал саддукейли (бебкІибти гІур мицІирбирниличи илди бирхарути ахІенри) Илизи ишгъуна суал хьарбаиб: 28«МугІяллим, Низамлизиб Мусани нушаб белкІи саби: „Хьунул кариибси узи, сунезибад дурхІни ахІекІубли нагагь вебкІалли, илала хьунул цархІил узини сунес кариаб ва узис дурхІни абикьаб“. 29ХІера, лебли саби верхІел узи: цаибил, хьунулра кариили, сунезивад дурхІя ахІекІубли вебкІили сай. 30КІиэсиллира ил кариили, дурхІя ахІекІубли вебкІили сай, 31хІябэсиллира ил хьунул адам кариили сари ва илкьяйдаличил ил верхІелра узини кариили сари. Илди верхІелра узи дурхІни ахІекІубли бебкІили саби. 32-33Илди мицІирбиубхІели, ил чидил узила хьунулли риэсара? Ил верхІелра узичир хьунулли калунси риалли?!» 34ГІисани илдас жаваблис иб: «Гьаннала дунъяличиб хІербирутани хьунрира кабиръу, шерира арбашар. 35Амма саби хІяблабад абизес ва челябкьуси дунъялизибра хІеркабирес лайикьтази халбарибтани я хьунри кахІебиръу, я шери архІякьян. 36Илди бебкІесра хІебирар, илди малаикунигъунтили бирар. Илди Аллагьла дурхІни саби, сенкІун Аллагьли саби илди хІяблабадли ахъбуцибти. 37БебкІибти хІяблабад абилзни сай Мусанира марбирули сай. Алкунси цІализи гІелабикибси муръухьла кьадаличила хабарлизиб илини ишкьяйда бурили: „Аричи – ил Ибрагьимлара, ГІисакьлара, Якьублара Аллагь сай“. 38Амма Аллагь – ил алхунтас ахІенну Аллагьли сайси, мицІиртас сай. Аллагьлис лебилра мицІирти саби».
Низамла гІялимти Илизи суалбикІес бирули ахІен
39ИлхІели цацабехІти Низамла гІялимтани иб: «МугІяллим, валлагь, хІуни гІяхІил бурири». 40Илала гІергъи ГІисази чилра суаликІес валхІейзур.
41Амма сай ГІисани илдази иб: «Сен гьатІи, Даудла наслулизивад сай или бикІутив? 42Тулкнала Жузлизив сай Даудра ахІену гьатІи викІуси: „Аричини дила Арикарлизи иб: ‘Дила балуй някъла шайчи кайи, 43Нуни ХІела душманти ХІела кьяшмауб багьарбиахъайчи’“? 44Эгер Даудра Илис „Арикар“ – или, викІули виалли, секьяйда МасихІ Даудла наслулизивад виэс вирусив?»
45Лебил халкь Сунечи лехІихъуси замана, ГІисани Сунела мутагІялимтази иб: 46«Низамла гІялимтачил хІуша мяхІкамли диирая. Итдас духъяна палтар челгьесра, майдунтачиб чузи хІурматличил саламбикІахъесра, киласабазибра шадлихъла сяхІбатуначибра бегІла гьала кабиресра дебали дигахъу. 47Илдани саби гамъа хьунрала лебдеш бугуси, илала гІергъи чебаълис духъяндитІахъи балгнира дучІути. Илдани чучи чекайсу бегІлара халаси гІяйиб».
21
Гамъала кІел къарапул ва илис гап
1ГІисани, алавчарли хІеръили, садакьа кабирхьуси тІакьала чула савгъатуни кадирхьути давлачебти чебаиб. 2Илини сунела лерти дубсила кІел къарапул кадирхьуси мискин гамъара чераиб 3ва иб: «ХІуша дирхаирая, ит мискин гамъали цархІилтачир дахъал кадихьиб. 4СенкІун лебтанилра савгъатлис чула имцІабухъ секІал кабихьиб, иткьяйда мискинси итини биалли, сунела яшавлис хІяжатсира балли кабихьиб».
Ярусалим тІутІу-кьякьябирниличила бурала
5Ила цалабикибти адамти Аллагьла хъайчила, ил белшес кадихьибти къаркъубала ва ил баршес хибти ваяхІла жагадешличила гъайбикІули бакьили, ГІисани илдази иб: 6«ХІушани ишар чедиути гьар секІал тІутІу-кьякьядирар. Ишаб къаркъаличиб къаркъалра кахІелунти бурхІнира ляркьян».
7МутагІялимтани, Иличи дугьабизурли, хьарбаиб: «МугІяллим! Илди лерилра мурт сари детарути? Ил сецад жявли бирарал секьяйда багьес вирусив ва ил биэс гьалаб сегъуна лишан дакІубиэсара?» 8ГІисани иб: «Вари, хІушани чисалра диргІяхІейэс къайгъибарая. Дила У пайдалабарили, „ – ну сайра!“ ва „Замана баили саби!“ – или, бикІули башутира бахъал бирар. ХІуша илдас гІеларадли армякьядая! 9Дургъбачилара пунтчидешличилара бакьибхІели, уркІмадулхъадая. Гьаланачи илди лерилра диэс гІягІнити сари, амма ил гьачамлис ахир ахІен». 10ГІур ГІисани илдази иб: «Халкьличи халкь, пачалихъличи пачалихъ къаршили ахъдирар. 11Гьар чинаралра цІакьли мерсра далкьан, гашира диркур, бахъал адамтира улхан ва зубрачирад тамашала кахти лишантира дирар. 12Амма лерилра илди детаайчи, хІуша дуцили гІязабдуркІурая, гІелабадкабиркули, паргъатдеш хІелуга, киласабазиб танбихІбиру, туснакъла духІнайурая, Ну багьандан пачналара хала хІякимталара гьалар хІушазирад жавабкардешра тІалабдиру. 13ХІера, илар хІушани набчила бикьридешдаресра дирудая. 14Амма хІуша умудиэс или гьалакдиубли, пикрумазира майхъудая. 15Нуни хІушаб гъайдикІахъес пагьра гІякьлура лугас. ИлхІели хІушала къаршикартазивадли цалилра хІушачи къаршили я гьандуцес, я хІушала гъай уббяхъес хІейрар. 16ХІуша удедес хІушала бегІтани, узбани, гъамтани ва юлдашунанира балли, кьасбиру. ХІушазибад цацабехІти кара кабуршу. 17Ну багьандан хІушачи лебилра гьими-кьяслира бирар. 18Амма хІушала бекІличибад ца гъезалра убяхІхІебиркур. 19ХІушала сабурла чІумадеш – ил саби хІушала рухІла берцуди.
20ГІяскуртани алавкабуцибси Ярусалим чебаибхІели, багьирая: ил хараббируси замана гъамли саби. 21ИлхІели Иудеялизибти лебилра дубуртази бебшаб; Ярусалимлизибти, ил бархьбатурли, арбукьяб; илала дуба-карчІализибти шагьарлизи амабацІаб. 22Илди – ляркьян или Дурхъаси Жузлизиб бурибси марбирути, мусибатла бурхІни сари. 23ДурхІялис баибтас ва михъирличивси дурхІяличилти хьунул адамтас илди агри-балагьла бурхІни сари! Ил ванзаличи цІакьти балагьуни, илабти халкьличи Аллагьла гьимидухъни чевкъар: 24цабехІ бугаси турлизибад улхан, цархІилти ясирбуцили, декІар-декІарти улкнази арку. Ярусалим биалли, аллагьагартас ахир сахІебаили лебалцадхІи, илдала кьяшмауб кавлан.
25БерхІиличир, бацличир ва зубартачир гІяламатла анцІбукьла лишантира дирар, ванзаличибти халкь биалли, урхьула ва дургъути рамчанала кахси тІамали урехила ружерилизибуршу. 26Дунъяличи челябкьуси бурули бурес хІейэсигъуна балагьлигІиб урухбиубли халкьра гьигь буцили, къагъбиубли кабиркур. 27ГІур илдани чебяхІси цІакьличилра пагьличилра машгьурси гъагулличи айили лявкьули чейу. 28Лерилра илди мардирес дехІдихьибхІели, къукърира дархьдарили, бурги ахъдуцили хІеръая – азаддеш гъамли саби!»
29ГІисани илдас ишгъуна бурала буриб: «ХІушани инжирла ва цархІилти галгубачи хІеръая. 30Илди кІапІразир дузесдяхІибхІели, илдачи хІеръили, дуцІрум гъамли диъни баладая. 31Тяп илкьяйдали хІушанира ил марбирни чебаибхІели, багьирая, ил гъамли саби ибси биъни. 32ХІушази бурулра: илди лерилра иш гьаннала кьам мицІирли лебаллил маркадирар. 33Зубрира ванзара къел-хІерзи агарли дегъаллира, Дила гъай детхІейхъур.
«ХІерудибарая»
34ХІерудибарая, илбархІи бирни хІушаб гьаналра агарсиван хІебиахъес багьандан хІуша шадлихъуназирад, держлукьдешлизирад, хъали-яшавла шикьатІализирад гІелумли дуэная. 35Ванзаличиб хІербирути леблисалра ил гьанагарсили бирар. 36ХІушаб кьадарти лерил къияндешлумазирад зарал хІебиахъубли дерцес баарицад цІакь биахъес ва Инсаниятла Уршилис гьунидаэс багьандан, хІуша мурталра хІуруцІли диреная ва Аллагьлис дулгеная».
37ХІерели ГІиса Аллагьла хъулив халкьлизи гІякьлума угьи, бархІехъла замана биалли, арякьи, дуги Елеон дубурличиб буркІи. 38Савли жявли лебил халкь Илала вягІзуртачи лехІахъес багьандан Аллагьла хъули башутири.
22
Ягьудала хаиндешла кьасани
1, сунес или бикІуси, байрам гъамбикІулри. 2Хала кашишунасра Низамла гІялимтасра ГІиса агарварес дигулри, илди халкьлигІиб урухкІни багьандан. 3ХІера, вецІну кІирализивадли ца, Искариот ибси че уличилси, Ягьудази Илбис бухІнаберхур. 4Ягьуда арякьи хала кашишуначил ва Аллагьла хъа къараултала халалгъунабачил ГІиса уведеси тяхІярличила вягІдалакайуб. 5Илди дебали разибиуб ва илис арц дедесра чесиб. 6Ягьуда кьабулкайкиб ва ГІиса уведес мякьлаб цархІилти адамти агарси замана бикахъес хІерликайиб.
БегІ гІергъиси гьунибаъни
7 – Пасхала бархІи сабаиб. Ил бархІи пасхала мукьарара белгьес гІягІнисири. 8ГІисани Петрра ЯхІъяра бархьили, илдачи хъарбариб: «Дукьенаяну, нушаб бархІехълис пасхала беркала хІядурбарая». 9Илдани хьарбаиб: «Нушани чинаб хІядурбарили дигулри?» 10ГІисани илдази иб: «Шагьарлизи духІнадухъунхІели, хІушани шинна хъабара сайра ца адам чейидая. Илис гІеларад ардякьи, ил ацІибси юртлизи хІушара адацІирая. 11Юртла вегІлизи бурая: „МугІяллимли хІези хьарбаахъес хъарбариб: ‘МутагІялимтачил варх кайили, Нуни Пасха беркеси хъали чидил сабив?’“ 12Ил адамли хІушази чедибси, царкнира удушибси халаси хъали чебиахъу. Илаб беркесира хІядурбарая». 13Илди арбякьун ва гьар секІал ГІисани бурибси кьяйда даргили, пасхала беркала хІядурбариб.
14Замана баибхІели, вакилти ГІисачил барх кьумурла мякьла кабииб. 15ГІисани илдази иб: «Дила гІязабти дехІдихьайчи, Наб хІушачил варх кайили, иш Пасха беркес дебали дигусири! 16Ну хІушази викІулра, Нуни Пасха гІур хІебукас, ил барес дунъялизибцун бикалли ахІенси». 17ГІур Илини хъаба касиб ва, Аллагьлис баракатла балгара барили, иб: «Касая иш, хІушала ургар дутІая. 18Нуни хІушази бурулра, Аллагьла -зегъала дунъяла замана сабаили гІергъи ахІенси, Нуни гІур ишди тІутІила шинра хІедужис». 19ГІур Илини, касили кьацІ, баракатла балгара барили, кІибайбарили, илди леблисалра бутІиб ва илдази иб: «Ил хІуша багьандан кьурбанбируси Дила чарх саби. Илкьяйда биреная, Ну гьаниркахъес». 20Илкьяйдали бархІехъла хурегла гІергъира, хъаба касили, илдази иб: «Ил хъаба Нуни хІуша багьандан кертІути Дила хІиличил бигьунси Сагаси ВягІда саби». 21Амма хІердикІеная! Ну уведлуганна някъра Дилайчил барх ишаб кьумурлаб леб! 22ГІе, Сунес кьадарси гьуни Инсаниятла Уршилисра ахъес чевкъар. Амма Ил уведлугайчира балагь-кьадар чевкъар! 23Илди, «Илгъуна бареси чузивад чи саяра?» – или, цализи-ца суалбикІесбяхІиб.
Чили имцІали?
24ГІур мутагІялимтала ургаб чузивадли халалгъунази вейгІеси чидил саял белгибирули жал бетаур. 25ГІисани илдази иб: «Аллагьагартачир пачнани сари халкьлис бекІдеш дирути. Илдала хІякимти чус саби „халкьлис гІяхІдеш биранти сарра“ – или бикІар! 26ХІушала илгъуна тяхІяр биэс асухІебирар! ХІушазивад вегІла халалгъунсили сайси, ил, вегІлара виштІалгъуна сайсиван вираб, вегІлара халалгъуна биалли – сай къараваш сайсиван вираб. 27ГьатІи, чи сая халаси? Кьумурла мякьла кайибсив яра илис къуллукъбирули кайзурсив? Кьумурла мякьла кайибси саяра?! ХІера, хІушала ургав Нура къуллукъчиван сайра! 28Лерил имтихІянти хІушанира Набчил далли дяхІаирая. 29Дила Дудешли Наб пешкешбарибси , Нуни ил хІушабра пешкешбирулра. 30ХІуша Дила Низам-зегъала дунъялизир Дила кьумурларад кьацІли дукудая, Израилла вецІну кІира кьамлис бекІдешра диридая.
31Симон, ва Симон, хІу сахъли вии! ХІушала хІялумцІахъес ва неглизирадли анкІи декІардарахъес илбислис ихтияр бедибсину. 32ХІела вирхни бетмахъаб или Ну улгира. ХІунира, гІур Набчи чариубхІели, хІела узбала бирхни дебабирен». 33Петрли ГІисази иб: «Арикар! Ну ХІед гІелавад туснакъла вакІес ва бебкІа чекасес хІядурлира». 34«Петр, Нуни хІези бурулра, – иб ГІисани, – ишбархІи дагъа белхІайчи, нуни Ит валуси ахІен или хІяйна ирид».
КІел тур
35ГІисани илдази хьарбаиб: «Нуни хІуша я арц, я тавра, я дабруми агарли дархьили хьалли, хІушала селичилра хІяжатдеш лебрив?» Илдани жаваб чарбатур: «Аги». 36ГІисани илдази иб: «Амма гьанна сунела арц лерсини, илдира касили, таврара касаб, арц агарсини биалли, палтарра дицили, тур асаб. 37Нуни хІушази бурулра, Дурхъаси Жузлизиб Набчила белкІунси бетарар: „Ил такьсирчизи халвариб“. СенкІун Набчила дурибти лерилра детарути сари». 38ГІисази илдани иб: «Арикар, хІера, ишар кІел тур лер!» Илдас Илини жаваб бедиб: «Диур!»
Елеон дубурличибси балга
39ГІиса хъайгІивадли дуравхъи, гІядатлибиубливан, Елеон дубурличивяхІ ватихьиб. МутагІялимтира Илис гІелабадли арбякьун. 40Сай вашуйхІи аибхІели, ГІисани илдази иб: «ХІялумцІлалис гьандуцес дулгеная». 41ГІур, игьубси къаркъала гьарахъдешличи тяйдииубли, кьукьмусикили, улгесяхІиб: 42«Ва Дудеш! ХІези тилади саби, Набчибад иш гІязабтала хъаба чебарбука! Амма Дила ният ахІи, ХІела бартааб». 43Зубрачивадли вакІили, малаикра ГІиса уркІичевварес къайгънаиркьусири. 44ХІяшкьлавиубли, ил иштяхІли улгусири, Илала чяхІдикІути майъа ванзаличи хІила кІунтІриван кадиркутири. 45Балгаличивад айзурли, чариубли, мутагІялимтачи вакІибхІели, илди, шишимайли бамсахъурли, бусули баргиб. 46ГІисани илдази иб: «ХІуша сен дусутирая? Айзираяну, хІушала хІялумцІухІели гьандуцес багьандан дулгеная».
ГІиса уведиб
47Илини илди гъай дурухІели, халкьла кьукья багьарбиуб. Илдала гьабкьябазив баягъи вецІну кІирализивад цали сайси, сунес Ягьуда бикІуси гьавиубли вашулри, ГІисачи байикес ветухъун. 48ГІисани илизи хьарбаиб: «Ягьуда! Байикниличил саю хІуни уведлугуси?» 49ИлхІели Илала мякьлабти мутагІялимтани, илаб бусягІят се бетарарал чебаили, ГІисази хьарбаиб: «Арикар! Нушани турани айтІес замана баилив?» 50Илдазивадли цали, тур чегахъили, хала кашишла къаравашла балуй лихІи чеббушиб. 51ГІисани иб: «Диур, ватирая!» ГІур илала лихІиличи гачикили, къараваш сагъвариб. 52Илини Сай арукес бакІибти хала кашишуназира, Аллагьла хъа къараултазира, тямадабазира иб: «Туранира тІерхьубира касили, уцес хІуша дурадухъес, Ну къачагъ секІал сайрав? 53Ну гьар бархІи хІушачил варх Аллагьла хъулив вирира, хІуша Набчи гачхІедикира. Гьанна биалли, хІушала замана саби – цІябдешла ариличилси».
54Илдани ГІиса уцили, гьайварили, хала кашишла юртлизи киб. Петр илдачив цакьадар тяйдили, илдас гІелавадли вашулри.
«Нуни Ит валуси ахІен»
55Азбарла байлаб цІара бикьурли, адамти цІалис алавчар кабииб. Илдачил варх кайили Петрра леври. 56Ил цІала мякьла кайили чеили, ца къараваш хьунул адамли иличира хІеръили, иб: «ГІисачил вархли илра левригу». 57Амма Петрли, илала гъай чехІесили, иб: «Хьунул адам, нуни Ит валуси ахІен». 58Камси заманала гІергъи цархІил адамлира, ил чеили, иб: «ХІура итдазивад ца сайригу». Амма Петрли илизира иб: «АхІенра». 59ГІурра сягІятцад замана арбякьи гІергъи, ца адамли гІячихъли иб: «Валлагь, ил адам ГІисачил вархли леври, ил галилеяланра сай». 60Амма Петрли илизира иб: «Нуни хІу сейкІулрил балули ахІенра!» Илини илди гъай дурухІели, дагъа белхІун. 61ИлхІели Арикарли, шуряхъили, Петрличи хІеръиб. Петрлис сунези Арикарли дурибти гъай гьандикиб: «Дагъа белхІайчи хІу Наб хІяйна марли кахІелад». 62Азбарла дура арякьи, Петр кьутІкьули висивииб.
63ГІисас къараул биранти Иличиб къугънара бикьутири, дебали итра итутири. 64Илала хІулбира дигьи, илди хьарбикІутири: «Идбаг, гьари, багьи ХІед чили бяхъибал?» 65Илдани Илизи дахъал цархІилтира валтІути гъай дурутири.
66Савли шаладикибхІели, халкьла хІяким-, хала кашишуни ва чукурбикибхІели, ГІиса чула диванханала гьала кили, тІашатур. 67Илизи хьарбаиб: «Бура, ХІу – сайрив?» Илини илдази иб: «Нуни бурили хьалли, хІуша Набчи дирххІерудая, 68Нуни хІушази хьарбааслира, хІушани Наб я жаваб хІелугадая, я Ну хІушани ваткахІейура. 69Гьаннала гІергъи Инсаниятла Урши ЧевяхІси Аллагьла тахличив балуй някъла шайчи кайили вирар». 70Илди леблилра хьарбаиб: «ХІебиалли, ХІу Аллагьла Урши сайрив?» Илини жаваб бедиб: «Ну чи сайрал, хІушанира бурирая». 71ИлхІели илдани иб: «Нушаб гІур сегъунти бикьридеш гІягІнитив? Сунела мухІлили дурути нушани дакьирагу».
23
ГІиса Пилатла гьалав
1Илала гІергъи лебил халкь абизур, ГІиса Пилатличи арукиб. 2Иличирти гІяйибти кадизахъес багьандан, илдани буриб: «Иш адамли нушала халкь чеббулкІахъули виъни, пачас хІекь хІебедахъес гІевугьни ва сай , цараван буралли, пача сайра или викІни, нушани кабизахъурра». 3Пилатли Илизи хьарбаиб: «ХІу – жугьутІла пача сайрив?» Илини жаваб бедиб: «ХІуни буриригу, Ну чи сайрал». 4Пилатли хала кашишуназира халкьлизира буриб: «Нуни иш адамличиб сегъуналра гІяйиб чебиули ахІенра». 5Илди бикІулри: «Илини, вягІзурти дирули лебил Иудеякад вашули, халкьлизиб кьабулагардеш алкІахъули сай. Галилеялизивад вехІихьили, хІера, гьанна ишара саили сай».
6Галилеяличила бакьили, Пилатли хьарбаиб: «ГІиса Галилеялизивадси саю, гьатІи?» 7ГІиса Гьирадла арилиубси ванзаличивадси виъни багьурли, Пилатли ГІиса, илди бурхІназив Ярусалимлизи вакІибси Гьирадличи укахъес хъарбариб. 8ГІиса чеили, Гьирад дебали разииуб: Иличила дурути хабурти дакьили, Ил чеэс иштяхІли ил вахъхІи сайри. Илала дуравад, ГІисани сегъуна-биалра гІяламатла анцІбукьра чебаахъесгу или хьуллири. 9ГІисази илини дахъал суалти хьардаили хьалли, Илини илала суалтас жаваб чархІебатур. 10Ил замана илаб тІашти хала кашишунанира, Низамла гІялимтанира ГІисачила чула гІяйибти дурни даимбирулри. 11Гьирадра илала бургъантира Иличиб къугънабиркьиб ва Ил увяхІвариб. ГІур, Иличи жагати палтарра чегьахъурли, гІелавяхІ Пилатличи чарариб. 12Ил бархІила гІергъи гьалаб цаличи-ца къаршикартили бирути Гьирадра Пилатра юлдашуни бетаур.
Иудеялантала тІалаб
13-14Хала кашишунира, тямадабира, халкьра сунечи тІалаббарили, Пилатли илдази иб: «ХІушани иш адам халкь гьирбиран сай или гІяйиблаварили, набчи кирая. ХІушара лерли нуни ахтардиварили хьалли, ишала черкад хІушани дурутазибад нуни ишичи сегъуналра гІяйиббареси секІал хІебаргира. 15Тяп илкьяйда Гьирадлира, нуни Иш сунечи вархьили хьалли, Ишис кавшеси хІукму барес лайикьсили биэси сегъуналра багьана хІебаргили чарвариб. 16Илбагьандан витахъесра бурили, нуни иш ваткайис». [1]
18Илзамана лебил халкьли ца мухІлилабад кьяйда вявъиб: «Нушаб ГІиса гІягІнили ахІен! Варавва азадвара!» 19Варавва – ил шагьарлизиб бетаурси пунтла замана адам кавшни багьандан туснакъварибсири. 20Туснакълавад ГІиса дураэс пикрибарибси Пилат халкьличил гІурра ихтилатикІес вализур. 21Амма илдани вявъиб: «Ил хІябтІерхьаличи чеветяхъая, хІябтІерхьаличи!» 22Пилатли хІяйнайсра илдази иб: «Итини се вайси бариба? Ит кавшес хІукму баресси нуни чебиули ахІенра. Нуни Ит витахъесра бурили, ваткайахъис». 23Амма ГІиса чеветяхъни тІалаббирули, биругІеб вявбикІутала тІама Пилатлайчиб чедибикиб. 24Илини халкьли тІалаббируси хІукму дурасиб. 25Пунтлизир бутІакьянчидеш дарни ва адам кавшни багьандан туснакъварибси адам, ил ватаахъес дигутала мурад барили, ваткаиб. ГІиса биалли, чус дигуси барахъес халкьла арилизи ведиб.
Голгофаличи аркьукад
26ГІиса чеветяхъес арукиб. Илис гІелабад архуси къанч сунела хъучивад чариубли, шагьарлизи лявкьуси, Киренализивадси Симон бикІуси адамлизи гІелахъахъиб. 27ГІисас гІелабад лябкьути бахъал халкь, илдачил барх хьунул адамтира, лебри. Илди чучи саби бирхъули, ГІисас яс бирулри. 28Илдачи шуряхъили, ГІисани иб: «Ярусалимланти! Ну багьандан мадисудаяну, хІуша ва хІушала дурхІни багьандан дисеная! 29„Жугъантира, дурхІни хІебаркьибтира, дурхІни хІебухъахъибтира талихІчебти саби!“ – или, адамти бикІести бурхІни чесадиули сари: 30ИлхІели дубуртачи дугьабизурли, бикІар: „Нушачи гъятІдухъеная!“, музурбази бикІар: „Нуша дигІяндарабая!“ 31Эгер ара-сагъси галгалис илгъуна биралли, берубси галгалис се баресара?»
ГІиса хІябтІерхьаличив
32ГІисачил барх кабушес аркути кІел гьатІи къачагъ лебри. 33Илди Голгофа бикІуси мерличи сабаибхІели, ГІиса илав хІябтІерхьаличи чеветяхъиб. Къачагъунира – ца Илала балуй шайчи, цархІил – алгъай шайчи чебетяхъиб. 34ГІисани, лаг зубрачибяхІра хІеръили, иб: «Дудеш! Ишдани чули се бирулилра балули ахІенну, ишдачивад ХІу чевверхи!» Бургъантани биалли, Илала палтар, чІалабушили, чула ургар дуртІулри. 35Халкь тІашкабизурли илдачи хІербикІулри. биалли, ГІисачира хІербикІули, Иличиб дукарбирхІулри: «Сунени цархІилтира уцахъули вирину, эгер Сай Аллагьли чеввикІибси МасихІ виалли, виралли, гьанна Сунени Сайра верцахъабгу». 36Гъамбиубли, цІикІти чягъирра гьадурцули, бургъанти ГІисачиб къугънабиркьулри ва 37Илизи бикІулри: «Нагагьла ХІу пача виадли, ХІуни ХІура верцахъес виигу». 38ГІисала бекІла чедиб «ИШ ЖУГЬУТІУНАЛА ПАЧА САЙ» – ибси белкІра лебри.
39ХІябтІерхьаличи чебетяхъибтазивад ца къачагъ, Иличи вайтІа вехІра вилзули, викІулри: «Марлира, ХІу МасихІ сайрив? ХІебиалли, ХІура нушара дерцахъаба!» 40ЦархІил биалли, илис виргулри: «АллагьлигІивалра хІу уруххІекІулрив? ХІедгъуна танбихІ Илисра барилигу? 41Нушаб барибси танбихІ – бархьси саби. Иличиб буресигъуна гІяйибалра агара». 42ГІур ГІисачи дугьайзур: «Арикар! Пача ветаурли вакІибхІели, ХІуни нура гьаникахъаба». 43ГІисани жаваб чарбатур: «ХІу ишбархІил Набчил варх алжайзив вируд».
44ХІерейсла замана биалра, лебил дунъяличи цІябдеш чебакІиб. Ил цІябдеш хІери гІергъи сягІят хІябал дикайчи калун. 45СенкІун берхІиличи дяхІцІи чебихьун. Аллагьла хъулибси пардав гъярбердили кІибайкабиуб. 46ГІисани ахъси тІамаличил вявъиб: «Дила жан ХІела арилизи лугулра!» Илди гъайра дурили, ГІиса таманкайуб. 47Илаб бетаурси чебаили, бургъантала даршла бекІли, Аллагьлис дезабарили, иб: «Иш адам гьарли-марли сегъуналра гІяйиб агарси адам сайри!» 48ХІябтІерхьаличи чебетяхъибтачи хІербикІес бакІибти лебил халкь чус саби хункІара бирхъули, хъали-хъайгІи арбякьун. 49Амма ГІиса валути, тяйдили кабизурли, Иличи хІербикІулри, илдала ургаб Иличил барх Галилеялизибад бакІибти хьунул адамтира лебри.
Юсупли ГІиса хІяблизи мерлаварни
50-51Иудеяла Аримапея бикІуси шагьарлизивадси, сунес Юсуп бикІуси адамра вакІиб. Ил гІяхІси табигІятла, бархьдеш дигуси ва дунъяличи хІерси адам сайри. Ил диванханализив чеввикІибси адам сайли хьалли, илаб ГІисас барес пикрибарибси танбихІ илини гІебхІебуциб. 52-53Юсуп, Пилатличи вякьи, ГІисала жаназа арбухахъес ихтияр га или тиладиухъун. Илини жаназа убяхІасиб ва, капайзира бергурли, шурмазиб биркъубси, сунези гьалав чилра кахІейхьибси хІябла ухІна кайхьиб. 54ЖумягІ бархІира ахъили, бархІила бархІехъла замана бехІбирхьулри. 55Галилеялизибад ГІисачил бархли бакІибти хьунул адамтани Юсуплис гІелабад арбякьи гьар секІал – шурмазибси хІябра, ГІиса ила хІяриирхьуси тяхІярра чедаиб. 56ХъайгІи чарбиубли, илдани гІяхІси тІемла гІявадешра, цархІил секІалра хІядурдариб. Сут бархІи, Дурхъаси Жузлизибра маслигІятбариливан, илди паргъатли хъайгІиб калун.
24
БацІси хІябличи хьунул адамти ва Петр бакІни
1ЖумягІла цаибил бархІи савли шала шикьлис абизурли, хІядурти чула ваяхІра касили, хІябличи арбякьун. 2Ила бакІибхІели, хІяб гьабарес кабихьибси къаркъала гІена ца шайчибяхІ убкасилри. 3БухІна абацІибхІели, илаб Арикар ГІисала жаназа хІебаргиб. 4Биубсиличи тамашакабирули, хьунул адамти тІашбизурхІели, хапли илдала гьалаб шалали ухути палтарличилти кІел адам багьарбиуб. 5УркІкабухъи, бургира къухІдуцили, ванзаличи хІулби вякьаибти хьунул адамтачи илди дугьабизур: «ХІуша бебкІибтала ургав мицІирси варгес умцІутирав? 6Ил ишав агара. Ил хІяблавад айзурли арякьун. Галилеялизив вирухІели Илини хІушази се бурибал гьанбикахъая, гьари. 7„ уцили бунагькартала някъла ведлуга. Илдани Ил хІябтІерхьаличи чеветирхъу, хІябэсил бархІи Ил мицІирра кайрар“ – или, ахІенрив Илини хІушази бурибси». 8Илдас ГІисани чузи дурибти гъай гьандикиб. 9ХІябличибад чарбиубхІели, илдани гьар секІайчила вецІну цара вакиллизира цархІилтазира буриб. 10Илди хьунул адамти, хІера, ишди сабри: Мария Магдалина, ИгІяйна ва Якьубла неш Мария. Илдачил бархли калунти цархІилти хьунул адамтанира тяп илкьяйдали сабри бурибси. 11Амма вакилтас илдани дурибти мехІурти гъай сартиван дизур, хьунул адамтачи бирххІеур. 12Бархьси секІал, Петр илмадан дуцІли хІябличи вякьун. БухІна хІеръибхІели, илар мер-мерла лайдакІибти жулгьала бутІницун сарри чедаибти. Биубси анцІбукьличи тамашакайубли, ил хъайгІи чариуб.
Еммауслизи аркьуси гьуникад
13ХІера, баягъи ил бархІи Ярусалимличибад вецІну цара версла гьарахъси Еммаус бикІуси шилизи гьуникад хьурали аркьути кІел мутагІялим 14детаурти лерилра илди анцІбукьлумачила гъайкабикІулри. 15Илдала гъайра жалра демжурхІели, ГІиса илдачи гъамиубли, илдачил вархли ватихьиб. 16Амма илдала хІулби сукъуркайубтиван, илдани Ил вагьхІегьур. 17ГІисани илдази иб: «Гьуни-гьуникад хІушала се ихтилата?» Илди хумарти дяхІ-сипатра кадуцили тІашбизур. 18Илдазивадли ца, сунес Клеопа бикІусини, ГІисас жаваблис иб: «Ишаб цабархІи бетаурси секІайчила селра хІебалуси, марлира, лебилра Ярусалимлизив ца хІуцун ургуд?» 19ГІисани хьарбаиб: «Гъай селичилав?» Илдани иб: «Назаретлан ГІисас биубсиличила сари. Ит баркьудилизив ва Сунела гІилмулизив Аллагьлара халкьлара гьалав асилси идбаг сайри, 20Амма хала кашишунанира халкьла тямадабанира Ит кавшахъес ведиб. Ил арукили хІябтІерхьаличи чеветяхъиб. 21Ил Израиллис сунени берцудира хили вакІес гІягІниси Баягъи Ит Арикар сай ибси нушала умутра балли лебсири. Амма гьачам илди лерилра иличирли таманхІедиуб: ил бетаурхІейчибад гьанна хІябэсил бархІи бехІбихьили саби. 22ГІурра нушала хьунул адамтанира нуша тамашадиахъубра. Савли шала шикьлис илди хІябличи арбякьи уббухъун. 23Илаб ГІисала жаназа баргхІебаргили чарбиубхІели, валлагь, чус малаикунира гьаласабизур, чузи Ил мицІирли виънира бурибти хабуртира адердахъиб. 24Нушала адамтазибад цацабехІли, ила хІябличи хІерэс бякьунтанира, гьар секІал дурусли хьунул адамтани бурибси тяхІярли даргиб. Амма илдани сай ГІиса чехІеиб». 25ГІисани илдази иб: «ХІябра духудеш камти адамти дуили леррая! Идбагунани дурибти гьар секІайчи дирхаэс илцадра дебали къиянни балан! 26Сунела ахъси даражаличи аэс багьандан ахІенрив, гьатІи, МасихІли лерилра илди къияндешуни дяхІаэс гІягІнити?» 27Дурхъаси Жузлизир Сунечила бурути лерил мерани ГІисани Мусачивад вехІкайхьили лебилра идбагуначила илдас баяндариб.
28Саби букьес кьасбарибси шилизи бетиэсбяхІибхІели, ГІисани вашес дигусиладариб. 29Амма илди чучил варх калахъес Илизи тиладибикІесбяхІиб ва «БархІехъла замана гъамбикІулину, нушачил варх кален» – или, дугьабизур. ГІиса юртлизи ацІиб, илдачил калун. 30Илдачил варх кьумурла мякьла кайибхІели, ГІисани касили кьацІ, баркатлабариб ва кІибайбарили илдази бедиб. 31ИлхІели илдала хІулби гьаргдиуб, илдани ГІиса вагьур. Амма илдани Ил чехІейулри. 32ГІур илдани цализи-цали иб: «Ишини нушачил вархли гьуникадли вашухІели ва нушази Дурхъаси Жузла белкІани баяндирухІели, нушала уркІбас буцІархІейгив, гьатІи?!» 33Илди илмадан абизур, Ярусалимлизи чарбиуб. Шагьарлизи бухІнабухъунхІели, илаб баягъи вецІну цараличил барх цархІилти мутагІялимтира цалабикили баргиб. 34Илдачи дугьабизурли, цалабикибтани иб: «Арикар хІяблавад айзни марси саби. Ил сунес гьаласайзурли Симоннира чеили сай». 35ГІур илдани гьуйчиб бетаурсиличила ва кьацІ кІибайбирухІели чули ГІиса вагьниличила буриб.
ГІиса вецІну цараличи вакІиб
36Илдани ил бурухІели, хапли ГІиса илдала ургав вагьариубли, илдази иб: «ХІуша даршули дирабая!» 37Чус гьаласабизурси рухІла къаралди саби или гьанбикили, илди уркІбухъи хІяккабизур. 38ГІисани илдази иб: «ХІуша илцад дебали сен уркІдулхъутирая? ХІушала уркІби гьаннара васваслив? 39Дила някъбачира кьяшмачира хІеръая, иш – Ну сайра. Набчи гачдикеная, хІеръая: Ну – мицІирси Жан сайра. РухІла Дилагъуна я кьаркьала, я лигуби дирхІерни хІушанира баладая». 40Илира или, ГІисани илдази Сунела някъби-кьяшми чедаахъиб. 41Бахъ разибиубдешли, илди бирхаэс хІебирулри ва тамашакабиублири. ИлхІели ГІисани илдази хьарбаиб: «Ишаб хІушала беркеси секІал лебу?» 42Илдани Илис берцІибси бялихъла кесек бедиб. 43Илини сасили, илдира хІеркабикІахъули, ил беркун.
44ГІур илдачи дугьайзурли, ГІисани хьарбаиб: «Нуни хІушази Низамлизиб Набчила белкІунсира, идбагунала жузазир ва Забурлизир дурибтира мардиэс гІягІнити диъниличила бурни гьанбиркуру?» 45ГІисани мутагІялимтас лебилра Дурхъаси Жузла мягІна баянбариб. 46Илдази Илини иб: «МасихІличи гІязабтира чевкъар, вебкІили гІергъи Ил хІябэсил бархІи мицІирра кайрар. 47Илала Ула хІурматлис Ярусалимличибадли бехІбихьили, лебилра халкьани чула гІямрура дарсдарили, бунагьуни хасардатахъес багьандан Аллагьличи дугьабизахъес жибарес гІягІнибиркур. 48Илди лерилра секІал хІушала хІулбала гьалар детра детаур. 49Дила Дудешли хІушаб чесибти секІал Нуни гьанна дурхьулра, хІушаб чедибадли бархьибси кьуват хІушази кабацІайчи шагьарлизир каленая».
Зубрази арукни
50ГІисани илди шагьарлизибад гьунибатурли, Вифаниялизи бикайчи вякьун. Някъбира ахъдуцили, ГІисани илди баракатлабариб. 51Илди баракатлабирухІели, Ил илдачивад гьарахъиркес ва зубрачи арцурли чевяхІихъесяхІиб. 52Илдани Илис икрамбариб. ГІур илди лебгІеб харидешличил Ярусалимлизи чарбиуб 53ва Аллагьла хъулиб мурталра Аллагьлис дезабикІи.
БАЯНДАРИБТИ ДУГЬБИ
[1]
6:13 - СенкІун ХІела саби ПачяхІдеш, ХІела саби гІямрула гІямрулис цІакь ва чебяхІдеш. Амин!
[2]
16:18 - Къаркъа ибси ула вегІ.
[3]
17:21 - Жиндрала илгъуна кьам чІянкІли балгаличил ва дуббуцарличил дугІиуси саби.
[4]
18:10-11 - Инсаниятла Урши вакІибси сай алхунси баргес ва берцахъес.
[5]
18:24 - Ца умцлалис вецІнушура дус узес гІягІнисири...
[6]
25:30 - Илра бурили, багьахъур: «Бакьес лихІби лерсини бакьаб!»
[7]
27:33 - Пачала хІукмурти дучІуси ва адамти кабуршуси мер.
[1]
23:17 - ЦацадехІти белкІаназиб бурили кьяйда, Пасхала хІурматлис туснакълавси ца адам азадвирнила гІядат хІясибли, Пилатли ил секІал барес гІягІнисири.
БАЯНДАРИБТИ ДУГЬБИ