opa — yaʼni Maryam (Sahroda 26:59 ga qarang).
Muso — misrcha ism boʻlib, tugʻilgan degan maʼnoni anglatadi. Bu ism ibroniychadagi chiqarib olmoq soʻziga ohangdosh. Musoga qoʻyilgan bu ism Xudoning Isroil xalqini Muso orqali Misrdan chiqarib olishi va Qizil dengizdan olib oʻtishi haqidagi ilohiy rejasini ayon qiladi (13:17-14:31 ga va Ishayo 63:11-12 ga qarang). Haqiqatdan, Muso Xudo tomonidan tanlangan xaloskor edi.
Midiyon yurti — Misrdan sharqda joylashgan. Bu oyatda tilga olingan Midiyon yurtining aynan qayerda joylashgani maʼlum emas. Bu yurt Sinay yarim orolida yo Oʻlik dengizning janubidagi yerlarda yoki hozirgi Aqaba qoʻltigʻining sharq tomonida joylashgan boʻlsa kerak.
Yatro — ibroniycha matnda Ruvel, Yatroning yana bir ismi (3:1 ga qarang).
Gershom — bu ism ibroniychadagi u yerda musofir soʻziga ohangdosh.
Ibrohim, Isʼhoq, Yoqub bilan ahd qilib bergan vaʼdasi… — Ibtido 12:1-3, 26:2-5, 28:13-15 ga qarang.
Exod.6.20; Num.26.59
Num.10.29
Gen.15.14; Gen.46.4
Judg.2.18; 1Sam.9.16
Mundarija
Lugʻat

CHIQISH

(TAVROTNING IKKINCHI KITOBI)

Kirish

Chiqish kitobi Tavrotning ikkinchi kitobidir. Mazkur kitobda Xudo Oʻz xalqi Isroilni Misrdagi qullikdan ozod qilgani va u yerdan olib chiqqani toʻgʻrisida hikoya qilinadi. Shu bois, kitob “Chiqish” deb nomlangan. Ibtido kitobining oxirida bayon qilingan voqealardan mazkur kitobda bayon qilingan voqealargacha oradan 400 yil oʻtadi. Isroil xalqi taxminan miloddan avvalgi 1440 yilda Misrdan chiqadi (3 Shohlar 6:1 ga va oʻsha oyatning birinchi izohiga qarang).
Chiqish kitobida Xudoning nomi (3:13-15 ga qarang) va Uning ilohiy tabiati namoyon qilingan boʻlib: “Egamiz tanho, haqiqiy Xudodir, barcha yaratilganlarning Hukmdoridir”, deb taʼlim beriladi. Xudo biror ishni amalga oshirishga qaror qilganda, hech kim Uni toʻxtata olmaydi.
Chiqish kitobini uch qismga boʻlish mumkin. Birinchi qismdagi aksariyat voqealar (1-13–boblar) Misr yurtida roʻy beradi. Isroil xalqi bu yerda firʼavnga qul boʻlib xizmat qilardi. Xudo Oʻz xalqining ohu nolalarini eshitadi. Ularni qullikdan ozod qilish uchun Musoni tanlaydi.
Muso firʼavndan, Isroil xalqini qoʻyib yubor, deb talab qilganda, firʼavn rad javobini beradi. Shuning uchun Xudo Misrga oʻnta ofat yuborishi toʻgʻrisida Musoga aytadi. Bu ofatlar koʻpincha “oʻnta oʻlat” deb ham aytiladi. Oxiri, noiloj qolgan firʼavn Isroil xalqiga Misrdan chiqib ketishga ijozat beradi.
Kitobning ikkinchi qismida (14-18–boblar) Isroil xalqi Xudoning muqaddas togʻi — Sinayga ketayotganlarida boshlaridan kechirgan voqealar hikoya qilinadi. Misr firʼavni Isroil xalqini ozod qilish fikridan darrov qaytib, lashkariga ularni tutib kelish haqida farmon beradi. Lekin Xudo Isroil xalqini himoya qilib, Misr lashkarini qirib tashlaydi. Soʻngra Isroil xalqi sahro boʻylab yurganda, Xudo ularni oziq–ovqat va suv bilan taʼminlaydi.
Kitobning soʻnggi qismidagi voqealar (19-40–boblar) Sinay togʻida yuz beradi. Xudo bu togʻda Musoga zohir boʻlib, unga oʻnta amrni, shuningdek, kundalik turmush, axloq va sajda marosimlariga oid qonun–qoidalarni beradi. Xudo Isroil xalqi orasida istiqomat qila olishi uchun Musoga Muqaddas chodirni yasashni buyuradi. Chodir va uning jihozlariga oid batafsil koʻrsatmalarni beradi. Muqaddas chodir Xudoning Oʻz xalqi orasidagi maskani boʻlib, xalq u yerda Xudoga turli nazrlaru qurbonliklarni keltirishi kerak boʻladi.
Mazkur kitobning zamirida axloq va Xudoga sajda qilish kabi muhim mavzular yotadi. Chiqish kitobida Xudo Oʻz xalqiga toʻgʻri sajda qilish yoʻllarini oʻrgatadi. Biroq shu bilan cheklanibgina qolmay, ularga najot haqida xabar berib, Oʻz vaʼdalariga sodiqligini amalda koʻrsatadi.


Muqaddas Kitob
http://ibt.org.ru/muqaddas-kitob/lotin
Muqaddas Kitob (2020) Zamonaviy oʻzbek tilidagi tarjima, izohlar va qoʻshimcha maʼlumotlar ilova qilingan. Mazkur nashr Muqaddas Kitobni tarjima qilish instituti tomonidan Oʻzbekiston Bibliya jamiyati bilan hamkorlikda tayyorlangan

ISBN 978-5-93943-213-9

© Muqaddas Kitobni tarjima qilish instituti, 2016, 2018, 2020

Creative Commons: by-nd: © Институт перевода Библии; Информацию о лицензии этого издания можно найти здесь: https://wiki.creativecommons.org/images/d/d4/Attribution_3.0_%D0%A1%D0%A1_BY-ND_rus.pdf

Муқаддас Китобни таржима қилиш институти
Институт перевода Библии, 101000 Москва, Главпочтамт, а/я 360
ibt_inform@ibt.org.ru
Orqaga
Yopish
Keyingi bob Oldingi bob
:
Keyingi oyat Oldingi oyat
ustunlar
← Oldingi bob / Keyingi bob →

Musoning tugʻilishi

1 Oʻsha paytda Levi naslidan bir yigit bilan qiz oila qurdilar.2 Keyinchalik ayol homilador boʻlib, oʻgʻil tugʻdi. Ayol chaqaloqning chiroyliligini koʻrib, uni uch oy yashirib yurdi.
3 Lekin ayol chaqaloqni ortiq yashirib yurolmasligiga koʻzi yetgach, qamish savat oldi. Suv kirmasin deb, savatni qora saqich bilan suvadi. Keyin savatning ichiga chaqaloqni solib, savatni daryo boʻyidagi qamishzor orasiga qoʻyib ketdi.4 Chaqaloqning opasi esa: “Uning taqdiri nima boʻlarkin”, deb uzoqdan kuzatib turdi.
5 Shu paytda firʼavnning qizi daryo boʻyiga choʻmilgani kelib qoldi. Kanizaklari esa daryo boʻyida yurishardi. Firʼavnning qizi birdan qamishzor orasidagi savatni koʻrib qoldi–da, choʻrisiga: “Savatni olib kel!” deb buyurdi.6 Firʼavnning qizi savatni ochib qarasaki, bir chaqaloq yigʻlab yotgan ekan. “Bu ibroniy bolalaridan biri”, dedi u. Chaqaloqqa rahmi keldi.
7 Chaqaloqning opasi shu paytda firʼavnning qizi oldiga kelib, undan soʻradi:
— Borib, ibroniy ayollaridan birortasini chaqirib kelaymi? U enagalik qilib, sizga chaqaloqni boqib berardi.
8 — Mayli, bor, — dedi firʼavnning qizi. Qizcha borib, chaqaloqning onasini chaqirib keldi.9 Firʼavnning qizi ayolga:
— Mana bu chaqaloqni olib bor, menga boqib ber, — dedi. — Qilgan xizmating uchun haqini toʻlayman.
Shunday qilib, ayol chaqaloqni olib ketdi va oʻzi parvarish qildi.
10 Bola katta boʻlgach, ayol uni firʼavnning qiziga olib keldi. Firʼavnning qizi bolani oʻziga oʻgʻil qilib oldi. “Uni suvdan chiqarib olganman”, deb ismini Muso qoʻydi.

Muso Midiyon yurtiga qochib ketadi

11 Muso ulgʻaygandan keyin, bir kuni qabiladoshlarini koʻrgani bordi. U qabiladoshlari qilayotgan ogʻir mehnatni kuzatib turganda, bir ibroniy birodarini bir Misrlik urayotganiga koʻzi tushib qoldi.12 Muso atrofga qaradi. Hech kim yoʻqligiga ishonch hosil qilgach, Misrlik odamni oʻldirib, qumga koʻmib qoʻydi.
13 Keyingi kuni Muso yana oʻsha yerga borganda, ikkita ibroniyning bir–biri bilan janjallashayotganini koʻrib qoldi. Muso nohaqlik qilgan odamdan: “Nimaga birodaringni uryapsan?” deb soʻradi.14 Shunda haligi odam:
— Kim seni bizga hukmdor va hakam qilib qoʻydi? Misrlikni oʻldirganingday, meni ham oʻldirmoqchimisan? — dedi. Oʻsha zahoti Muso: “Bu ish oshkor boʻlib qolganga oʻxshaydi”, deb oʻylab qoʻrqib ketdi.15 Keyin firʼavn ham bu voqeani eshitib, Musoni oʻldirmoqchi boʻldi. Lekin Muso firʼavndan qochib Midiyon yurtiga ketdi. U Midiyonga kelib, quduq yonida oʻtirdi.
16 Midiyon yurti ruhoniysining yettita qizi bor edi. Qizlar otasining qoʻy–echkilarini sugʻorish uchun oxurlarga suv toʻldirgani kelib qoldilar.17 Ammo bir nechta choʻpon kelib, qizlarni haydab yuborishdi. Shunda Muso qizlarni himoya qildi, ularning qoʻylarini sugʻorishga ham yordamlashdi.18 Keyin qizlar otalari Yatroning yoniga qaytib keldilar.
— Nimaga bugun erta qaytib keldingizlar? — deb soʻradi Yatro qizlaridan.
19 — Misrlik bir odam bizni choʻponlardan himoya qildi, — deb javob berishdi qizlar. — Buning ustiga, bizning oʻrnimizga suv tortib, qoʻylarimizni ham sugʻordi.
20 — Qayerda oʻsha odam? — deb soʻradi Yatro qizlaridan. — Nimaga u odamni qoldirib keldingizlar? Boringlar, uni chaqirib kelinglar, biz bilan birga ovqatlansin.
21 Shunday qilib, Muso Yatronikida yashashga rozi boʻldi. Yatro esa Musoni qizi Zippuraga uylantirib qoʻydi.22 Zippura Musoga oʻgʻil tugʻib berdi. Muso: “Men begona yurtda musofir boʻlib qoldim”, deb oʻgʻlining ismini Gershom qoʻydi.
23 Yillar oʻtdi. Bu orada Misr firʼavni olamdan oʻtib ketdi. Isroil xalqi hamon qullikda azob chekar, madad soʻrab faryod qilardi. Ularning faryodi Xudoga yetib bordi.24 Xudo Isroil xalqining ohu nolalarini eshitdi. Ibrohim, Isʼhoq, Yoqub bilan ahd qilib bergan vaʼdasi Uning yodida edi.25 Xullas, Xudo Isroil xalqining ahvolini koʻrib, ularga achindi.
← Oldingi bob / Keyingi bob →
© 1999-2021 Institute for Bible Translation